کلیات

اگزالیک اسید یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب‌کم ۹۷۱ است. شکل ظاهری این ترکیب، بلورهای سفید است. اسید اگزالیک یک ترکیب آلی با فرمول :C2H2O4 است. این اسید یک جامد کریستالی بی‌رنگ است که در آب حل می‌شود و محلول حاصل بی‌رنگ است. این اسید جزو اسیدهای دی کربوکسیلیک طبقه‌بندی شده‌است. از لحاظ قدرت اسیدی، بسیار قوی‌تر از اسید استیک است. اسید اگزالیک عامل احیاء‌کننده و باز مزدوج شناخته شده آن اگزالات C2O42−است که یک عامل کی‌لیت ساز (chelate) برای کاتیون‌های فلزی محسوب می‌شود. به‌طور معمول، اسید اگزالیک به عنوان دی هیدرات با فرمول :H2C2O4 · 2H2O رخ می‌دهد. تماس اسید اگزالیک با پوست بدن یا خوردن آن خطرناک است.

کاربردهای اسید اگزالیک

کاربردهای اسید اگزالیک شامل طیف وسیعی از بخشهای مختلف صنایع ، کشاورزی و دارویی میشود که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می شود.

-تولید مواد شیمیایی خانگی مانند سفیدکننده ها، گندزداها و لکه بر:

 اسید اگزالیک می تواند به عنوان عامل سفید کننده برای چوب و سنگ استفاده شود. وقتی اسید اگزالیک روی سطح چوب های قدیمی و خاکستری به کار می رود، سطح چوب به رنگ سفید طبیعی می شود. تعمیرکنندگان مبلمان می توانند با خرید اسید اگزالیک، سطوح چوبی به شدت لکه دار شده را روشن می کنند. مزیت استفاده از اسید اگزالیک به عنوان سفید کننده و لکه بر این است که این اسید یک پاک کننده ملایم لکه هاست که لکه را از بین میبرد اما بنیان و پایه سطوحی مثل چوب دست نخورده باقی می ماند و به انها آسیب نمی زند. شما همچنین می توانید از اسید اگزالیک برای از پاک کردن لکه از پارچه هایی مانند کتان و پنبه استفاده کنید.

-زنگ زدایی:

اسید اگزالیک برای ازبین بردن زنگ زدگی که معمولا در لوله های ساختمانی و آشپزخانه رخ می دهد، استفاده می شود. همچنین به عنوان یکی از اجزای اصلی در محصولات از بین برنده زنگ سینک ظرفشویی، وان حمام و سایر وسایل فلزی استفاده می شود.

-به عنوان حشره کش برای مبارزه با کنه "واروا" در پرورش زنبور عسل:

کنه "واروآ" به عنوان آفت زنبور عسل همه ساله خسارت جبران ناپذیری را به صنعت زنبورداری وارد می کند. پرورش دهندگان زنبور عسل از ترکیب اسید اگزالیک بخار شده با محلول اگزالیک اسید 5 درصد در شیره شکر به عنوان حشره کش برای مقابله با کرم انگلی استفاده می کنند. کاربرد غیراصولی داروهای شیمیایی توسط کشاورزان برای کنترل این کنه علاوه بر ناکارآمدی موجب بروز مقاومت در جمعیت این گونه از کنه ها، باقی ماندن دارو در فرآورده های عسل و نیز بالا رفتن هزینه های تولید می شود. 

-سایر کاربردها:

-اسید اگزالیک چون یک اسید قوی است، به عنوان یک اسید شستشو در خشکشویی ها و از بین بردن فلس ها مورد استفاده قرار می گیرد.

-همچنین در استخراج فلزات لانتانیدها و به عنوان یک عامل کاهنده و معرف تجزیه ای استفاده می شود.

-شما میتوانید از اسید اگزالیک در تصفیه فاضلاب استفاده کنید چون اسید اگزالیک میتواند به طور موثر کلسیم را از فاضلاب حذف کند.

-اسید اگزالیک به عنوان عاملی تیز کننده در فرآیند صیقل سنگ مرمر استفاده می شود.

-برای پاک کردن چرخ خودرو مورد استفاده قرار می گیرد.

-به عنوان یک ماده ثابت کننده در صنایع رنگرزی کاربرد دارد. 

 خطرات اسید اگزالیک

پیش از شروع کار با این ماده شیمیایی در محیط های صنعتی و آزمایشگاهی لازم است برگه اطلاعات ایمنی(MSDS) آن  را به دقت مطالعه کنید تا در صورت بروز هر پیشامدی آمادگی لازم را داشته باشید .این اسید در حالت خالص اشتعال پذیر است و در صورتی که در محیط گرم یا نزدیک حرارت باشد آتش می گیرد. در دسته ترکیبات خورنده قرار دارد و در تماس با پوست، چشم و یا بلعیدن آن امکان تحریک پوست، چشم و مسمومیت وجود دارد.

مصرف زیاد مواد غذایی حاوی اسید اگزالیک منجر به ایجاد سنگ کلیه می شود. به علت خاصیت کی لیت کنندگی ای که دارد از جذب کلسیم و آهن جلوگیری می کند. در صورت مصرف بالای مواد غذایی حاوی آن می تواند منجر به فقر آهن و مشکلات استخوان شود.