کلیات

علیرضا اعرافی متولد سا ۱۳۳۸ در شهرستان میبد استان یزد و روحانی شیعه ایرانی است. وی فرزند محمدابراهیم اعرافی از افراد نزدیک به امام خمینی (ره) است. اعرافی عضویت در هیئت امنای دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم را عهده دار است. او از سال ۱۳۷۱ امامت جمعه شهر میبد را به عهده داشت و در سال ۱۳۹۳ به امامت جمعه شهر قم انتخاب شد.  او از سال ۱۳۸۷ ریاست جامعةالمصطفی را برعهده دارد و از سال ۱۳۹۰ عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی است و در سال ۱۳۹۵ به عنوان مدیر حوزه علمیه قم و مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور انتخاب شد.

اعرافی همچنین عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و مسئول حوزه‌های علمیه خواهران و برادران در میبد است. اعرافی از حوزه انتخابیه تهران در انتخابات مجلس خبرگان رهبری سال ۱۳۹۴ شرکت کرد،  اما رأی کافی برای ورود به مجلس خبرگان رهبری را به دست نیاورد.  رهبر معظم انقلاب ایشان را در در تاریخ ۲۴ تیرماه سال ۱۳۹۸ علیرضا اعرافی را به عضویت شورای نگهبان منصوب کرد.

زندگی و تحصیلات

اعرافی در سال ۱۳۳۸ در شهر میبد، واقع در استان یزد به دنیا آمد. پدرش محمدابراهیم اعرافی از روحانیان میبد و از دوستان نزدیک امام خمینی (ره) بود. وی سال‌ها قبل از انقلاب ۱۳۵۷ ایران در ایران نماز جمعه برپا می‌کرد و خود با سلاح در آن خطبه می‌خواند. مادرش نیز از فرزندان کاظم ملک افضلی اردکانی به‌شمار می‌آمد.

او تحصیلات کلاسیک خود را در میبد آغاز کرد. او پس از خواندن مقداری دروس ادبیات، در سال ۱۳۴۹ به قم رفت و همان‌جا تحصیلات دوره ابتدایی خود را تکمیل کرد. او همزمان دروس حوزه خود را آغاز کرده و دروس دوره مقدمات و سطح را به پایان رساند. او در سال ۱۳۵۶ به درس خارج راه یافت. او دروس فلسفی و درس اخلاق را نیز پی گرفت و در ضمن تحصیل دروس حوزوی، زبان‌های عربی و انگلیسی را فراگرفت و از مطالعات در رشته‌های ریاضی و فلسفه غرب نیز بازنماند و در دوره تعلیم و تربیت دفتر همکاری حوزه و دانشگاه (پژوهشگاه حوزه و دانشگاه) شرکت کرد و در تعطیلات به مباحثه تفسیر المیزان و شرح نهج‌البلاغه ابن ابی الحدید پرداخت.

اعرافی در تفسیر شاگرد آیت الله علی مشکینی بوده و کتاب‌های فلسفتنا و اقتصادنا نوشته آیت الله سید محمدباقر صدر را نزد آیت الله سید کاظم حائری فرا گرفت. در درس خارج فقه و اصول شاگرد استادانی، چون آیات عظام مرتضی حائری یزدی،  محمد فاضل لنکرانی،  حسین وحید خراسانی،  میرزا جواد تبریزی بود. او دروس اسفار اربعه، برهان شفا، فصوص الحکم و تمهید القواعد را نزد آیت الله جوادی آملی و بخشی از اسفار را نزدمرتضی مطهری و فلسفه را از آیت الله محمدتقی مصباح یزدی آموخت.

جامعةالمصطفی

پیشینه جامعة المصطفی به شورای سرپرستی طلاب ایرانی و مرکز جهانی علوم اسلامی برمی‌گردد. شورای سرپرستی طلاب غیرایرانی در حوزه علمیه قم در شهریور ۱۳۵۸ تأسیس و در مدرسه حجتیه، فعالیت خود را آغاز کرد. تشکیل این شورا اولین گام در توجه به بخش غیرایرانی حوزه‌ها بود.

در سال ۱۳۶۵ با اصلاحاتی که در ساختار این شورا صورت گرفت نام این شورا به «مرکز جهانی علوم اسلامی» تغییر و به ثبت رسید. این مرکز تا سال ۱۳۷۲ به صورت غیرمتمرکز و به شیوه سنتی رایج در حوزه‌های علمیه اداره می‌شد. سپس با انتصاب مدیری از طرف رهبر انقلاب، مدیریت این مرکز تحت نظارت دفتر رهبری قرار گرفت.

در سال ۱۳۸۱ اعرافی از سوی علی خامنه‌ای به ریاست مرکز جهانی علوم اسلامی منصوب شد. او برنامه‌ای برای اداره این مرکز و اهداف بلندمدت آن ارایه کرد که تشکیل جامعة المصطفی براساس آن برنامه و ترکیبی از سازمان مدارس و حوزه‌های خارج از کشور و مرکز جهانی علوم اسلامی است. در ۱۷ فروردین ۱۳۸۷ رهبر انقلاب در پیامی جامعه المصطفی را به جای مرکز جهانی علوم اسلامی، تأسیس کرد. اعرافی از همان آغاز به کار این مؤسسه در سال ۱۳۸۷ ریاست آن را بر عهده داشته‌است. اعرافی در مصاحبه‌ای باخبرگزاری مهر اعلام کرد از طریق این جامعه، تاکنون پنجاه میلیون نفر در سراسر دنیا شیعه شده‌اند.

مواضع

اعرافی، بی‌خدایی، بت‌پرستی و مسیحیت را از جمله رقبای حوزه برشمرده و قم را دربرابر همه این رقیبان مسئول می‌داند.

او از طرفداران «فرزندآوری» بیشتر و ایستادگی در برابر امریکاست. او در خطبه‌های نمازجمعه تیرماه ۱۳۹۶ قم، بدون نام بردن از کسی، کسانی که آشتی ملی را مطرح می‌کنند، به توبه و استغفار فراخواند.  اکبر گنجی این جمله را خطاب به سید محمد خاتمی دانسته‌است.

شورای نگهبان

رهبر انقلاب در تاریخ ۲۴ تیرماه سال ۱۳۹۸ علیرضا اعرافی را به عضویت شورای نگهبان منصوب کرد.

• در مورد شورای نگهبان بیشتر بخوانید