کلیات

لیلی افشار متولد ۱۸ اسفند ۱۳۳۸  نوازنده گیتار کلاسیک ایرانی بود. وی نخستین نوازنده زن در جهان بود که در رشته اجرای گیتار کلاسیک به درجه دکترا دست یافت. او همچنین استاد موسیقی در دانشگاه ممفیس آمریکا بود.

زندگی

لیلی افشار در ۱۸ اسفند ۱۳۳۸ در تهران متولد شد. تبار او آذری است. وی نخستین نوازندهٔ زن در جهان است که در رشته اجرای گیتار کلاسیک به درجه دکترا دست یافته‌است. وی نوه رضا افشار وزیر راه در زمان رضاشاه است. در ده سالگی وقتی نوازندگی گیتار را در دیدار با یکی از اقوامش از نزدیک مشاهده کرد به این ساز علاقه‌مند شد و فراگیری گیتار را آغاز کرد. داریوش افراسیابی اولین معلم وی بود. مادربزرگش تار می‌زد و پدر که با نواختن ویولن و پیانو آشنا بود، نیز مشوق او بود. در همان کودکی در کلیسای آلمانی‌ها و در کاخ جوانان کنسرت داد. پس از اتمام دوره متوسطه و در سال ۱۳۵۵ به آمریکا رفت و تحصیل در رشته موسیقی و در زمینه گیتار را ادامه داد. افشار لیسانسش را از کنسرواتوار موسیقی بوستون گرفت و برای طی دوره کارشناسی ارشد موسیقی در رشته نوازندگی گیتار به کنسرواتوار موسیقی نیوانگلند رفت و زیر نظر نیل اندرسون به تحصیل پرداخت. پس از آن افشار توانست دوره دکتری را زیر نظر بروس هلزمن در دانشگاه ایالتی فلوریدا به پایان برساند و به این ترتیب او نخستین زنی در جهان بود که موفق به اخذ درجه دکترا در نوازندگی گیتار شد.
افشار مدتی نیز در «مرکز هنرهای تجسمی بنف» و «فستیوال موسیقی اسپن» تحصیل کرده و دیپلم افتخاری «آکادمی موسیقی کیجانا درسی ینا» ایتالیا نیز به وی اعطاء شده‌است. لیلی افشار کرسی استادی خود را برای دانشگاه ممفیس در سال ۱۹۸۹ به دست آورد و در آنجا به تدریس موسیقی برای دانشجویان لیسانس و فوق لیسانس و دکترای نوازندگی گیتار می‌پردازد، که در آنجا نیز جایزه استاد برجسته دانشگاه در سال ۲۰۰۰ به وی تعلق گرفته‌است.

اجرا و سبک

لیلی افشار یکی از دوازده نوازندهٔ بین‌المللی گیتار بود که برای نواختن حضور آندرس سگوبیا در کلاس‌های پیشرفتهٔ وی در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی انتخاب شد. آن موقع بود که پس از این کلاس ماسترو سگوبیا در مصاحبه‌ای که در اخبار شامگاهی ان بی سی حضور یافت در خصوص افشار پیش‌بینی کرد که او روزی به نوازنده‌ای معروف تبدیل خواهد شد. علاقه او به موسیقی معاصر منجر شد که از نخستین اجرا کنندگان آثار رضا والی، گری آیستر، گرارد روژد، لوریس چوبانیان، آرن ملنس، کامران اینجه، باربارا کولب، مرلین زیفرین و سالوادور بروتونس از میان دیگران باشد.
وی کنسرتهای متعددی در کشورهای ایران، آمریکا، انگلستان، ایرلند، کانادا، فرانسه، دانمارک، ایتالیا، آفریقا، نیوزیلند، استرالیا و آمریکای جنوبی برگزار کرده، همچنین در «ویگمور هال لندن»، «مرکز هنرهای اجرایی کندی»، «فستیوال موسیقی گرند تیتن»، «فستیوال موسیقی اسپن»، «مدرسه هنرهای تجسمی بنف»، «فستیوال موسیقی منتون» و «آکادمی آمریکایی در رم» نواخته‌است.
روزنامه واشینگتن پست لیلی افشار را «فوق‌العاده معصوم، عالی و بی عیب و نقص و قابل توجه» توصیف کرده‌است. او همچنین به عنوان بهترین گیتاریست کلاسیک زن برنده جایزه «ارویل ایچ. گیبسن» شده‌است. مقاله‌های لیلی افشار دربارهٔ کاستل نوئوو-تدسکو و فرانسثیسکو به چند زبان در نشریات گیتار ریویو، آی۱ فرونیمو و گیتار و لوت چاپ و منتشر شده‌اند.
افشار به منظور اجرای قطعات موسیقی ایرانی با گیتار کلاسیک، اقدام به نصب ربع پرده بر روی ساز خود کرد.

تدریس در ایران

لیلی افشار در سال ۲۰۰۱ پس از ۲۰ سال به ایران سفر کرد و پس از آن طی سفرهای متعدد، اقدام به برگزاری کلاس‌های تکمیلی و گروهی برای نوازندگان و هنرجویان گیتار در ایران کرده‌است.

جایزه‌ها و افتخارات

جایزه استاد برجسته دانشگاه ممفیس در سال ۲۰۰۰
برنده جایزه سالانه نوازنده برتر گیتار در دوره‌های دهم، یازدهم و دوازدهم
برنده جایزه الیور اچ گیبسون در سال ۲۰۰۰ برای بهترین نوازنده زن گیتار کلاسیک
برنده جایزه ممفیس چاپتر از طرف آکادمی ملی هنر و دانش آمریکا
برنده جایزه هنر تنسی در رشته موسیقی
برنده جایزه ملی هنر
برنده جایزه اول انجمن گیتار آمریکا
برنده جایزه بزرگ جشنواره موسیقی اسپن
برنده جایزه اول انجمن ملی مدرسین موسیقی
برنده جایزه اول انجمن ملی مدرسین سازه‌های زهی
عضویت در بین دوازده گیتارنواز برجسته جهان برای نوازندگی در گروه آندرس سگوبیا

آثار

آلبوم‌شناسی
مسخ
ساغر
گذار در نوا
۲۴ کاپریچوی گویا
هزار و یک‌شب
Musica da Camera
باخ برای گیتار کلاسیک

کتاب‌شناسی
آموزش گیتار کلاسیک از مبتدی تا پیشرفته
پنج آواز محلی ایرانی
باخ برای گیتار کلاسیک

وفات

لی لی افشار پس از تحمل یک دوره بیماری در۲ آبان ۱۴۰۲، در سن ۶۳ سالگی درگذشت.