کلیات

مننژیت که با نام سرسام یا آماس سر هم شناخته می‌شود بیماری التهاب پرده‌های محافظتی مغز است. پرده‌های محافظتی که مغز و نخاع را پوشانده‌اند مننژ نام دارند. در واقع مننژ غشایی است که در حد فاصل مغز و استخوان جمجه یا نخاع و ستون مهره‌ها قرار دارد.

مننژ در اثر عوامل مختلفی از جمله ویروس، باکتری، قارچ، انگل و یا در اثر تجویز برخی دارو‌ها و… ممکن است ملتهب شود و منجر به بیماری مننژیت شود.

از آنجا که پرده مننژ بسیار به مغز و نخاع نزدیک است التهاب آن می‌تواند بسیار خطرناک باشد. به همین دلیل بیماری مننژیت جزء بیماری‌های خطرناک دسته‌بندی می‌شود که نیاز به فوریت‌های پزشکی دارد. مننژیت می‌تواند هر شخصی را مبتلا کند، از نوزادان تازه به دنیا آمده تا بزرگسالان همه می‌توانند مبتلا به مننژیت شوند و خطر ابتلا به آن سن خاصی نمی‌شناسد.

مننژیت در نوزادان
هرچند علائم اولیه مننژیت ممکن است با آنفولانزا اشتباه گرفته شود، اما به دلیل نزدیکی مننژ به مغز و نخاع این بیماری می‌تواند بسیار آسیب‌زننده باشد. اگر نوزادان تا ۳ ماهگی پس از تولد دچار بیماری مننژیت شوند به آن مننژیت نوزادی گفته می‌شود. با این که بیماری مننژیت در نوزادان بسیار کمتر از بزرگسالان رخ می‌دهد، ولی از آن جا که نوزادان سیستم ایمنی پائین‌تری دارند و مغز آن‌ها به نسبت بزرگسالان به طور کامل تکامل نیافته بیماری مننژیت در نوازدان خطرات بیشتری را متحمل آن‌ها می‌کند و ممکن است جان آن‌ها را به خطر بیاندازد. مننژیت ممکن است درست بعد از زایمان و در همان بیست و چهار ساعته ابتدایی به سراغ نوزاد بیاید و یا در سنین بالاتر او را مبتلا کند.

انواع مننژیت
مننژیت بر اساس علت بوجود آورنده آن می‌تواند ویروسی، باکتریایی، قارچی، انگلی و یا غیرعفونی باشد. مننژیت ویروسی کم خطرتر از مننژیت باکتریایی است و برای درمان آن نیازی به تجویز آنتی‌بیوتیک نیست. زیرا آنتی بیوتیک‌ها بر روی ویروس‌ها تأثیری ندارند.

این نوع مننژیت اغلب بدون نیاز به دارو و تنها با استراحت و کنترل شرایط بالینی بیمار بهبود می‌یابند. هرچند ممکن است در برخی موارد پزشک اقدام به تجویز دارو بکند، ولی در کل تمام مراقبت‌های بالینی سرماخوردگی مانند استراحت مطلق، مصرف زیاد مایعات، پائین آوردن تب با پاشویه و… می‌توانند برای این نوع مننژیت مؤثر باشند. در صورتی که سن نوزاد شما بسیار پائین باشد و یا پزشک در تشخیص نوع مننژیت مردد باشد ممکن است نوزاد شما در بیمارستان بستری شود تا هم آزمایش تشخیصی بر روی او انجام شود و هم تحت مراقبت‌های ویژه قرار بگیرد.

مننژیت باکتریایی، اما شدیدتر از نوع ویروسی است و برای درمان آن تجویز آنتی‌بیوتیک در سریع‌ترین زمان ممکن لازم است. نوزاد شما به احتمال زیاد در بیمارستان بستری می‌شود تا تزریق وریدی آنتی‌بیوتیک برای او صورت بگیرد. اگر تشخص مننژیت در نوزاد زود صورت بگیرد احتمال درمان کامل وجود دارد. هرچه تشخیص دیرتر انجام شود و درمان دیرتر آغاز شود احتمال درمان صد در صد بیماری کاهش پیدا می‌کند و ممکن است عوارضی با کودک باقی بماند.

با اینجال تشخیص نوع ویروسی و یا باکتریال مننژیت تنها از طریق انجام آزمایش امکان پذیر است. در صورتی که پزشک از وجود مننژیت در کودک شما مطمئن شود با یک سرنگ اقدام به کشیدن مایع نخاعی کودک از منطقه کمر او می‌کند و تنها از روی جواب این آزمایش به علت مننژیت کودک شما پی می‌برد.