کلیات

از جمله نگرانی و مسائل بسیار مهم والدین در ایام مدرسه، ترس و نگرانی دانش آموزان از رفتن به مدرسه است. 

اضطراب یا ترس از مدرسه غیرطبیعی نیست و تقریبا در ده درصد از کودکان دیده می شود. این کودکان از رفتن به مدرسه امتناع می کنند و دلایل مختلفی برای نرفتن می آورند.

 کودک روزهای زیادی در مدرسه غیبت دارد، شکایت می کند که حالش خوب نیست و علائم مبهم و بی دلیلی را عنوان می کند. برخی از آنان دچار سردرد، دل درد، افزایش دمای بدن، تهوع یا سرگیجه می شوند.

به طور عمومی، علائم واضح تر مانند استفراغ، اسهال، ترس یا کاهش وزن که بیشتر دارای دلایل جسمی هستند، رایچ نیستند.

علائم ترس از مدرسه بیشتر در روزهای هفته دیده می شود و در آخر هفته از بین می روند. وقتی پزشک کودک را معاینه می کند، هیچ گونه بیماری مشخصی تشخیص داده نمی شود.

سایر علائم این مشکل عبارتند از:

• تماس های مکرر از مهدکودک یا مدرسه برای حضور والدین و بازگشت به خانه
• عدم علاقه به آماده شدن در صبح
• امتناع از دوست شدن و حرف زدن با بقیه کودکان
• جویدن ناخن
• لکنت زبان
• عصبانیت و پرخاشگری

دلیل عدم علاقه کودک به مدر سه:

در بسیاری از موارد خود کودک نیز از ترسش باخبر نیست و این ترس ناخودآگاه باعث بروز علائم احساس ناخوشی می شود. کودک در بیان ناراحتی خود دچار مشکل می شود. علائم جسمی این ترس می تواند به دلیل مسائل زیر باشد:

• اضطراب جدایی
• ترس از جامعه
• ترس از شکست
• مشکل با دیگر کودکان (برای مثال، مسخره شدن به خاطر چاقی، لاغری، کوتاهی و دیگر ویژگی های ظاهری)
• ترس از دستشویی عمومی مدرسه
• نگرانی به خاطر رفتار خشن معلم
• تهدید شدن و قربانی آزار فیزیکی شدن
• آسیب دیدن در مدرسه
• نقل مکان و مهاجرت
• ترس از دست دادن یکی از اعضای خانواده (برای مثال یک عضو بیمار)
• مشکلات فردی مانند ناتوانی در کنترل ادرار

نکاتی برای والدین در مورد ترس از مدرسه:

معاینه توسط پزشک برای رد عامل بیماری اولین گام در مدیریت عدم علاقه کودک به مدرسه است. زمانی که این گزینه به عنوان عامل علائم کودک رد شد، والدین باید برنامه ای برای درمان مشکل داشته باشند.

با فرزندتان در مورد دلیل نرفتن به مدرسه حرف بزنید:

تمام احتمالات را در نظر بگیرید و آنها را بیان کنید. همدلی و حمایت نشان دهید. در شرایطی حرف بزنید که محرک های استرس مانع حرف زدن بچه نمی شوند.

به او بگویید که نگرانی هایش را درک می کنید، اما از او بخواهید به مدرسه برود:

هر چه کودک بیشتر در خانه بماند، بازگشت او به مدرسه سخت تر و ترس از مدرسه بیشتر می شود. به او توضیح دهید که علائم او به خاطر بیماری نیست و احتمالا به خاطر نگرانی دیگری در مدرسه است.

به فرزندتان بگویید که رفتن به مدرسه قانون است و باید برود تا بتوانید مشکل را از طریق دیگری حل کنید.

او همچنان روی نرفتن اصرار دارد، اما شما برای بردن او به مدرسه مصمم باشید.

مراقب زبان بدن خود باشید:

کودکان موجودات بسیار باهوشی هستند. حتی اگر حرف نزنید، آنها از حالت صورتتان پی به درون شما می برند. اگر خود شما از دوری فرزندتان احساس نگرانی کنید، او بیشتر از قبل دچار ترس از مدرسه می شود.

مدرسه رفتن را با او تمرین کنید:

شاید فرزندتان نگران روتین برنامه های مدرسه یا مهدکودک است. با او گردشی در مدرسه یا مهدکودک داشته باشید. محل دستشویی و دیگر اتاق ها را به او نشان دهید. با او نحوه اجازه گرفتن برای بیرون رفتن از کلاس و کمک گرفتن از معلم را تمرین کنید.

درست در زمانی که قول داده اید، به دنبال فرزندتان می روید در مدرسه یا مهدکودک حاضر شوید. این کار باعث می شود که روز بعد راحت تر به مدرسه برود و مطمئن باشد که شما می آیید.

در مورد دلیل فرزندتان برای ترس از مدرسه با پرسنل حرف بزنید:

با مدیر، مربی و ناظم مدرسه حرف بزنید. شاید آنها بتوانند دلیل عدم علاقه کودک به مدرسه را حدس بزنند یا اطلاعات بهتری به شما بدهند. همکاری و حمایت آنها را جلب کنید.

به علائم کودک اشاره نکنید:

وقتی حال فرزندتان آنقدر خوب است که از رختخواب بیرون بیاید و از اتاقش خارج شود، نیازی نیست از او در مورد حالش بپرسید. در غیر این صورت، او خیلی سریع علائم خود را بهانه خواهد کرد.

به کودک چیزی بدهید که در طول روز به یاد شما باشد:

اگر کودکتان دچار اضطراب جدایی است، با این روش می توانید او را کمی آرام کنید. یکی از روسری هایتان را در کیفش بگذارید و به او بگویید در طول روز هر بار که برای شما دلتنگ شد آن را لمس کند. شما نیز بگویید که یکی از لباس هایش را در تمام طول روز در کنار خودتان خواهید داشت تا به یاد او باشید.

اگر کودکتان گفت به این علت نمی خواهد به مهدکودک برود که دلش برای شما تنگ می شود در پاسخ بگویید که دل شما هم برای او تنگ خواهد شد. اما در مورد کارهایی که قرار است او در مهد کودک یا مدرسه انجام دهد نیز هیجان زده هستید و منتظرید که هر بار که به خانه می آید از زبان او بشنوید که چه کارهایی انجام داده اند.

از روش گام به گام کمک بگیرید:

اگر ترس از مدرسه در فرزند شما به قدری قوی است که نمی توانید آن را کنترل کنید، به تدریج او را با محیط آشتی دهید.

برای مثال، یک روز فقط بیدار شود و لباس بپوشد. روز دیگری او را تا در مدرسه ببرید. اگر دوست داشت می تواند وارد مدرسه شود، با به خانه بازگردید. روزهای بعدی کودک یک تا دو ساعت در مدرسه بماند یا فقط کلاس محبوبش را برود. با راهکار گام به گام می توانید کودک را یک روز کامل به مدرسه یا مهدکودک بفرستید.

از مربی و معلم های مدرسه کمک بخواهید:

آنها می توانند در ساعت های کلاس توجه بیشتری به فرزندتان داشته باشند و ماندن او در کلاس را تشویق کنند.

مشکل قلدری را حل کنید:

شاید لازم باشد مدیر یا معلم تغییراتی را در کلاس و رفتار بچه ها ایجاد کنند تا فشار از روی فرزند شما برداشته شود.

در خانه به او اجازه تفریح ندهید:

اگر فرزندتان به بهانه بیماری در خانه ماند، اجازه ندهید در خانه به او خوش بگذرد. او باید مانند یک مریض در رختخواب استراحت کند. از او مراقبت کنید و تلاش کنید راحت باشد. اما قرار نیست ماندن در خانه به تعطیلات تبدیل شود. لازم نیست مادربزرگ ها به عیادتش بیایند، غذای مورد علاقه اش پخته شود یا تمام روز جلوی تلویزیون و تبلت بگذراند.

استقلال کودک را پرورش دهید:

اگر فرزندتان دچار اضطراب جدایی است، فعالیت هایی را برای او ترتیب ببینید که به تدریج به بازی با دیگر کودکان علاقه مند شود و مدتی از خانه دور بماند. ثبت نام در کلاس های ورزشی، سفال گری، خانه های بازی یا ماندن در خانه اقوام می تواند به او کمک کند که از مادرش دور شود.

کودک را به خاطر دستاوردهای کوچکش تشویق کنید:

برای به موقع رفتن به مدرسه، ماندن در کلاس و انجام تکالیف به کودک پاداش دهید.

مهارت های ارتباطی و اعتماد به نفس فرزندتان را تقویت کنید:

والدین باید با افزایش اعتماد به نفس و ایجاد فضای ارتباط با همسالان و تشویق فعالیت های گروهی زمینه برطرف شدن ترس از مدرسه را در کودک فراهم کنند.

در نهایت خودتان را آماده کنید که عادت کردن به این جدایی روزها و یا حتی هفته ها به طول بیانجامد و در عین حال به خودتان یادآوری کنید که آرام و خوش بین باشید. اگر شما بتوانید از پس این روزهای سخت برآیید، کودکتان به این روند عادت خواهد کرد و جدایی های بعدی خیلی راحت تر خواهد بود.