کلیات

کلک مرغابی یا کلک رشتی یک مثل است که شامل هر انسانی است که روشی فریب آمیز را در ارتباط رفتاری با همنوع خود استعمال می نماید.

معنی کلک

کلک معانی گوناگونی دارد، از جمله آتشدان گلی و سفالین، بسته‌های چوب و نی و علف که بر هم می بندند تا از آب عبور کنند، شوم و نامبارک، غوزه پنبه، گاومیش نرینه جوان، مصغّر کل به معنی کچل و…

ریشه مثل کلک مرغابی

گروهی در نواحی ساحلی و مردابها به صید مرغابی اشتغال دارند. آنها ابتدا حوضچه‌ای می سازند با دیواره‌هایی از چوب نی و سقف توری البته این حوضچه‌ها از داخل آب با یکدیگر مرتبط هستند. وقتی مرغابیها در آسمان به پرواز درمی آیند، شکارچی یکی از مرغابیهای تربیت شده خود را در آسمان رها می کند تا رهزن مرغابی ها شود.

مرغابی مزبور به “مگ مگ” کردن می پردازد تا مرغابی ها را به محل موردنظر بکشاند. اگر موفق شد که فبها، اگر نشد مرغابی دیگری رها می کنند.

بدین ترتیب این مرغابی های اهلی آن قدر ” مگ مگ” و “وگ وگ” می کنند تا فوج مرغابیها را به مکان مزبور بکشانند. در این حال شکارچی سر از آب به درمی آورد.

این عمل شکارچی، به این معنی است که مرغابیهای اهلی از زیر آب به حوضچه دیگر بروند. شکارچی بلافاصله تور را می کشد و مرغابی ها را به دام می اندازد.

سپس فارغ‌البال، هر دو بال مرغابی ها را در داخل هم طوری می گیرد که نتوانند پرواز کنند که این عمل را به زبان مازندرانی، “غازبال” می گویند.

در گیلان و اطراف رشت، لنگرود، انزلی و....، به حوضچه مذکور که با دیواره‌هایی از چوب و نی و سقف توری ساخته می شود،  کلک می گویند. ظاهراً عبارت‌های “کلک مرغابی” و “کلک رشتی” از همین جا ریشه گرفته است.