کلیات

سیستم آفساید نیمه خودکار نوعی تکنولوژی است که در جام جهانی قطر 2022 مورد استفاده قرار گرفت. این فناوری از سه بخش اصلی تشکیل شده است و از زمان وقوع آفساید تا انتها پنج مرحله اصلی دارد.

 فیفا از چند سال پیش برای رفع مشکل قانون آفساید و دیگر قوانین دشوار مسابقات فوتبال مانند خطای پنالتی، به تکنولوژی روی آورد و سیستم کمک داور ویدیویی یا VAR را به مسابقات فوتبال آورد.

وی‌ای‌آر یا وار در مسابقات جام جهانی 2018 روسیه مورد استفاده قرار گرفت و در جام جهانی 2022 قطر نیز از نسخه بروزرسانی شده و دقیق‌تر آن استفاده می‌شود. آپدیت جدید VAR مجهز به سیستم آفساید نیمه خودکار است. سیستمی که تاکنون چندین بار در مسابقات جام جهانی 2022 مورد استفاده قرار گرفته و قادر است تا آفساید‌های میلی‌متری را به طور دقیق تشخیص دهد.

بخش های اصلی آفساید نیمه خودکار

1- دوربین‌های درون ورزشگاه
2- توپ فوتبال
3- هوش مصنوعی

مراحل آفساید نیمه خودکار

مرحله اول: دوربین‌هایی در ورزشگاه وجود دارند و کل زمین چمن را پوشش داده و تمام حرکات بازیکنان را تعقیب می‌کنند، اولین جزء از سیستم آفساید نیمه خودکار هستند. برای این سیستم به طور ویژه از 12 دوربین که در زیر سقف ورزشگاه نصب می‌شوند، استفاده شده است، این دوربین‌ها می‌توانند 50 بار در هر ثانیه، 29 نقطه از بدن هر بازیکن و توپ‌ را به صورت جداگانه ردیابی و تعقیب کنند. این 29 نقطه، شامل تمام اندام هر بازیکن فوتبال می‌شود که در آفساید تاثیرگذار است.

مرحله دوم: الریحلا، توپ مسابقه رسمی آدیداس برای قطر 2022، عنصر حیاتی دیگری برای سیستم آفساید نیمه خودکار است، زیرا حسگرهای داخل توپ می‌توانند 500 بار در هرثانیه، نقطه دقیق ضربه به توپ را به اتاق کمک داور ویدیویی ارسال کنند.

مرحله سوم: این سیستم با ترکیب داده‌های توپ، بازیکنان و هوش مصنوعی، هر بار که توپ در موقعیت آفساید به مهاجم برسد، هشدار آفساید در اتاق کمک داوران ویدیویی داده می‌شود.

مرحله چهارم: قبل از آنکه آفساید به داور داخل زمین اطلاع داده شود، کمک داوران ویدیویی هشدار آفساید را با بررسی نقطه ضربه اول که به صورت خودکار ثبت شده، خط آفساید و موقعیت اندام بازیکن در خط آفساید بررسی می‌کنند. اگر آفساید در اتاق VAR تایید شود، به داور وسط اطلاع داده خواهد شد.

یکی از برترین ویژگی‌های سیستم آفساید نیمه خودکار، سرعت آن است، تمام مراحل گفته شده در عرض چند ثانیه رخ می‌دهد و سریعا به داور وسط اعلام خواهد شد که صحنه آفساید بوده یا خیر.

مرحله پنجم: پس از تایید تصمیم توسط کمک داوران ویدیویی و داور در زمین، دقیقا همان نقاط داده موقعیتی که برای تصمیم‌گیری استفاده شده بود، در یک انیمیشن سه بعدی ایجاد می‌شود که موقعیت اندام بازیکنان را به طور کامل به نمایش می‌گذارد.

این انیمیشن سه‌بعدی که بهترین چشم انداز ممکن را برای نمایش یک موقعیت آفساید نشان می‌دهد، بر روی اسکوربورد استادیوم نمایش داده می‌شود تا همه تماشاگران به بهترین شکل ممکن، صحنه آفساید و اتفاقی که رخ داده را ببینند.

سیستم آفساید نیمه خودکار تا کنون در چه جام‌هایی آزمایش شده است؟

سیستم آفساید نیمه خودکار تاکنون در عرب کاپ 2021 و جام باشگاه‌های جهان 2021 مورد استفاده قرار گرفته است. در طول این دو تورنمنت دقت بالای سیستم آفساید نیمه خودکار توانست رضایت متخصصات فیفا را جلب کند تا از این فناوری در جام جهانی قطر نیز استفاده شود.

در آینده آزمایش‌های بیشتری بر روی سیستم آفساید نیمه خودکار انجام می‌شود تا به استاندارد لازم برای استفاده از انواع مسابقات فوتبال رسیده و در تورنمنت‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرد.