کلیات

سازمان اطلاعات ملی (به ترکی استانبولی: Millî İstihbarat Teşkilatı) هم‌چنین مشهور با سرواژه «میت»، نام سازمان اطلاعاتی خارجی ترکیه است. میت دارای ۸ هزار پرسنل و افسر اطلاعاتی است. این سازمان نقشی گسترده در شکست کودتای ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶ در ترکیه داشت.

این تصور عمومی وجود دارد که «میت» قدرتمندترین تشکیلات اطلاعاتی و امنیتی ترکیه است. تمامی فعالیت های میت تحت نظارت مستقیم ریاست جمهوری ترکیه است. سازمان امنیت ملی این کشور رابطه نزدیک و ارتباطات و همکاری گسترده ای با دولت هایی که روابط عمیق دیپلماتیک با ترکیه دارند، دارد. مانند آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا، موساد و سازمان های اطلاعاتی دولت های اروپای غربی نظیر فرانسه و آلمان.

تاریخچه سازمان اطلاعات ملی

اطلاعات و امنیت در دوران عثمانی در دربار عثمانی غیر از جاسوس‌های ویژه‌ای که به کشورهای مختلف اعزام می‌شدند، تشکیلات محرمانه‌ای نیز در همه شهرهای قلمرو عثمانی ریشه دوانده بود که از آنان به نام خفیه چی‌ها یاد می‌شد. نخستین تشکیلات رسمی و قانونی اطلاعات و امنیت در دوران عثمانی، در سالیانی به وجود آمد که در تاریخ ترکیه از آن به نام دوران زوال و از هم پاشی امپراتوری یاد می‌شود. در سال ۱۹۱۳ انور پاشای عثمانی یک سرویس اطلاعاتی امنیتی به نام «تشکیلات مخصوص» بنیاد نهاد. اعضای این تشکیلات در دوران جنگ جهانی اول کارهای مخفیانه و مأموریت‌های حساس بسیاری انجام دادند و در سال ۱۹۱۸ از هم پاشیده شد. در سال ۱۹۱۸ و در دوران اشغال استانبول، طلعت پاشای عثمانی تشکیلات دیگری را به نام جمعیت پاسگاه تأسیس کرد. این سازمان از ده‌ها کارآگاه تشکیلات خفیّه به وجود آمده و در حوزه نقل و انتقال محرمانه سلاح و مهمات، مأموریت‌های تأثیرگذاری انجام داد. با این حال روابط پنهانی آنان با بلشویک‌های روس موجب شد تا این تشکیلات نیز در سال ۱۹۲۰ از هم پاشیده شود. از این تاریخ به بعد و با فرارسیدن دوران نابودی امپراتوری عثمانی و تأسیس حکومت جمهوری ترکیه از سوی مصطفی کمال آتاترک، چندین بار برای ایجاد یک سازمان امنیتی تلاش صورت گرفت و هر بار نظامیان در راس آن قرار گرفتند. آتاترک در سال ۱۹۲۵ اعلام کرد: «ما نیز باید مانند همه دولت‌های معاصر و مدرن جهان صاحب یک سازمان امنیتی نیرومند باشیم.» در سال ۱۹۲۷ میلادی سازمان موردنظر آتاترک با نام «تشکیلات خدمات ملی» تأسیس شد و بالاخره در سال ۱۹۶۵ میلادی سرویس اطلاعاتی میت «ملی استخبارات تشکیلاتی» بر اساس قوانین تصویب شده در مجلس ملی ترکیه اعلام موجودیت کرد. در ترکیه رئیس این سرویس اطلاعاتی را مستشار می‌نامند و مقام مستشاری در این کشور معادل معاون نخست‌وزیر و بالاتر از رایزن نخست است. رئیس میت در عین حال معاون نخست‌وزیر نیز هست و این تشکیلات اطلاعاتی امنیتی مستقیماً زیر نظر نخست‌وزیر اداره می‌شود.

هاکان فیدان و تحول در سازمان اطلاعات ملی ترکیه

در سال ۲۰۱۱ امره تانر از ریاست میت کنار رفت و هاکان فیدان ریاست سازمان میت را بر عهده گرفت. با آمدن هاکان فیدان تحول عظیمی در ساختار جامعه اطلاعاتی ترکیه انجام شد و حالت متمرکز به خود گرفت. در روش‌های کاری نیز تغییر به وجود آمد به‌طوری‌که فیدان در طرح خود برای سازمان میت به نام آنگلو ترک ترکیبی از روش‌های آمریکایی و انگلیسی و مقدار کمی از روش روس‌ها را به عنوان یک عامل پیش برنده برای مأموریت‌های اطلاعاتی سازمان ترکیه در نظر گرفت. همچنین دروازه‌های میت را بر روی خبرنگاران با تأسیس سایت و گسترش آن گشود و در سایت نیز به خوبی به عملکرد و تاریخچه سازمان و سازوکارهای نظارتی آن اشاره دارد.

افزایش اختیارات

در آوریل ۲۰۱۴ میلادی، پارلمان ترکیه با تصویب قانونی جدید اختیارات سازمان اطلاعات و امنیت ملی را افزایش داد. به این ترتیب سازمان اطلاعات ترکیه می‌تواند بدون حکم قانونی به جاسوسی و شنود تلفن‌های خصوصی در داخل و خارج از ترکیه بپردازد.