کلیات

اِتیوپی (به امهری: ኢትዮጵያ) با نام رسمی جمهوری فدرال دموکراتیک اتیوپی (با نام تاریخی حبشه) کشوری محصور در خشکی واقع در شاخ آفریقا است. این کشور با ۱۱۷ میلیون نفر جمعیت دوازدهمین کشور پرجمعیت دنیا و دومین کشور پرجمعیت قاره آفریقا است و همچنین با وسعت ۱٬۱۰۴٬۳۰۰ کیلومتر مربع، دهمین کشور بزرگ قاره آفریقا است. پایتخت و بزرگ‌ترین شهر آن آدیس آبابا است. ۸۳٪ جمعیت اتیوپی معادل بیش از ۹۵ میلیون نفر ساکن روستا هستند و از این لحاظ یکی از اولین‌هاست.

اتیوپی از شمال با اریتره، از باختر با سودان و سودان جنوبی، از خاور، جنوب خاوری و جنوب با سومالی و از شمال خاوری با جیبوتی و از جنوب با کنیا همسایه است. اتیوپی از قدیمی‌ترین کشورهای مستقل آفریقا و یکی از کهن‌ترین کشورهای جهان است.

این کشور پس از ارمنستان دومین کشوری بود که مسیحیت را دین رسمی خود اعلام کرد. در ۳۴۱ میلادی، دین مسیحیت در این کشور، دین رسمی اعلام شد.

همچنین این کشور برای مدت‌های مدید محل تلاقی تمدن‌های شمال آفریقا، خاورمیانه و باقی مناطق آفریقا بوده‌است. به عنوان یک خصوصیت شاخص در میان ملت‌های آفریقائی، اتیوپی هرگز مستعمره کشورهای دیگر نبوده و همیشه استقلال خود را در درگیری‌های سطح آفریقا حفظ نموده‌است.

از زمان‌های قدیم، اتیوپی عضو سازمان‌های بین‌المللی بوده‌است. اتیوپی در سال ۱۹۴۲ با امضای منشور ملل متحد به عضویت سازمان ملل متحد درآمد. همچنین پس از تأسیس مرکز سازمان ملل در قاره آفریقا، اتیوپی به عنوان پنجاه و یکمین عضو اصلی سازمان ملل متحد پذیرفته گردید. از سوی دیگر مرکز مدیریت و یکی از بنیان‌گذاران اصلی سازمان اتحاد آفریقا با نام کنونی اتحادیه آفریقا است.

در سدهٔ یکم میلادی، امپراتوری اکسوم توانست منطقه را یکپارچه کند و این پادشاهی به عنوان نیای اتیوپی سده‌های میانه و اتیوپی امروزی شناخته می‌شود. مانی، پیامبر ایرانی، آکسوم را همراه با ایران، رم و چین به عنوان یکی از چهار قدرت بزرگ زمان خود برشمرده است.

در سال ۱۹۳۶ میلادی، ایتالیا اتیوپی را اشغال کرد و در سال ۱۹۴۱ پس از شکست در جنگ جهانی دوم اتیوپی و سایر کشورهای آفریقای شرقی را تخلیه کرد.

این کشور، تاریخ بسیار کهن با سابقهٔ هزاران ساله دارد؛ و از سرزمین‌های مهم تاریخی بوده‌است. یونانیان از همان زمان باستان آن را اتیوپی می‌نامیدند و در نزد مسلمانان، حبشه نام داشت. نام اتیوپی از واژهٔ یونانی Αἰθίοψ (آیثیوپس) به معنای «چهره‌سوخته» گرفته شده‌است.

جغرافیا

با وسعتی برابر ۴۲۶٬۴۰۰ مایل مربع (۱٬۱۰۴٬۳۰۰ کیلومتر مربع), اتیوپی بیست و هفتمین کشور بزرگ دنیا (بعد از کلمبیا) محسوب می‌گردد. این کشور در بزرگی با بولیوی قابل مقایسه بوده و دو سوم وسعت ایالت آلاسکای ایالات متحده است.

بخش اصلی اتیوپی در منطقه شاخ آفریقا که وسیعترین منطقه شرقی قاره آفریقا بحساب می‌آید، واقع گردیده‌است. مرزهای اتیوپی از غرب به سودان، از شمال به جیبوتی و اریتره، از شرق به سومالی و از جنوب به کنیا ختم می‌شوند. در داخل اتیوپی مجموعه‌ای از کوهستان و فلات‌های پست وجود دارند که با دره بزرگ ریفت از هم تفکیک شده‌اند. به‌طور کلی مسیر این دره از جنوب غرب به شمال شرق کشیده شده که زمین‌های پست بنام استپها یا زمین‌های نیمه صحرائی، آن را پوشانده‌است. گوناگونی بسیار زیاد انواع زمین در این کشور باعث وجود انواع آب و هوا، خاک، سرسبزی طبیعی و ترکیبات جمعیتی گردیده‌است.

آب‌وهوا

ارتفاع سطح و نحوه قرار گرفتن جغرافیائی باعث به وجود آمدن سه ناحیه آب و هوائی شده‌است: منطقه سرد در ارتفاع بالای ۲۴۰۰ متر (۷۹۰۰ فوت) قرار داشته و دامنه درجه دما از حدود نقطه انجماد تا ۱۶ درجه سانتی‌گراد (۳۲ درجه -؛ ۶۱ درجه فارنهایت) در نوسان است. منطقه دمایی در ارتفاع ۱۵۰۰ تا ۲۴۰۰ متری (۴۹۰۰ – ۷۹۰۰ فوت) دارای دامنه درجه دما از ۱۶ تا ۳۰ درجه سانتیگراد (۶۱ درجه -؛ ۸۶ درجه فارنهایت)؛ است؛ و منطقه گرم در ارتفاع زیر ۱۵۰۰ متر (۴۹۰۰ فوت) قرار داشته که آب و هوای آن به صورت حاره‌ای و خشک و درجه حرارت آن در طول روز از ۲۷ تا ۵۰ درجه سانتیگراد (۸۱ درجه -؛ ۱۲۲ درجه فارنهایت) است. فصل معمول بارندگی از نیمه ماه ژوئن تا اواسط ماه سپتامبر (در مناطق جنوبی طولانی‌تر است) است که به دنباله بارش‌های متناوب فوریه تا مارس می‌آید؛ مابقی ماه‌های سال خشک هستند.

اتیوپی از لحاظ بوم‌شناسی کشوری با آب و هوای متنوع است. دریاچه تانا در شمال سرچشمه نیل آبی است. این کشور همچنین دارای انواع حیوانات بومی بسیار است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان از میمون گلادا، بز کوهی والیا و گرگ اتیوپیایی (یا روباه میمون‌نما) نام برد.

اتیوپی

اتیوپی از لحاظ تاریخی یکی از بهترین اقتصادهای جهان را دارا است که در طول دوران سلطنت هایله سلاسی که در آن ارزش دلار اتیوپی خیلی بالا رفته بود، نیز ادامه داشته‌است. اتیوپی در مرز یک ملت کامیاب قرار داشت. اما در هر صورت پس از انقلاب سال ۱۹۷۴ (میلادی)، نحوه اداره اقتصاد اتیوپی به صورت اقتصاد سوسیالیستی تغییر یافت: کنترل‌های قدرتمند ایالات تثبیت گشته و بخش عمده‌ای از اقتصاد و از جمله صنایع مدرن، کشاورزی سطح بالا و تجاری، کلیه زمین‌های کشاورزی، مناطق اجاره‌ای شهری و کلیه موسسات مالی به بخش خصوصی منتقل گردیدند. از نیمه سال ۱۹۹۱ (میلادی)، اقتصاد شروع به حرکت به سمت اقتصاد بازار محور غیر متمرکز نموده و تأکید آن بر ابتکار عمل فردی قرار گرفت که نتیجه آن یک دهه رکود اقتصادی بود. در سال ۱۹۹۳ حرکت تدریجی خصوصی‌سازی کسب و کار، صنعت، بانکداری، کشاورزی، تجارت و بازرگانی ادامه یافت.

با این‌حال، اتیوپی به صورت کامل یک کشور خصوصی نیست. حزب حاکم ائی پی آر دی اف کنترل بیش از پنجاه مؤسسه تجاری قدرتمند در اتیوپی را در دست دارد. این روش نسخه کپی‌برداری شده از اقتصاد چین است. برخی از این موسسات عبارتند از امباسل، تیکور آبای، دینشو، مگا و غیره. هم‌اکنون بسیاری از مایملک رژیم قبل بنام خصوصی‌سازی به این موسسات تحت کنترل ائی پی آر دی اف انتقال یافته‌اند. از آن گذشته، بر اساس قانون اساسی اتیوپی، حق مالکیت زمین تنها به «ایالت و مردم» تعلق دارد، لکن شهروندان تنها امکان اجاره زمین تا ۹۹ سال را داشته و قادر به اجاره مجدد، فروش یا تملک زمین نیستند. اتیوپی کشور فقیری هست

مهم‌ترین کالای صادراتی این کشور قهوه‌است و دیگر فراورده‌های آن عبارتند از: میوه، سبزیجات، دانه‌های روغنی، چرم و پوست و حیوانات زنده. این صادرات به مقاصد زیر است: آلمان (۱۲٫۸ درصد)، چین (۱۰٫۶ درصد)، ژاپن (۷٫۵ درصد)، آمریکا (۶٫۸ درصد)، عربستان سعودی (۵٫۹ درصد)، جیبوتی (۵٫۸ درصد)، ایتالیا (۵ درصد).

کالاهای وارداتی به این کشور عبارتند از: مواد غذایی، حیوانات زنده، نفت و فراورده‌های آن، مواد شیمیایی، ماشین‌آلات، وسایل نقلیه موتوری، غله و منسوجات. این اقلام از کشورهای، عربستان سعودی (۱۸ درصد)، چین (۱۱٫۳ درصد)، هند (۸٫۱ درصد)، ایتالیا (۵٫۱ درصد)، آلمان (۴٫۱ درصد) وارد می‌شود.

زمانی که اریتره در سال ۱۹۹۳ استقلال خود را بدست آورد، اتیوپی، همسایه این کشور ناگهان دریافت که به هیچ ساحلی دسترسی ندارد. از این رو نیروی دریایی اتیوپی نیز منحل شد. پس از جنگ مرزی شدید بین اتیوپی و اریتره که از ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۰ به‌درازا کشید، فرصت زیادی برای اتیوپی پیش نیامده تا بتواند از بنادر اریتره همانند قبل استفاده کند. از این رو این کشور مجبور شده تا جایگزینی در این مورد پیدا کند. اتیوپی توافقی برای استفاده از بندر جیبوتی امضا کرده‌است. براساس این توافق این کشور در حال حاضر حدود ۹۵ درصد از واردات و صادراتش را از این طریق انجام می‌دهد. اتیوپی همچنین با جمهوری سومالی‌لند توافقی امضا کرده که به موجب آن به بندر بربره دسترسی داشته باشد. براساس این توافق، این کشور قصد دارد تا از مرزش به این بندر جاده‌ای احداث کند.