کلیات

بورس انرژی ایران، (Iran Energy Exchange) یکی از بازارهای بورس ایران است که به منظور انجام معاملات حامل‌های انرژی با مجوز شورای عالی بورس و اوراق بهادار به عنوان چهارمین بورس رسمی کشور و تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار در سال ۱۳۹۱ تاسیس شد.

تاریخچه

در پی عدم موفقیت بورس نفت ایران و لزوم ایجاد بازار جدید معاملاتی در بخش صنعت برق و برای جلوگیری از تعدد بازارها در بخش انرژی با ادغام بورس نفت ایران با بورس جدیدالتاسیس بخش برق، شرکت بورس انرژی ایران به عنوان چهارمین رکن بازار سرمایه در سال ۱۳۹۱ شکل گرفت.

شرکت بورس انرژی ایران (سهامی عام) به شناسنامه ملی ۱۰۳۲۰۷۹۸۴۳۸ طی شماره ۴۲۸۰۰۲ مورخ ۱۳۹۱/۴/۱۷ در اداره ثبت شرکت های تهران به ثبت رسید و متعاقباً از تاریخ ۱۳۹۱/۱۲/۱۹ شروع به بهره برداری نموده است.

به موجب صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده ۱۳۹۱/۴/۱ نام شرکت به شرکت بورس انرژی ایران تغییر یافته و در تاریخ ۱۳۹۱/۱۰/۲۶ در بازار پایه فرابورس ایران درج شده است.

مدیریت

مدیر عامل این شرکت هم اکنون سید علی حسینی است که در رزومه کاری خود، حضور در شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی وابسته به وزارت نفت ایران را نیز تجربه کرده است.

سید علی حسینی در سازمان بورس و اوراق بهادار نیز معاون علی صالح آبادی در بخش مهم و حساس اداره نظارت بر ناشران اوراق بهادار و همینطور هیئت مدیره این نهاد ناظر بازار سرمایه ایران بود.

در زمان حضور حسینی، بورس انرژی ایران برای نخستین بار در صنعت نفت ایران توانست میزبان معاملات پرحجم بنزین و گازوئیل ایرانی در سال ۱۳۹۸ به بازارهای جهانی باشد. همچنین پس از سال ها انتظار نخستین معامله نفت خام سبک ایران در رینگ صادراتی این بورس با حضور سه خریدار در سال ۱۳۹۷ تحقق یافت.

موضوع فعالیت

موضوع فعالیت شرکت طبق ماده ۳ اساسنامه، انجام معاملات نقدی، سلف موازی استاندارد، قراردادهای آتی و اختیار معامله، راه اندازی این بازار جهت پاسخ گویی به نیازهایی همچون خرید و فروش منابع انرژی، تامین مالی برای تولید کنندگان، تامین مالی برای توزیع کنندگان و مصرف کنندگان، کشف قیمت روزانه حامل های انرژی، پوشش ریسک، شفافیت معاملاتی، تسهیل در تبادلات منابع انرژی و کاهش هزینه های معاملاتی در بخش مبادلات انرژی می باشد.

فعالیت اصلی شرکت عبارت است از:

1- تشکیل سازماندهی و اداره بورس انرژی به صورت متشکل، سازمان یافته و خودانتظام به منظور انجام معاملات کالاهای پذیرفته شده توسط اشخاص ایرانی و غیرایرانی مطابق قانون و مقررات.

2- پذیرش کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر آن مطابق قانون و مقررات.

3- تعیین شرایط عضویت برای گروه های مختلف از اعضا پذیرش متقاضیان عضویت، وضع و اجرای ضوابط حرفه ای و انضباطی برای اعضا، تعیین وظایف و مسولیت های اعضا نظارت بر فعالیت آنها و تنظیم روابط بین آنها مطابق قانون و مقررات.

4- فراهم آوردن شرایط لازم برای دسترسی منصفانه اعضا به منظور انجام معاملات کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده مطابق قانون و مقررات.

5- همکاری و هماهنگی با نهاد های مالی، شرکت ها، ارگان ها و سازمان هایی که بخشی از وظایف مربوط به داد و ستد کالاهای پذیرفته شده یا انتشار و پردازش اطلاعات مرتبط با بورس انرژی را به عهده دارند از جمله شرکت های سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه.

6- تبادل به موقع اطلاعات بین شرکت و سایر نهاد های متولی بازار فیزیکی انرژی از جمله مدیریت شبکه برق ایران،شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران در چارچوب مقررات مصوب سازمان.

7-انجام تحقیقات، آموزش و فرهنگ سازی مرتبط با فعالیت بورس انرژی ایران برای تسهیل، بهبود و گسترش داد و ستد در بورس انرژی ایران

8- همکاری با بورس های دیگر در ایران و خارج از ایران به منظور تبادل اطلاعات و تجریبات، یکسان سازی مقررات و استانداردها، جهت تسهیل انجام مبادلات برون مرزی

9- نظارت بر حسن انجام معاملات کالاهای پذیرفته شده و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای پذیرفته شده در بورس انرژی

مزایای پذیرش و معامله در بورس انرژی ایران

• معافیت مالیاتی
• امکان بازاریابی و عرضه محصولات در رینگ داخلی و بین‎الملل از طریق شبکه کارگزاران عضو و سامانه‎های معاملاتی بورس انرژی
• امکان تأمین کالاهای مورد نیاز از طریق سازوکار شفاف و منصفانه بورس انرژی
• امکان تأمین مالی و پوشش ریسک عرضه‎کنندگان از طریق ابزارهای مالی موجود در بورس انرژی
• امکان پوشش ریسک و تأمین کالاهای مورد نیاز مصرف‎کنندگان برای دوره‎های زمانی مختلف
• کاهش هزینه‎های معاملاتی برای مشتریان در مقایسه با معامله در خارج از بورس (شامل هزینه‎های عقد قرارداد، بازاریابی و ...)
• کاهش ریسک‎های معاملاتی از جمله ریسک عدم ایفای تعهدات طرفین و ...
• وجود قراردادهای استاندارد و مشخص همچنین تضمین استاندارد بودن و کیفیت کالاهای مورد معامله در بورس
• برخورداری از چارچوب مقرراتی جامع در حوزه پذیرش، معاملات، ثبت و سپرده‎گذاری و تسویه پایاپای کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر کالا