کلیات

علم‌کوه کوهی در شمال ایران است که دومین کوه بلند ایران پس از کوه دماوند است. این کوه به دلیل جاذبه های ویژه آن مانند یخچالها، دیواره شمالی با عظمت، منطقه هسارچال (حصارچال) به عنوان یک نماد در کوهنوردی کشور به حساب می رود.

موقعیت جغرافیایی

علم‌کوه در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهرستان کلاردشت و در استان مازندران قرار گرفته‌است. کلاردشت نزدیک‌ترین شهر استان مازندران به این منطقه و پراچان و طالقان نزدیکترین شهرها در استان البرز به علم‌کوه هستند. از جبهه شمالی این کوه مشرف به کلاردشت و در جبهه جنوبی نیز این کوه مشرف به طالقان است.

ارتفاع علم کوه

ارتفاع قله علم کوه ۴۸۴۸ متر می باشد. در مجاور این قله نیز شاخک به ارتفاع ۴۷۸۰ متر واقع شده است. به طور کلی بنابر نظرات موجود، از ۳۵ تا ۴۰ قله بالای ۴۰۰۰ متر در منطقه تخت سلیمان یاد شده است.

مسیرهای صعود

با توجه به ارتباط علم کوه با کوه‌های اطراف و وجود دیواره و گرده، برای رسیدن به آن راه‌های بسیاری وجود دارد. مسیرهای رایج صعود به علم کوه را می‌توان به دو مسیر کوهپیمایی جنوبی، یک مسیر کوهنوردی شمالی و یک مسیر دیواره‌نوردی تقسیم‌بندی کرد.

مسیر جبهه جنوبی؛ مسیر کوهپیمایی که از رودبارک آغاز می‌شود و با گذر از ونداربن، تنگ گلو و حصار چال از سمت جنوبی به قله علم‌کوه می‌رسد، ساده‌ترین مسیر صعود به قله است؛ که معمولاً با شب مانی در دشت حصار چال همراه است.

مسیر جبهه شمالی؛ مسیر کوهپیمایی شمالی هم از رودبارک آغاز می‌شود و با گذر از ونداربن، پناهگاه سرچال، علم‌چال و گردنه سیاه سنگ از سمت شرق به قله علم‌کوه می‌رسد. این مسیر به عنوان یکی از سخت‌ترین مسیرهای کوهپیمایی در ایران محسوب می‌شود و غالبا با یک شب مانی در پناهگاه سرچال همراه است.

مسیر گرده آلمان‌ها؛ مسیر کوهنوردی که از رودبارک آغاز می‌شود و با گذر از ونداربن، پناهگاه سرچال، علم‌چال و گرده آلمان‌ها دقیقاً از سمت شمال به قله علم‌کوه می‌رسد. این مسیر از لحاظ زمانی کوتاه‌تر از مسیر سیاه سنگ است ولی نیازمند ابزار فنی می‌باشد و مانند آن، غالباً با یک شب مانی در پناهگاه سرچال همراه است.

مسیر دیواره شمالی؛ مسیر دیواره‌نوردی هم از رودبارک آغاز می‌شود و با گذر از ونداربن، پناهگاه سرچال، علم‌چال و دیواره شمالی به قله می‌رسد که با توجه به تعدد مسیرهای دیواره علم صعود متفاوتی خواهد بود.

پناهگاه های علم کوه

منطقه علم کوه دارای چند پناهگاه و جانپناه است:

-پناهگاه ونداربن در منطقه ونداربن با امکانات سالن غذاخوری، پارکینگ، اتاقهای خصوصی، موزه کوهنورد و … که به عنوان پایگاه اصلی صعود علم کوه معمولا در نظر گرفته میشود.

-پناهگاه سرچال در منطقه سرچال و در ارتفاع ۳۸۰۰ متری که دارای اتاق های مختلف و تخت های دو طبقه است. این پناهگاه در فصل تابستان اغلب آب دارد وتحت پوشش آنتن دهی موبایل نیز می باشد.

-جانپناه سیاه سنگها در گردنه بین قله سیاه سنگها و قله شاخک روی گردنه یک جانپناه فلزی در ارتفاع ۴۵۵۰ متری است که استفاده اصلی آن شبمانی اضطراری پس از صعود دیواره یا سایر مسیرها می باشد.

-جانپناه خرسان که در بین قله علم کوه و قله خرسان قرار گرفته و شرایطی مشابه جانپناه سیاه سنگها دارد.

ویژگی‌های منطقه

گونه‌های جانوری شاخص منطقه: کل و بز، خرس قهوه‌ای، پلنگ، گرگ، شغال، روباه، کبک دری و معمولی و گونه‌های گیاهی شاخص آن: ارس خزنده، گیاهان بالشتکی نظیر کلاه میرحسن، چوبک و گون می‌باشند.

قله علم کوه با داشتن قله‌های مرتفع، یخچال‌ها، دیواره‌های صعب‌العبور و چشم‌اندازهای طبیعی، همه ساله مورد توجه گردشگران، کوهنوردان و صخره‌نوردان قرار می‌گیرد.