کلیات

پروژه چند منظوره «اومااویا» سریلانکا به عنوان یکی از بزرگترین پروژه‌های حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران در زمینه‌های سدسازی، انتقال آب و تولید است که توسط مهندسان ایرانی در کشور سریلانکا ساخته شد.

ایران به عنوان یک کشور پیشرو در صنعت آب و برق، جایگاه نخست منطقه را در صدور خدمات فنی و مهندسی در این صنعت در اختیار دارد و این امر بیانگر دانش و توان بالای فنی و مهندسی متخصصان کشور است.

 این پروژه با وجود آغاز به کار از سال 2010 میلادی، عملا به دليل طولاني شدن فرايند تملک زمين و محل اجراي طرح به طرف ايراني ناشي از معارضات محلی، اجراي پروژه از سال 2016 ميلادي آغاز شد. 

با اجراي طرح چند منظوره اومااويا که در 230 كيلومتري شرق كلمبو، پايتخت كشور سريلانكا واقع شده است، آب مازاد رودخانه هاي اومااويا و ماهاتوتيلا اويا واقع در استان اووا «Uva» براي توسعه كشاورزي به منطقه كم آب همین استان منتقل می‌شود. این در حالی است که همزمان با تحقق اين هدف، توليد انرژی از طريق نيروگاه زيرزميني به ظرفيت 120 مگاوات صورت خواهد پذيرفت.

تولید 290 گیگاوات ساعت انرژی در سال، تامین آب مورد نیاز 5000 هکتار از اراضی کشاورزی منطقه خشک جنوب شرقی سریلانکا و انتقال 145 میلیون مترمکعب آب از منطقه پرباران به مناطق خشک از جمله اهداف این پروژه بوده است که توسط شرکت فراب و به همت متخصصان و مهندسان ایرانی در کشور سریلانکا به مرحله اجرا و بهره‌برداری رسیده است.

این پروژه از نظر اجرای 24 کیلومتر تونل با دو دستگاه TBM بدون دسترسی میانی در شرایط بسیار سخت زمین شناسی و وجود جریان های آبی پرفشار، حفاری یکی از بلندترین شفت‌های (تونل ها) عمودی دنیا در نیروگاه‌های آبی به طول 618 متر،  اجرای پوشش فلزی شفت عمودی به وزن تقریبی 1000 تن به صورت معلق و نصب و احداث نیروگاه در حفره و فضاهايي در عمق 750 متری زمین که به آن مقار مي گويند، جزو پروژه‌های منحصربه‌فرد مهندسی محسوب می‌شود.

 مجري اير اني این پرژه به دلیل رویکرد مسئولانه نسبت به جوامع محلی موفق شدند در سال 1401 نشان عالی مسئولیت اجتماعی را دریافت کنند.

همچنین بر اساس اعلام انجمن بین‌المللی تونل‌سازی و فضاهای زیرزمینی ITA، پروژه چندمنظوره اومااویا در بین چهار پروژه منتخب نهایی در بخش پروژه‌های 50 تا 500 میلیون یورویی در سال 2020 میلادی قرار گرفت. ارزیابی پروژه‌ها بر اساس شاخص‌هایی چون احجام عملیات پروژه، رعایت اصول ایمنی، نقش پروژه در غلبه بر مشکلات و کاهش آلایندگی و حفظ محیط زیست و دستاوردها و نوآوری‌های خاص پروژه، صورت گرفته است.

این گزارش حاکی است پیش از این  نیز در سال 1388 پروژه برق‌رساني به 1000روستای کشور سریلانکا به همت متخصصان ایرانی توسط یک شرکت داخلی آغاز و در سال 1392 به اتمام رسید؛ این مهم بیانگر این است که توسعه و گسترش صادرات خدمات فنی – مهندسی ایران به سایر کشورها از دهه‌های گذشته آغاز شده است و امروز به صورت ویژه و جدی دنبال می‌شود.