کلیات

اِگْزِما (Eczema) یا درماتیت به التهاب یا آماس پوست گفته می‌شود که می‌تواند منجر به خارش، قرمزی،  تورم،  پوسته‌ریزی و دیگر نشانه‌ها شود.   اگزما از یک کلمه یونانی به معنای جوش بالاآمده است.


انواع اگزما

- التهاب تماسی پوست (درماتیت تماسی)
- درماتیت آتوپی (بدون علت)
- درماتیت سبورئیک (تورم و قرمزی پوست سر و صورت همراه با شورهٔ زیاد)
- درماتیت نومولار
- درماتیت اکسفولیاتیوژنرالیزه (اریترودرمی) (تورم و قرمزی شدید پوستِ سرتاسر بدن همراه با پوسته‌ریزی)
- درماتیت ناشی از استاز (ماندن خون در رگ‌ها)
- درماتیت موضعی ناشی از خاراندن
- درماتیت دور دهانی (درماتیت پری‌اورال)
- پومفولیکس (Pompholyx)

درماتیت

از دو کلمه درماتیت و اگزما به جای همدیگر استفاده می‌شود، ولی معمولاً در مواردی که عامل خارجی مسبب التهاب وجود داشته باشد از کلمه درماتیت و در مواردی که عامل خارجی وجود نداشته و به اصطلاح بیماری اندوژن باشد از کلمه اگزما استفاده می‌شود.

شدت و طول بیماری

براساس شدت و دوره بیماری ضایعات التهابی اگزمایی را به سه گروه اصلی می‌توان تقسیم نمود.
الف. التهاب اگزمایی حاد؛ این نوع التهاب با ضایعات قرمز روشن و متورم همراه با دانه‌های آبدار و با خارش شدید مشخص می‌شود. خاراندن باعث ایجاد خارش، ترشح سرم از دانه‌ها، تشکیل دلمه و افزایش احتمال عفونت ثانویه می‌شود. شروع و استقرار بیماری از چند ساعت تا ۲ الی ۳ روز زمان برده و در صورت عارضه دار نشدن چند روز تا چند هفته تداوم یافته و سپس برطرف می‌شود. انواع بیماری‌های اگزمایی که با این مشخصات ظاهر می‌شود عبارت است از: درماتیت تماسی، اگزمای سکه ای، پمفولیکس، عفونت‌های قارچی.
ب. التهاب اگزمایی تحت حاد؛ این حالت با ضایعات پوسته دار قرمز با خراش و نمای فلسی شکل پوست و با خارش خفیف تا متوسط و بدون دانه‌های آبدار مشخص می‌شود. بیماری‌های درماتیت آتوپیک، درماتیت کهنه بچه، اگزمای دور دهان، اگزمای نوک پستان مادران شیرده و ... با این نوع التهاب ظاهر می‌شود.
ج. التهاب اگزمایی مزمن؛ این حالت با افزایش ضخامت پوست، تشدید خطوط پوستی، خراش و ترک‌های پوستی و خارش متوسط تا شدید مشخص می‌شود. بیماری‌هایی که میتوانند با این حالت تظاهر کنند عبارت است از: پای خشک و ترکدار، اگزمای نوک انگشتان تایپیستها.

تشخیص اگزما

به دنبال قسمت‌های قرمز-قهوه‌ای روی بدنتان بگردید.  اگزما و پسوریازیس هردو باعث ایجاد قسمت‌های قرمز روی پوست می‌شوند؛ بااین‌حال، اگزما قسمت‌های قرمزی دارد که همچنین به قهوه‌ای یا خاکستری متمایل است. پوست همچنین ممکن است در تاول‌های کوچکی که از مایع پرشده، پوشانده شده باشد.
قسمت‌های قرمز پوست ممکن است به شکل دانه‌دانه شود.
پوست آسیب‌دیده ممکن است ضخیم باشند.
رنگ آن ممکن است بسته به نوع اگزما، اینکه چه مدت روی بدنتان بوده‌است یا چقدر جدی است، تیره‌تر یا روشن باشد.
خشکی پوستتان را بررسی کنید.  اگزما اغلب باعث خشکی پوست می‌شود. پوست شما ممکن است وقتی‌که آن را می‌خارانید، پوسته‌پوسته شود. در موارد شدید، پوست ممکن است به علت خشکی ترک بخورد.
پوست ترک‌خورده ممکن است عفونت کند و چرکی شود.
جایی که اگزما اتفاق میفتد را شناسایی کنید.  اگزما اغلب روی دست، مچ، پا، قوزک، قفسه سینه، پلک و گونه تشکیل می‌شود. همچنین ممکن است روی قسمت‌هایی از بدن اتفاق بیفتد که بیشتر خم می‌شود، مثل قسمت داخلی آرنج یا زانو.
در کودکان، اگزما ممکن است روی صورت یا پوست سر اتفاق بیفتد. همچنین ممکن است روی پای کودکان جایی که پوشک می‌بندد اتفاق بیفتد.

• در مورد بیماری نقرس در ویکی تابناک بیشتر بخوانید 

درمان

اولین قدم درمان این است که پوست دیگر در تماس با ماده حساسیت‌زا یا محرک قرار نگیرد.  آنتی هیستامین‌ها و کورتیکواستروئید‌ها در درمان التهاب ورفع علائم بسیار مفیدند.
استفاده از لباس‌های نخی یکی از راه‌های درمان اگزما می‌باشد.
برای کم کردن التهاب آن باید از خاراندن و مالاندن آن خودداری نمود.
دوری از گرما و تعرق زیاد نیز در جلوگیری از ازدیاد آن مؤثر می‌باشد.