کلیات
بی نظیر بوتو نخست وزیر سابق پاکستان و رهبر حزب اپوزیسیون مردم پاکستان بود. وی در ۲۷ دسامبر ۲۰۰۷ و در شهر راولپندی به وسیله یک تیرانداز و در یک عملیات انتحاری، ترور و کشته شد.
زندگی
بی نظیربوتو در تاریخ ۲۱ ژوئن ۱۹۵۳ در کراچی در یک خانواده تحصیلکرده متولد شد. وی دختر ذوالفقار علی بوتو نخست وزیر اسبق پاکستان بود. بی نظیر بوتو دوران تحصیل خود را در دانشگاه کراچی و راولپندی گذراند و در سال ۱۹۶۹ وارد دانشگاه هاروارد آمریکا شد.
وی از سال ۱۹۷۳ در دانشگاه آکسفورد در رشته‌های حقوق و اقتصاد تحصیل کرد. پس از آن به فکر فعالیت‌های سیاسی افتاد و تصمیم گرفت به پاکستان بازگردد و فعالیت‌های سیاسی اش را از حزب مردم آغاز کند.
زندگی سیاسی
حزب مردم پاکستان یک حزب سوسیال دموکرات با گرایش چپ میانه است و بی نظیر بوتو در سال ۱۹۸۲ و در سن ۲۹ سالگی رهبر این حزب شد. وی نخستین زن پاکستانی بود که رهبری یک حزب سیاسی مهم را برعهده می‌گرفت. وی پس از آنکه سال ۱۹۸۸ به نخست وزیری رسید اقدامات متعددی برای ارتقای اقتصاد و امنیت ملی پاکستان انجام داد و سیاست‌های سرمایه داری اجتماعی را برای توسعه صنعتی و رشد اقتصادی پاکستان به اجرا درآورد.
بی نظیر بوتو طی فعالیت‌های سیاسی اش با خطرات بسیاری روبرو شد به طوری که به دلیل مخالفت با حکومت نظامی ژنرال ضیاء الحق، رییس جمهور وقت پاکستان بازداشت و به حبس خانگی محکوم شد. پس از آن ضیاء الحق، بوتو را به انگلستان تبعید کرد و دو سال بعد در ۱۰ آوریل ۱۹۸۶ بوتو به پاکستان بازگشت. بی نظیر بوتو دو بار در سال‌های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۰ و ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۶ سمت نخست وزیری پاکستان را بر عهده داشت؛ اما به علت فساد مالی از سمتش برکنار شد. وی در سال ۱۹۹۵ از کودتای نافرجام علیه دولتش زنده ماند و پس از آن لحن محکم وی علیه رقیبان سیاسی داخلی و همچنین دولت هند، سبب شد که لقب «بانوی آهنین پاکستان» را کسب کند.
اتهام فساد مالی خانواده بی‌نظیر بوتو
بی‌نظیر بوتو و شوهرش بارها توسط دادگاه‌ها و دولت‌های پاکستان و کشورهای مختلف به فساد مالی متهم، و با حکم دادگستری پاکستان به زندان محکوم شدند. اثبات این اتهامات باعث شد که بی‌نظیر بوتو در سال ۱۹۹۶ از مقام خود برکنار شود. آصف‌علی زرداری همسر بوتو، پیش‌تر مقام وزارت سرمایه‌گذاری پاکستان را عهده‌دار بوده‌است. در ۲۷ آوریل ۱۹۹۸، دادگاهی در پاکستان حکم به انسداد دارایی‌های بی‌نظیر بوتو و همسرش آصف‌علی زرداری داد. بر اساس این حکم، حق استفاده بوتو و شوهرش از حساب‌های بانکی و خرید و فروش املاک از آن‌ها سلب شد. پیش از این هم دادگاهی در بریتانیا خواستار تفحص در دارایی‌های این زوج شده بود. در ۲۳ ژوئیه ۱۹۹۸، دولت سوییس مدارکی را مبنی بر دست داشتن بی‌نظیر بوتو و همسرش در فساد مالی، پولشویی، و دریافت رشوه در سوییس به دولت پاکستان تحویل داد. این اقدام در حالی صورت گرفت که همسر بی‌نظیر بوتو در رابطه با قتل برادر زنش در زندانی در پاکستان به سر می‌برد. در ۷ مه ۱۹۹۹ دولت لهستان مدارکی را در اختیار دولت پاکستان قرار داد که نشان می‌داد بی‌نظیر بوتو و همسرش آصف‌علی زرداری در جریان خرید هشت هزار دستگاه تراکتور از کارخانه‌ای در لهستان، مبلغ قابل توجهی رشوه برای عقد قرارداد دریافت کرده بوده‌اند. بر اساس این مدارک، بوتو و همسرش رشوه دریافتی را به حسابی در یک بانک سوییسی واریز کرده بودند. دولت سوییس پیش از این مدارک مربوط به انتقال این پول را به دولت پاکستان تحویل داده بود. مدارک تحویل داده شده از سوی دولت لهستان شامل اسناد انتقال بانکی و پیام‌های فاکس بین کارخانه تراکتورسازی لهستانی و دلال معامله بوده‌است. یک ماه پیش از این، دادگاهی در پاکستان بی‌نظیر بوتو و همسرش را به اتهام فساد مالی به ۵ سال زندان و پرداخت ۸ و نیم میلیون دلار جریمه محکوم کرده بود. در ۲۷ سپتامبر ۲۰۰۰، دولت بریتانیا پذیرفت که اسناد و مدارک مربوط به اموال آصف‌علی زرداری، همسر بی‌نظیر بوتو را به دولت پاکستان تحویل دهد. دولت تازه‌کار پرویز مشرف همسر بوتو را به کلاه‌برداری و اختلاس میلیون‌ها دلار از پاکستان متهم کرده بود. از جمله اموالی که در گزارش بریتانیا ذکر شد، مدارک مربوط به خرید خانه‌ای ۹-خوابه و اعیانی توسط همسر بی‌نظیر بوتو به در شهر ساری در نزدیکی لندن بود. دولت پاکستان معتقد بود که این اموال با استفاده از پول‌های اختلاس شده خریداری شده‌اند و اسناد آن باید به دادگاه تحویل داده شوند. بی‌نظیر بوتو در سال ۱۹۸۸ پدر و دو برادر بی‌نظیر بوتو نیز متهم شده بودند که مبلغ هنگفتی از شرکتی در لندن به عنوان وام دریافت کرده، اما از بازپرداخت وام سر باز زده بوده‌اند. دادگاه عالی لندن آن‌ها را گناهکار شناخت و به پرداخت ۳۲ و نیم میلیون دلار محکوم کرد.
ترور و مرگ
خانم بوتو در اکتبر سال ۲۰۰۷ پس از هشت سال تبعيد خودخواسته و گرفتن تضمين مبنی بر عدم تعقيب به خاطر اتهامات سابق، به پاکستان بازگشت. هنگامی که وی در مسير فرودگاه تا منزل اش در حال عبور از خيابان های کراچی بود يک انفجار انتحاری سبب شد تا خودروی حامل وی مورد حمله قرار گيرد و ۱۳۹ نفر از هواداران و تيم محافظتی او کشته شوند.
در ۲۶ دسامبر، وی در مبارزات خود برای انتخابات پارلمانی ماه ژانويه پاکستان قول داد تا برای احقاق حقوق کارگران تلاش کند. و یک روز بعد، در تاریخ ۲۷ دسامبر ۲۰۰۷ میلادی در یک حمله تروریستی-انتحاری در شهر راولپندی در استان پنجاب به قتل رسید. پرویز مشرف رییس جمهور وقت پاکستان این ترور را به گروه‌های تروریستی نسبت داد. در این اقدام تروریستی بی‌نظیر بوتو از ناحیه سر گردن و سینه هدف شلیک گلوله قرار گرفت و نهایتا دقایقی پس از ساعت شش به وقت محلی در بیمارستان دولتی راولپندی جان سپرد. تیرانداز سپس در اقدامی انتحاری با انفجار بمبی خود را کشت. در اثر این انفجار بمب ۱۵ نفر کشته و تعدادی زخمی شدند. این ترور باعث ایجاد شورش‌های فراوانی در سرتاسر پاکستان شد. در پی مرگ وی ۳ روز عزای عمومی در پاکستان اعلام شد.
محل دفن و ناآرامی های پاکستان
بی نظیر بوتو در ایالت سند پاکستان در روستای گرهی خدابخش کنار محل دفن پدر و دو برادر خود به خاک سپرده شد. در زمان دفن وی هزارن تن از طرفداران وی فریاد می‌زدند «بی نظیر زنده است.». در پی ترور وی کشور پاکستان دستخوش ناآرامی‌های زیادی شد و فشارهای فراوانی به دولت پاکستان برای به تأخیر انداختن انتخابات آمد. نواز شریف از رهبران مخالف دولت در پی ترور بوتو اعلام کرد اگر انتخابات به تأخیر نیفتد حزب وی انتخابات را تحریم خواهد کرد. در پی فشار نسبت به نحوه ترور دولت پاکستان اعلام کرد که آماده‌ایم جسد بوتو را نبش قبر کنیم.