در مورد روز سعدی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
کلیات
اول اردیبهشت ماه در تقویم ملی ایرانیان همزمان با سالروز تولد شیخ اجل سعدی که فرهنگوران او را بهعنوان استاد سخن میشناسند، یادروز سعدی نام گرفته است.
زندگی نامه سعدی
شیخ مصلح الدین سعدی بی تردید بزرگترین شاعری است که بعد از فردوسی آسمان ادب فارسی را با نور خیره کننده اش روشن ساخت و آن روشنی با چنان تلألویی همراه بود که هنوز پس از گذشت هفت قرن تمام از تاثیر آن کاسته نشده است و این اثر تا پارسی برجاست همچنان برقرار خواهد ماند. تاریخ ولادت سعدی به قرینهی سخن او در گلستان در حدود سال ۶۰۶ هجری است. سعدی در آغاز گلستان چنین میگوید: یک شب تأمل ایام گذشته میکردم و بر عمر تلف کرده تأسف میخوردم و سنگ سراچه دل را به الماس آب دیده میسفتم و این ابیات مناسب حال خود میگفتم:
در اقصای عالم بگشتم بسی به سر بردم ایام با هر کسی
تمتع به هر گوشه ای یافتم ز هر خرمنی خوشه ای یافتم
چو پاکان شیراز خاکی نهاد ندیدم که رحمت بر این خاک باد
تولای مردان این پاک بوم برانگیختم خاطر از شام و روم
دریغ آمدم زان همه بوستان تهیدست رفتن سوی دوستان
به دل گفتم از مصر قند آورند بر دوستان ارمغانی برند
مرا گر تهی بود از قند دست سخن های شیرین تر از قند هست
نه قندی که مردم به صورت خورند که ارباب معنی به کاغذ برند»
به تصریح خود سعدی این ابیات، مناسب حال او و در تأسف بر عمر از دست رفته و اشاره به پنجاه سالگی سعدی سروده شده است و چون آنها را با دو بیت زیر که هم در مقدمه گلستان من باب ذکر تاریخ تألیف کتاب آمده است:
هر دم از عمر می رود نفسی چون نگه می کنم نمانده بسی
ای که پنجاه رفت و در خوابی مگر این پنج روز دریابی
خجل آن کس که رفت و کار نساخت کوس رحلت زدند و بار نساخت
خواب نوشین بامداد رحیل بازدارد پیاده را زسبیل...
قیاس کنیم، نتیجه چنین میشود که در سال ۶۵۶ هجری پنجاه سال یا قریب به این از عمر سعدی گذشته بود.
سعدی در شیراز در میان خاندانی که از عالمان دین بودند ولادت یافت. دولتشاه مینویسد که: «گویند پدر شیخ ملازم اتابک بوده» یعنی اتابک سعدبن زنگی، و البته قبول چنین قولی با اشتغال پدر سعدی به علوم شرعیه منافات ندارد. سعدی از دوران کودکی تحت تربیت پدر قرار گرفت و از هدایت و نصیحت او برخوردار گشت؛ ولی در کودکی سعدی یتیم شد و ظاهراً در حضن تربیت نیای مادری خود که بنابر بعضی اقوال مسعود بن مصلح الفارسی پدر قطب الدین شیرازی بوده، قرار گرفت و مقدمات علوم ادبی و شرعی را در شیراز آموخت و سپس سعدی شیرازی برای اتمام تحصیلات به بغداد رفت. این سفر که مقدمهی سفرهای طولانی دیگر سعدی بود، گویا در حدود سال ۶۲۰ هجری اتفاق افتاده است؛ زیرا وی اشارهای دارد به زمان خروج خود از فارس در هنگامی که جهان، چون موی زنگی در هم آشفته بود.
سعدی بعد از این تاریخ تا مدتی در بغداد به سر برد و در مدرسهی معروف نظامیهی آن شهر به ادامه تحصیل پرداخت. چند سالی را که سعدی در بغداد گذراند باید به دوران تحصیل و کسب فیض از بزرگترین مدرسان و مشایخ عهد، تقسیم کرد و گویا بعد از طی این مراحل بود که سعدی سفرهای طولانی خود را در حجاز و شام و لبنان و روم آغاز کرد و بنا به گفتار خود سعدی در اقصای عالم گشت و با هر کسی ایام را به سر برد و به هر گوشهای تمتعی یافت و از هر خرمنی خوشهای برداشت.
سفری که سعدی در حدود سال ۶۲۰ آغاز کرده بود مقارن سال ۶۵۵ با بازگشت به شیراز پایان یافت. وفات سعدی را در مآخذ گوناگون به سالهای ۶۹۰-۶۹۱-۶۹۴ و ۶۹۵ نوشته اند.
نکته مهمی که درباره سعدی قابل ذکر است، شهرت بسیاری است که در حیات خویش حاصل کرد. پیداست که این موضوع در تاریخ ادبیات فارسی تا قرن هفتم هجری تازگی نداشت و بعضی از شاعران بزرگ مانند ظهیر فاریابی و خاقانی در زمان حیات خود مشهور و در نزد شعرشناسان عصرشان معروف بودند. اما گمان میرود که هیچ یک از آنان در شهرت میان فارسی شناسان کشورهای مختلف از آسیای صغیر گرفته تا هندوستان، در عهد و زمان خود، به سعدی نرسیده اند و اینکه او در آثار خویش چند جا به شهرت و رواج گفتار خود اشاراتی دارد، درست و دور از مبالغه است.
از جمله شاعران استاد در عصر سعدی که در خارج از ایران میزیسته اند یکی امیر خسرو است و دیگر حسن دهلوی که هر دو از سعدی در غزلهای خود پیروی میکرده اند و امیر خسرو از اینکه در «نوبت سعدی» جرأت شاعری میکرد خود را ملامت مینمود.
آثار سعدی به دو دستهی آثار منظوم و آثار منثور تقسیم میشود. آثار منثور وی خاصه شاهکارش گلستان، دارای هشت باب است
در رأس آثار منظوم سعدی شیرازی یکی از شاهکارهای بلا منازع شعر فارسی قرار دارد که در نسخ کهن، کلیات "سعدی نامه" نامیده شده و بعدها به "بوستان" شهرت یافته است. این منظومه در اخلاق و تربیت و وعظ و تحقیق است در ده باب: ۱- عدل ۲- احسان ۳- عشق ۴- تواضع ۵- رضا ۶- ذکر ۷- تربیت ۸- شکر ۹- توبه ۱۰- مناجات
تاریخ اتمام منظومه گلستان را سعدی بدینگونه آورده است:
به روز همایون و سال سعید به تاریخ فرخ میان دو عید
ز ششصد فزون بود و پنجاه و پنج که پر دُر شد این نامبردار گنج
و بدین تقدیر کتاب در سال ۶۵۵ هجری به اتمام رسید، اما تاریخ شروع آن معلوم نیست و تنها از فحوای سخن گوینده در آغاز منظومه معلوم میشود که آن را پیش از بازگشت، به فارسی سرود. آثار دیگر سعدی قصائد عربی است که حدود هفتصد بیت مشتمل بر معنای غنائی و مدح و نصیحت است و قصائد فارسی او که در موعظه و نصیحت و توحید و مدح پادشاهان و رجال دورهی او میباشد.
سعدی در خانقاهی که اکنون آرامگاه اوست ، زندگی می کرد و در همانجا نیز درگذشت.خانۀ ابدی سعدی در ۴ کیلومتری شمال شرقی شیراز، در دامنه کوه فهندژ، در انتهای خیابان بوستان و در کنار باغ دلگشا است. این مکان در ابتدا خانقاه شیخ بوده که وی اواخر عمرش را در آنجا میگذرانده و سپس در همانجا دفن شدهاست. برای اولین بار در قرن هفتم توسط خواجه شمس الدین محمد صاحبدیوانی وزیر معروف آباقاخان، مقبرهای بر فراز قبر سعدی ساخته شد. در سال ۹۹۸ به حکم یعقوب ذوالقدر، حکمران فارس، خانقاه شیخ ویران گردید و اثری از آن باقی نماند. تا این که در سال ۱۱۸۷ ه.ق. به دستور کریم خان زند، عمارتی ملوکانه از گچ و آجر بر فراز مزار سعدی بنا شد.
آرامگاه
بنای فعلی آرامگاه سعدی از طرف انجمن آثار ملی در سال ۱۳۳۱ ه-ش با تلفیقی از معماری قدیم و جدید ایرانی در میان عمارتی هشت ضلعی با سقفی بلند و کاشیکاری ساخته شد. رو به روی این هشتی، ایوان زیبایی است که دری به آرامگاه دارد.
آثار سعدی
از سعدی آثار بسیاری در نظم و نثر برجای ماندهاست:
بوستان: منظومهای است حاوی حکایات اخلاقی.
گلستان: به نثر مسجع.
دیوان اشعار: شامل غزلیات و قصاید و رباعیات و مثنویات و مفردات و ترجیعبند و ... (به فارسی) و چندین قصیده و غزل عربی.
مواعظ: کتابی است، چون دیوان اشعار.
صاحبیه: مجموعه چند قطعه فارسی و عربی است که سعدی در ستایش شمسالدین صاحب دیوان جوینی، وزیر اتابکان سرودهاست.
قصاید سعدی: قصاید عربی سعدی حدود هفتصد بیت است که بیشتر محتوای آن غنا، مدح، اندرز و مرثیهاست. قصاید فارسی در ستایش پروردگار و مدح و اندرز و نصیحت بزرگان و پادشاهان آمدهاست.
مراثی سعدی: قصاید بلند سعدی است که بیشتر آن در رثای آخرین خلیفه عباسی المستعصم بالله سروده شدهاست و در آن هلاکوخان مغول را به خاطر قتل خلیفه عباسی نکوهش کردهاست. سعدی چند چکامه نیز در رثای برخی اتابکان فارس و وزرای ایشان سرودهاست.
مفردات سعدی: مفردات سعدی شامل مفردات و مفردات در رابطه با پند و اخلاق است.
رسائل نثر:هزلیات سعدی
کتاب نصیحةالملوک
رساله در عقل و عشق
الجواب
در تربیت یکی از ملوک گوید
مجالس پنجگانه
نمونه غزل
در ادامه به یکی از غزل های سعدی اشاره می شود:
سرمست درآمد از خرابات
با عقل خراب در مناجات
بر خاک فکنده خرقه زهد
و آتش زده در لباس طامات
دل برده شمع مجلس او
پروانه به شادی و سعادات
جان در ره او به عجز میگفت
کای مالک عرصه کرامات
از خون پیادهای چه خیزد
ای بر رخ تو هزار شه مات
حقا و به جانت ار توان کرد
با تو به هزار جان ملاقات
گر چشم دلم به صبر بودی
جز عشق ندیدمی مهمات
تا باقی عمر بر چه آید
بر باد شد آن چه رفت هیهات
صافی چو بشد به دور سعدی
زین پس من و دردی خرابات
در مورد روز سعدی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
اول اردیبهشت، شیراز را در اوج بهار و زیبایی خود قرار داده است، روزی که در تقویم ملی ایرانیان روز بزرگداشت گلستان و بوستان است، روز بزرگداشت «سعدی» شیرین سخن.
کد خبر: ۱۲۳۲۹۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۰۱
اول اردیبهشت روز بزرگداشت استاد سخن سعدی شیرازی است. تصاویر، گویای میزان توجه و یادآوری آثار و جایگاه این شاعر بلندآوازه ایران در زادگاهش شیراز است.
کد خبر: ۱۰۴۷۳۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۱
کد خبر: ۱۰۴۷۳۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۱
یکم اردیبهشت در تقویم ایران به نام روز سعدی نامگذاری شده است. سعدی شیرازی یکی از شاعران و نویسندگان برجسته قرن هفتم با آثار برجستهای همچون بوستان و گلستان است. هرسال با فرارسیدن یاد روز سعدی ، مراسم بزرگداشتی با حضور گسترده مردم در آرامگاه او برگزار میشد، که با توجه به شیوع ویروس کرونا در سال جاری در سراسرکشور تمامی مراکز فرهنگی و تاریخی و مذهبی تعطیل شدند.
کد خبر: ۹۷۳۶۲۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۰۲
اول اردیبهشت ماه در تقویم ملی ایرانیان همزمان با سالروز تولد شیخ اجل سعدی شیرازی که فرهنگوران او را بهعنوان استاد سخن میشناسند، یاد روز سعدی نام گرفته است. هرساله با مشارکت نهادها و ارگانهای فرهنگی فارس، سعدی پژوهان و سعدی شناسان با اجتماع بر تربت استاد سخن سعدی شیرازی، با نکوداشت یاداین پیام آور انسانیت به تبیین آرا و اندیشههای شیخ اجل میپردازند. امسال برای جلوگیری از گسترش ویروس کرونا، نه تنها آرامگاه سعدی در ایام نوروز ۱۳۹۹ تعطیل بود بلکه روز گرامیداشت وی با حضور اهالی ادب به صورت مجازی برگزار میشود.
کد خبر: ۹۷۳۴۴۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
مراسم بزرگداشت سعدی شیرازی شامگاه یکشنبه اول اردیبهشت ماه با حضور منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ، مقامات استانی و مردم شیراز در آرامگاه این شاعر بزرگ برگزار شد.
کد خبر: ۸۹۳۶۲۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۲/۰۲
کد خبر: ۶۸۶۸۵۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۲/۰۱