کلیات

ذوالفقار بیتانه متولد۱۳۴۰، نوازنده دوتار و سازنده سازهای سنتی و میراث‌دار موسیقی خراسان که از سوی کمیته ثبت ملی میراث فرهنگی ناملموس به عنوان حامل میراث فرهنگی در فهرست گنجینه‌های زنده بشری قرار گرفته‌است.

خانواده

ذوالفقار بیتانه در خانواده‌ای که در طی چند نسل، همگی اهل فرهنگ و موسیقی بودند، در فردوس خراسان جنوبی زاده شد. پدر وی از سازندگان ساز محلی بود و در ساخت دوتار و نی‌لبک الگو و مدل خاص خودش را داشت. وی از کودکی نوازندگی و ساخت ساز را از پدرش آموخت. او در فروردین ۱۴۰۳ در مشهد به دلیل مرگ مغزی درگذشت. 

زندگی

ذوالفقار بیتانه در سال ۱۳۴۰ در فردوس دیده به جهان گشود و پدر وی که علی نام داشت از سازسازان مطرح منطقه بوده به طوریکه در ساخت دو تار و نی‌لبک الگو و مدل خاص خود را داشته است.ذوالفقار از ۷ سالگی نوازندگی را نزد پدر آموخت و از ۱۰ سالگی کار ساخت دو تار را فرار گرفت، او شوریدگی و نوازندگی را سینه به سینه از پدر به ارث برد.

او در زمره استادان به نام موسیقی خراسان جنوبی بود و نام او در صفحه ۲۷۸ اطلس فرهنگی-هنری خراسان ذکر شده است.

ذوالفقار بیتانه سال‌ها بود برای درآمد، ساز نمی‌زد و حتی بصورت رایگان کلاس های موسیقی خود را برگزار می‌کرد. وی در موسیقی خراسان به ویژه شرق و جنوب آن جایگاه فنی داشت.

پنجه ذوالفقار بیتانه شباهت بسیار زیادی به پنجه ذوالفقارعسگریان داشت البته نسبت فامیلی با استاد عسگریان و همنشینی با ایشان در این امر بی‌تاثیر نبوده است. بی‌شک بیتانه از گنجینه‌های خاص موسیقی خراسان به شمار می‌رود، چرا که پنجه او حلقه وصل موسیقی شرق و جنوب استان است. همچنان که تسلط وی بر مقام‌های شرق و آگاهی‌اش بر ریتم‌ها و نغمات خراسان از او استادی چیره‌دست و صاحب سبک ساخته بود، نشنیده باشید که فردوس دارای سه مقام ویژه به نام‌های دولا، چکه و دوره است.

در میان آثار وی ترانه‌هایی در وصف پیامبر اعظم(ص)، امام رضا(ع) و ۱۴ معصوم(ع) بر اساس سرمقام‌های خراسانی خودش ساخته است.

شوربختانه یا خوشبختانه هم‌نشینی او با اساتید به نام ادبیات و عرفان منطقه از وی شخصیتی خاص ساخته بود به نحوی که حاضر نبود در مسابقات و جشنواره های هنری شرکت کند و تمایلی به کسب مقام و جایزه نداشت.

تجلیل

ذوالفقار بیتانه در اواخر سال ۱۳۹۸، از سوی کمیته ثبت ملی میراث فرهنگی ناملموس به عنوان حامل میراث فرهنگی در فهرست گنجینه‌های زنده بشری قرار گرفته‌است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در تیرماه ۱۴۰۰، از ذوالفقار بیتانه هنرمند دوتار ساز سنتی خراسان جنوبی تقدیر کرد.

درگذشت

او چند روزی بر اثر تصادف در بخش ICU بستری بود و در ۱۳ فروردین ۱۴۰۳ به دلیل مرگ مغزی در مشهد جان خود را از دست داد.