کلیات

موشک های کروز اساسا یک شبه هواپیمای بدون سرنشین با قابلیت کنترل هستند که تنها برای مأموریت تخریبی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این موشک‌ها توسط موتورهای توربو فن نیرو می‌گیرند و بسته به پیکربندی و وزن، بین ۸۰۰ تا ۳۰۰۰ کیلومتر توانایی پیمایش دارند.

توان پیمایش موشک های کروز به‌طور کامل قابلیت محدودسازی دارد. وظیفه یک موشک کروز، حمل بمب انفجاری از یک مکان به یک مکان دقیق است. از این رو به این موشک‌ها نقطه‌زن هم می‌گویند.

کلاهک قرار گرفته شده روی این موشک‌ها، قابلیت تغییر از کلاهک معمولی به هسته‌ای یا بیولوژیکی را نیز دارد. به همین دلیل کشورهای تولیدکننده موشک کروز در هر وضعیتی توانایی استفاده از یک موشک هسته‌ای فعال را دارند. موشک های کروز انواع مختلفی دارند و می‌توانند از روی زمین، زیردریایی‌ها، ناوشکن‌ها و هواپیماها پرتاب شوند.

موشک های کروز امروزی در هنگام پرتاب از یک تقویت‌کننده موشک جامد استفاده می‌کنند و پس از تمام شدن سوخت توسط بوستر از بین می‌رود. در این مرحله باله‌های دم موشک و ورودی هوای آن باز می‌شوند و موتور توربو فن برای هدایت در آسمان تا زمان اصابت به هدف وارد عمل می‌شود.

ویژگی بارز این موشک‌ها دقت باورنکردنی آنها است. همچنین می‌توانند در ارتفاع بسیار پایین از سطح زمین پرواز کنند تا خارج از دید اکثر سیستم‌های راداری بمانند.

انواع موشک کروز

سیستم‌های هدایتی موشک‌های کروز به چهار دسته : IGS ،Tercom ،GPS و DSMAC تقسیم می‌شوند.

- سیستم IGS: یک سیستم مبتنی بر شتاب استاندارد است که می‌تواند مکان قرارگیری موشک را بر اساس شتاب‌سنجی که در حرکت موشک تشخیص می‌دهد ردیابی کند.

- سیستم Tecrom: این سامانه از یک پایگاه داده سه بعدی روی زمین که موشک بر فراز آن پرواز می‌کند، استفاده می‌کند. سیستم Tecrom با استفاده از سیستم رادار هوشمند، زمینی که بر فراز آن پرواز می‌کند را کامل شناسایی کرده و با نقشه سه بعدی ذخیره شده در حافظه مطابقت می‌دهد.

- سیستم DSMAC: این سیستم نیز از یک دوربین برای یافتن هدف نهایی استفاده می‌کند و بیشتر برای اهداف در حال حرکت کاربرد دارد که تا آخرین لحظه از هدف و انهدام آن تصویربرداری می‌کند. موشک های کروز می‌توانند به حسگرهای تصویربرداری حرارتی یا روشنایی نیز مجهز شوند.

- سیستم GPS: این سیستم نیز با استفاده از رهیابی ماهواره‌ای هدف از نقطه مبدأ به نقطه مقصد، توانایی رهگیری هدف مورد نظر را دارد.

۶ نمونه برتر موشک های کروز ساخت ایران 

ایران تا به حال موفق به ساخت موشک های کروز متعددی برای دفاع از حریم این سرزمین یا حمله به دشمنان شده است. ۶ نمونه برتر از نمونه‌های تولید شده موشک های کروز توسط ایران عبارتند از:

موشک کروز یا علی

این موشک نخستین موشک کروز حملات زمینی ساخت هوافضا سپاه پاسداران است که در سال ۱۳۹۳ توسط این نهاد رونمایی شد. توانایی برد موشک یا علی ۷۰۰ کیلومتر است و توانایی پرتاب از روی سکوی زمینی، شناورها و هواگردهایی چون جنگنده سوخو ۲۲ سپاه را نیز دارد.

موتور قرار گرفته شده روی این موشک از نوع توربو جت است و سر جنگی انفجاری این موشک نیز ۲۰۰ کیلوگرم وزن دارد. با توجه به قابلیت پرتاب این موشک کروز از سکوهای مختلف، جزو جنگ‌افزارهای حیاتی ایران محسوب می‌شود.

موشک کروز عاصف

این موشک در سال ۱۴۰۱ در حاشیه رونمایی از پایگاه زیرزمینی نیروی هوایی ارتش ایران با نام موشک کروز هوا پایه برد بلند عاصف به نمایش درآمد. این موشک از کلاهک با تخریب بسیار بالا پشتیبانی می‌کند و توانایی طی کردن مسافتی تا حدود هزار کیلومتر را دارد. وظیفه جنگی این موشک نفوذ به استحکامات سنگین دشمن است و با توجه به هواپایه بودن آن روی جنگنده سوخو ۲۴ قابلیت نصب را دارد.

موشک کروز سومار

موشک سومار یکی از بهترین سیستم های موشکی ساخت ایران است که خود به مدل‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود. این موشک نمونه تکامل یافته موشک مشکات است و با الهام از موشک «KH-55» روسیه در سال ۱۳۹۳ ساخته شده است.

موشک‌هایی که با این تکنولوژی ساخته شده‌اند با نام سومار شناخته می‌شوند. سومار یک موشک با قابلیت پرتاب از سکوی زمینی است که از یک بوستر سوخت جامد برای حمل کلاهک انفجاری ۴۱۰ کیلوگرمی استفاده می‌کند.

طول این موشک حدود ۶ متر و وزن آن حدود ۱۲۱۰ کیلوگرم است. اندازه نسبتاً کوچک این موشک به آن قدرت و قابلیت حرکت در ارتقاعات بسیار پایین را می‌دهد و از این رو یک موشک رادارگریز محسوب می‌شود. برد موشک سومار حدود ۷۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلومتر بسته به نوع پیکربندی است که عدد کمتری نسبت به موشک مشکات با برد ۳۰۰۰ کیلومتر محسوب می‌شود.

موشک کروز هویزه

این موشک نیز از خانواده موشک سومار با قابلیت رادارگریزی و برد بلند منحصربه‌فرد است. این موشک توسط صنایع هوا فضای وزارت دفاع ساخته شده و دارای برد پروازی بیشتر از ۱۳۵۰ کیلومتر است که در حالت عملیاتی، حداکثر بردی معادل ۱۲۰۰ کیلومتر را نیز ارائه داده است. تفاوت برد موشک‌های هویزه و سومار در بخش بوستر سوخت جامد و تعویض موتور توربو جت است.

موشک کروز ابو مهدی

موشک ابو مهدی از جدیدترین دستاوردهای وزارت دفاع برای ساخت یک موشک کروز ضد کشتی محسوب می‌شود. این موشک در سال ۱۳۹۹ رونمایی شد و قابلیت پرتاب از سکوهای زمینی، دریایی یا هوایی را نیز دارد. برد نهایی موشک ابو مهدی ۱۲۰۰ کیلومتر و برد مفید آن حدود ۱۰۰۰ کیلومتر اعلام شده است که برد بالاتری از موشک‌های ضد کشتی رعد و قدیر ارائه می‌دهد.

این موشک به موتور توربو جت طلوع مجهز شده و دارای سامانه ناوبری و هدایتی در دماغه موشک است. سر جنگی این موشک می‌تواند تا ۴۱۰ کیلوگرم مواد انفجاری را حمل کند.

موشک کروز پاوه

این موشک نیز از خانواده سومار است که در سال ۱۳۹۴ توسط وزارت دفاع رونمایی شد. برد نهایی این موشک ۱۶۵۰ کیلومتر است. از قابلیت‌های منحصربه‌فرد این موشک، توانایی حمله دسته‌جمعی با یک سامانه و چند موشک است.

در این روش یک موشک نقش رهبر را ایفا می‌کند و سایر موشک‌ها را به‌سمت اهداف دشمن هدایت می‌کند. همچنین این موشک از بال‌های جمع‌شونده بهره می‌برد تا توانایی طی کردن مسیرهای مختلفی برای رسیدن به هدف نهایی را داشته باشد.