کلیات
باب المنداب تنگهای به عرض ۳۲ کیلومتر میان جنوب غربی شبه جزیره عربستان و شمال شرقی افریقا که بحر احمر را به خلیج عدن و اقیانوس هند وصل میکند.
خصوصیات باب المندب
جزیره آتشفشانی مَیّون ، که در غرب، آن را پِریم مینامند، باب المندب را به دو تنگه (تنگه بزرگ به عرض تقریبی ۲۵ کیلومتر و عمق ۳۱۱ متر و تنگه کوچک به عرض تقریبی ۳ کیلومتر و عمق ۳۱ متر) تقسیم میکند و کشتیهای بزرگ معمولاً از اولی میگذرند.
در مدتی که باد موسمی جنوب غربی میوزد، یعنی از خرداد تا شهریور آب از بحر احمر خارج میشود.
در مدتی که باد موسمی شمال شرقی میوزد، یعنی از آبان تا فروردین ، به آن وارد میشود، و جریانهایی پدید میآورد که عبور کشتیها را با خطر روبرو میکند.
تپه مَنْهَلی (ارتفاع ۲۷۰ متر) در ساحل جزیرة العرب در شرق تنگه کوچک قرار دارد، و درست در شمالِ این تنگه، لنگرگاه شیخ سعید واقع است که از آنجا نیز، مانند میّون، ورود کشتیها به بحراحمر را میتوان زیر نظر گرفت.
تاریخچه
رویدادهای زیستمحیطی و زمینساختی دیرینه در عصر میوسن در این محل برزخی به نام داناکیل ایجاد کرد که یک پل خشکی میان یمن و اتیوپی شد. در خلال صد هزار سال گذشته نوسانات آب دریا بهطور متناوب باعث باز و بسته شدن تنگه آبی بابالمندب شدهاست.
برپایه مدل خاستگاه اخیر آفریقایی انسان امروزی، این تنگه احتمالاً شاهد اولین مهاجرتهای انسان امروزی به بیرون از آفریقا بودهاست. بر اساس این مدل، در آن زمان سطح آب اقیانوسها بسیار پایینتر و تنگهها بسیار کمعمقتر و برخی نیز خشک بودهاند و این امر چند موج مهاجرتی را بین قارهها ممکن ساخت.
در روایات کلیسای ارتدکس توحیدی اتیوپی آمدهاست که تنگه بابالمندب شاهد نخستین مهاجرتهای سامیان گَعِزیزبان به آفریقا بودهاست که مربوط به حدود ۱۹۶۰ پیش از میلاد است یعنی حدوداً همزمان با یعقوب پیامبر.
پادشاهی اکسوم از قدرتهای منطقهای اصلی در شاخ آفریقا بود و این پادشاهی توانست با تسخیر پادشاهی حِمیَر، کمی پیش از ظهور اسلام، در دو سوی تنگه تبدیل به یک قدرت منطقهای بزرگتر شود.
بریتانیای کبیر در سال ۱۷۹۹ به صورت یکجانبه جزیره پریم را ضمیمه امپراتوری هند خود کرد. انگلیسیها در سال ۱۸۵۷ مالکیت خود بر این جزیره را تحکیم کرده و در ۱۸۶۱ با ایجاد یک فانوس دریایی در آن جزیره کنترل دریای سرخ و راههای بازرگانی به سوی کانال سوئز را در دست گرفتند.
کوههای پیرامون
کوههای متعددی بر فراز این تنگه پراهمیت قرار دارند. این تنگه از پایه کوه «جبال المندب» گذر میکند. ارتفاع این کوه در حدود ۳۰۰ متر از سطح دریا میباشد. سپس کوه «شیخ سعید»، و در پایهٔ همین کوه نیز روستایی به همین نام وجود دارد که تعداد ساکنانش بیش از ۶۰ نفر نیست. در سمت مشرق آن کوه «منهلی» است که ارتفاعش در حدود ۳۱۰ متر است، و کوه «جبل مراد» و کوه «العقد» میباشد. در کرانه تنگه بابالمندب روستای المندب واقع شدهاست و جمعیتش در حدود ۸۰۹ نفر میباشد. در بعضی از آثار و سنگ نبشتهها آمدهاست که تاریخ روستای «المندب» به دوران پادشاهی سبا و ذوریدان میرسد. همچنین در سمت جنوب روستای المندب، روستای دیگری به نام «بیت الفقیه» وجود دارد ودارای ۸۳۹ نفر جمعیت میباشد، ساکنان این روستا به صید و ماهیگیری اشتغال دارند.