کلیات
استان خراسان شمالی به مرکزیت شهر بجنورد در شمال شرق ایران است. بزرگترین شهر استان، بجنورد است. این استان با مصوبه دولت در سال ۱۳۸۳ و پس از تقسیم استان خراسان به سه استان، ایجاد شد. اکثریت مردم خراسان شمالی شیعه هستند که شامل کردها، ترکها و فارسهای استان میباشند، اگرچه اقلیتی از اهل سنت (عموماً ترکمن) نیز در استان ساکن هستند. مساحت این استان ۲۸۴۳۴ کیلومتر مربع است که از این نظر پانزدهمین استان ایران است.
جمعیت آن ۸۱۱۵۷۲ نفر است. بجنورد پرجمعیتترین شهر استان خراسان شمالی است و پس از آن شهر شیروان پرجمعیتترین شهر استان خراسان شمالی است.
آمار جمعیتی
براساس آمار سرشماری سال ۱۳۸۵ مرکز آمار ایران، نرخ باسوادی در این استان برابر ۷۹٫۱۳ درصد، نرخ شهرنشینی برابر با ۴۸٫۳۶ درصد، نرخ بیکاری ۵٫۹ و نرخ مشارکت اقتصادی ۴۰٫۷ درصد بودهاست.
بجنورد پرجمعیتترین شهر استان خراسان شمالی است و پس از آن شهر شیروان پرجمعیتترین شهر استان خراسان شمالی است.
موقعیت جغرافیایی
استان خراسان شمالی با مساحتی حدود ۲۸۱۷۹ کیلومتر مربع، از ۸ شهرستان: بجنورد (مرکز استان)، شیروان، اسفراین، مانه و سملقان، راز و جرگلان، جاجرم، فاروج و گرمه تشکیل شدهاست.
آثار کشف شده در این استان نشان از قدمت تاریخی کهن آن دارد. محوطه باستانی معروف به پهلوان و تپه حیدران جاجرم، قدمتی بیش از ۱۲ هزار سال دارند. قدیمیترین اثر باستانی پابرجای قبل از اسلام (بنای سنگی اسپاخو) در غرب شهرستان مانه و سملقان در فاصله ۵ کیلومتری شمال شاهراه آسیایی در روستای اسپاخو نیز دلیل دیگری بر صحت این ادعا است.
این استان، از نظر موقعیت جغرافیایی از شمال با کشور ترکمنستان (با ۲۸۱ کیلومتر مرز مشترک)، از شرق و جنوب با استان خراسان رضوی، از جنوب غربی با استان سمنان و از غرب با استانگلستان هممرز است.
اقوام و زبانها
اقوام ساکن در استان خراسان شمالی شامل فارسیزبانان، تاتزبانان، رازی زبانان، کردهای کرمانج، ترکمنها و ترکها میباشند.
زبانهای رایج نیز فارسی، تاتی، رازی، کردی کرمانجی، ترکمنی و ترکی خراسانی میباشد.
بهطور کل کردهای کرمانج ۴۶٫۱ درصد ترکیب جمعیت استان را تشکیل میدهند. فارسیزبانها ۲۷٫۸ درصد، ترکها ۲۰٫۱ درصد و ترکمنها ۵ درصد و اقوام خاوری، عرب و بلوچ و لر نیز در این استان سکونت دارند. تاتها بومیان این استان هستند. تاتزبانان در محلاتی از شهر بجنورد، در شهر سنخواست و پیرامون، شوقان و ... رواج دارد.
همچنین مردم روستاهای روئین، ارکان، کسرق، بیدواز، نیشکیش، گنجدان، کوران و قلعهنو در شهرستان اسفراین، ۱۴ درصد مردم شهر اسفراین، مردم روستاهای گیفان، طبر، محمدآباد در شهرستان بجنورد، و روستاهای مهرآباد، برزلآباد، حصار سهیکآب، فیضآباد، اسلامآباد، امانآباد، کارخانه قند، منصوران، امامزاده مشهد طرقی بالا و پایین، و گلیان و برزلی و ورک در شهرستان شیروان.
کردهای کرمانج (بادینی) بیشترین جمعیت را در این استان دارا میباشند. در دورانهای بعد بعضی مانند مردم ترکزبان گرایلی (اویغورها) (گراییت_که در زمان حمله مغول به ایران آمدهاند) نیز به این مناطق کوچیدند و بعداً در زمان شاهاسماعیل و شاهعباس صفوی گروهی از مردم کرمانج (شاخهای از کردها) از غرب ایران و برخی از ترکزبانهای آذربایجان نیز به خراسان شمالی کوچانده شدند.
طی پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبره پارس به سفارش شورای فرهنگ عمومی در سال ۸۹ انجام داد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونهگیری شد در استان خراسان شمالی به قرار زیر بود:
٪۲۷٫۸ فارس (۲۴٫۱٪ مرد، ۳۰٫۸٪ زن)،
٪۲۰٫۶ ترک (۱۹٫۵٪ مرد، ۲۰٫۹٪ زن)،
٪۴۶٫۱ کرد (۴۹٫۴٪ مرد، ۴۴٪ زن)،
٪۳٫۳ شمالی شامل ترکمن، گیلک، مازنی و تالشی (۴٫۶٪ مرد، ۲٫۲٪ زن) و ۲٫۲٪ سایر
شرایط اقلیمی
خراسان شمالی از نظر ناهمواریها به دو قسمت: الف) نواحی کوهستانی ب) پست و هموار تقسیم میشود.
مرتفعترین نقطه أن قله شاه جهان در رشته کوههای آلاداغ ۳۰۵۱ متر و پستترین نقطه آن در روستای تازه یاب در قسمت خروجی رودخانه اترک با ارتفاع ۴۰۰ متر از سطح دریا قرار دارد. ارتفاع متوسط استان ۱۳۲۶ متر از سطح دریا میباشد.
کوههای استان از نظر زمینشناسی حاصل آخرین حرکات کوهزایی دوران سوم و از کوههای جوان میباشند. این کوهها به دو بخش عمده: ۱- رشته کوه کپه داغ ۲- رشته کوه آلاداغ تقسیم میشوند.
رشته کوه کپه داغ: این رشته کوه در شمال استان واقع شده و به وسیلهٔ گسل عشق آباد (گسل کپه داغ) از دشتهای پست ترکمنستان و به وسیلهٔ رودخانه اترک و دشتهای مانه و سملقان، بجنورد، شیروان، فاروج از رشته کوه جنوبی آلاداغ جدا میشود.
این ارتفاعات شباهت زیادی از نظر ساختار زمینشناسی با زاگرس دارند و وجود گسلهای متعدد ساختار رسوبی، نامتقارن بودن چینها، فقدان فعالیتهای آتشفشانی و وجود سنگهای دارای درز و شکاف آن شرایط مساعدی برای ذخایر آب زیرزمینی و منابع نفت و گاز ایجاد مینماید.
رشته کوه آلاداغ: این ارتفاعات توسط دشتهای مانه و سملقان، بجنورد، شیروان، فاروج، از رشته کوه کپه داغ جدا شدهاست. آلاداغ در غربیترین منطقه در حوالی جاجرم به وسیلهٔ یکسری کوههای کم ارتفاع به رشته کوهستانی شاه کوه البرز میپیوندد. جبهه شمالی آلاداغ با یکسری پرتگاههای گسلی به رود اترک و جبهه جنوبی آن از طریق گسلهایی با دشت جاجرم ارتباط پیدا کردهاست.
صنعت ومعدن
مجتمع پتروشیمی، کارخانه سیمان و کارخانههای پلاستیک بجنورد، و کارخانه آرد و شرکت آذین فورج. کارخانه تولید انواع لوله و پروفیل فلزی بجنورد، کارخانه ساخت و تولید دستگاههای جوش القائی و کوره القائی بجنورد.
مجتمع فولاداسفراین، کارخانه لوله گستر اسفراین.
کارخانه آلومینای جاجرم.
نیروگاه برق، کارخانه قند و کارخانه الیاف شیروان.
کارخانه فراوردههای گوشتی شهراد فاروج، کارخانه کشت و صنعت خرم فاروج، کارخانجات خوراک دام، صنایع کشمش و زعفران فاروج.
کارخانههای متعدد پنبه پاک کنی، صنایع غذایی، کشاورزی، ساختمانی، کارخانه لبنیات مهر شیر درق و… از صنایع برجسته این استان به شمار میروند.
براساس نتایج سرشماری کارگاههای صنعتی ۱۳۸۱ کشور، خراسان شمالی دارای ۳۶۰۰ کارگاه صنعتی با ۱۲۵۴۵ شاغل است که دارای ۸۷۳۶۱۰ میلیون ریال ارزش افزوده میباشد. تعداد ۱۰۷ واحدصنعتی با ۱۰ نفر کارکن و بیشتر در سطح استان فعال است.
در حال حاضر ۳۰ معدن فعال ازجمله معادن اکسیدآلومینیوم، کلسیت، بنتونیت، باریت، ماسه سیلیسی، سنگهای تزئینی و … در سطح استان بهرهبرداری میشود و به عبارتی ۰/۸۹٪ معادن فعال کشور، در این استان واقع میباشد.
آموزش و پرورش
در سال تحصیلی ۸۳–۸۲ تعداد کل دانش آموزان مقاطع مختلف تحصیلی در سطح استان ۱۷۴۳۳۳ نفر بودهاست؛ که از این تعداد ۴۶٫۸ ٪ در مقطع ابتدایی و ۲۷ ٪ در مقطع راهنمایی و ۱۵٫۹ ٪ در مقطع متوسطه و ۶٫۷ ٪ در مقطع متوسطه رشتههای فنی و حرفهای مشغول تحصیل هستند.
شاخص تراکم دانش آموز در کلاس در دو مقطع ابتدائی و راهنمایی وضعیت مطلوبتری را از متوسط کشور نشان میدهد، اما در مقطع متوسطه در مقابل متوسط ۲۵/۵ نفر در کلاس، وضعیت در استان ۲۷ نفر میباشد.
رئیس اورژانس پیش بیمارستانی و مدیر حوادث دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی از ضرب و شتم کارشناس فوریتهای پزشکی این مرکز در هنگام انجام ماموریت خبر داد.
کد خبر: ۱۲۷۱۹۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۲۶
کد خبر: ۱۲۷۱۵۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۲۳
ماموران پلیس مبارزه با مواد مخدر خراسان شمالی در محور میامی به گرمه خودرو متهمان حمل و انتقال مقداری مواد مخدر را شناسایی و سپس توقیف کرد.
کد خبر: ۱۲۷۰۷۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۱۹
وزیر کشور در بجنورد:
گروه استانها-وزیر کشور گفت: امیدواریم با استفاده از ظرفیتهای خراسان شمالی در کوتاه مدت بتوانیم شاخصهای توسعه خراسان شمالی را از رتبههای پایین به رتبههای بالا ارتقا دهیم.
کد خبر: ۱۲۶۸۸۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۰۹
اختصاصی تابناک/
کد خبر: ۱۲۶۸۶۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۰۸
گروه استانها-عضو مجمع نمایندگان خراسان شمالی گفت: عملیات غرور آفرین وعده صادق ۲، که درس عبرتی بزرگ برای دژخیمان زمان بود، نشان داد که قدرت نظامی کوبنده ایران دست متجاوزان و طاغوتیان را این سرزمین مطهر قطع خواهد کرد و دشمنان را به سزای اعمال خویش خواهد رساند.
کد خبر: ۱۲۶۸۰۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۰۵
گروه استانها-موضوع انتخاب استاندار یکی از مهمترین مسائل این روزهای کشور است و در خراسان شمالی نیز با ارائه لیستهای مختلف، جریانات سیاسی در پی تایید گزینه خود هستند.
کد خبر: ۱۲۶۶۵۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۲۸
پاپایا یکی از محصولات گرمسیری محسوب میشود که امروز در گلخانه امام رضا علیه السلام شهرستان سردسیر مانهوسملقان پرورش داده میشود. این گلخانه در مساحت 7 هکتار در حال فعالیت است.
کد خبر: ۱۲۶۶۵۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۲۸
معاون عملیات پلیس راه خراسان شمالی گفت: واژگونی مینی بوس حامل دانش آموزان امروز (سه شنبه) در شهرستان سملقان یک مصدوم داشت.
کد خبر: ۱۲۶۵۸۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۲۴
وی افزود: استقبال از حضرت آیت الله خامنهای وظیفهای دینی و ملی محسوب میشود و جامعه اهل سنت خراسان شمالی نیز در روز چهارشنبه 19مهر 1391 با حضور گسترده و حماسی خود عشق و ارادت خود را به ایشان به نمایش گذاشتند و آن روز جهان نظاره گر تجلی وحدت در استان بود.
کد خبر: ۱۲۶۴۷۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۱۹
چند روز پیش گربه ای نایاب در شیروان خراسان شمالی تلف شد و مرگ این حیوان کمیاب با اما و اگرهای زیادی همراه بود و عده ای شرایط نامناسب تیمارداری را مرگ این حیوان عنوان کردند و عده ای از دوستدارن محیط زیست معتقدند که اصلا نباید این حیوان انسان گریز و منزوی زنده گیری و در قفس نگهداری می شد.
کد خبر: ۱۲۶۴۷۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۱۹
مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری خراسان شمالی : تمام مدارس شهرستان بجنورد فردا تعطیل هستند.
کد خبر: ۱۲۶۱۲۲۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۰۱
رئیس پلیس آگاهی خراسان شمالی از بازداشت زنی که اقدام به قتل همسرش کرده بود توسط ماموران اداره مبارزه با جرائم جنایی خبر داد.
کد خبر: ۱۲۶۰۰۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۲۶
فرمانده انتظامی شهرستان فاروج از شناسایی و بازداشت دو سارق به عنف که هنگام سرقت از یک زن سالخورده، او را به قتل رساند، خبر داد.
کد خبر: ۱۲۵۸۶۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۱۹
بجنورد_ فرمانده انتظامی شیروان از دستگیری کلاهبردار سابقهدار با ۷۰ میلیارد ریال کلاهبرداری در این شهرستان خبر داد.
کد خبر: ۱۲۵۸۰۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۱۶
نماینده مردم بجنورد، راز و جرگلان، گرمه و جاجرم، مانه و سملقان گفت: داوطلبان استخدامی آموزش و پرورش و ورود به دانشگاه فرهنگیان دوباره گزینش میشوند.
کد خبر: ۱۲۵۵۲۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۰۱
حیات وحش
ویدیوی دیده شدن همای سعادت که نماد خوش یمنی در فرهنگ ایرانی است، در خراسان شمالی بازتاب گستردهای در فضای مجازی داشته است. محیطبانان منطقه حفاظتشده حیاتوحش استان خراسان شمالی تصاویری از حضور پرنده همای سعادت در این منطقه ثبت کردند. مدتها پیش زمانی که پرنده همای سعادت در طالقان دیده شد، سروصدای زیادی به راه انداخت و گفته شد که این پرنده نوید دهنده روزهای خوش است. این تصاویر را در تابناک میبینید.
کد خبر: ۱۲۴۴۸۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۴/۰۷
رئیس پلیس فتا خراسان شمالی از کشف ۸۸ درصد پروندههای جرائم سایبری در سه ماهه نخست سال جاری خبر داد و گفت: در این مدت ۱۵۵ نفر مجرم سایبری دستگیر و بعد از تشکیل پرونده به مراجع قضائی معرفی شدند.
کد خبر: ۱۲۴۴۵۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۴/۰۵
فرمانده انتظامی خراسان شمالی از دستگیری اعضای یک گروه ۲۹ نفره شیطان پرستی در شیروان خبر داد.
کد خبر: ۱۲۴۳۹۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۴/۰۲
رییس جمعیت هلال احمر شهرستان شیروان گفت: ریزش کوه جمعه شب در محور کیلومتر ۲۷ بجنورد به شیروان روبروی روستای «قوچ قلعه» هیچ گونه خسارت جانی نداشت.
کد خبر: ۱۲۳۷۸۷۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۲۹