کلیات
بیمه بیکاری، یکی از چترهای حمایتی بیمه تامین اجتماعی است. سازمان تامین اجتماعی با دریافت حق بیمه مقرر، این مستمری را پرداخت میکند. مقرری بیمه بیکاری به بیمه شدگانی تعلق میگیرد که شغل خود را از دست دادهاند. افرادی که به اجبار بیکار می شوند یا به اصطلاح اخراج میشوند، مشمول بیمه بیکاری می شوند.
بیمه بیکاری چیست؟
بیمه بیکاری به عنوان یکی از حمایت های تأمین اجتماعی است و سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه مقرر؛ به بیمه شدگانی که بدون میل و اراده خود بیکار شدهاند؛ در طول مدت زمان مشخص، مقرری بیمه بیکاری پرداخت نماید.
کدام بیمه شدگان بیکار شرایط بیمه بیکاری را دارا هستند؟
آن دسته از بیمهشدگان میتوانند روی مستمری ماهانه بیمه بیکاری حساب باز کنند که شرایط زیر را دارا باشند:
-حتما بهصورت غیر ارادی بیکار شده باشند.
-بازنشسته، مستمری بگیر یا از کار افتاده نباشند.
-پیش از بیکار شدن حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند.
-حداقل یکسال سابقه بیمه در آخرین کارگاه داشته باشند.
-تبعه کشورهای دیگر نباشند.
-یک سال قرارداد کار با پرداخت حق بیمه داشته باشند.
-بیمهشدگانی که به دلیل حوادثی مانند سیل، زلزله، آتشسوزی بیکار شدند نیاز به داشتن حداقل سابقه بیمه ندارند، مشمول این بیمه خواهند شد.
-افرادی که در زمره صاحبان حرفه و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری قرار میگیرند مشمول این بیمه نیستند.
-کارگران فصلی درصورتیکه صرفا در میانه فصل کار اخراج شده و بیکاری آنها غیرارادی تشخیص داده شود مشمول دریافت مقرری این بیمه خواهند بود.
-افراد شاغل در کارهایی که ماهیت آن جنبه دائمی دارد و براساس قرارداد کار در مدت معینی مشغول کار بودهاند. با تشخیص واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی، درصورتیکه در پایان قرارداد بیکار شوند و در آخرین کارگاه حداقل یک سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند، مورد حمایت قرارگرفته و مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند شد.
-چنانچه بیمهشدهای حداکثر ظرف مدت ۲ ماه پس از طی دوران سربازی به محل کار خود بازگردد اما کارفرما از بهکارگیری مجدد او خودداری کند، با احراز سایر شرایط میتواند از مقرری بیمه افراد بیکار استفاده کند.
مراحل تشکیل پرونده
برای تشکیل پرونده این نوع بیمه، درصورتیکه متقاضی بیمه با در دست داشتن مدارک لازم برای دریافت مقرری و داشتن شرایط بیمه بیکاری، حداکثر ظرف مدت زمان ٣٠ روز از تاریخ بیکاری به واحد تعاون، کار و رفاه اجتماعی مراجعه و آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی خود یا کار مشابه آن اعلام کند، پرونده او به جریان خواهد افتاد.
اما درصورتیکه متقاضی دریافت بیمه نتواند در این بازه زمانی به اداره کار مراجعه کند و موضوع را اطلاع دهد، مراجعه وی پس از ٣٠ روز با ارائه عذر موجه و تایید هیات حل اختلاف اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی تا ٣ ماه امکانپذیر خواهد بود.
مدارک لازم برای بیمه بیکاری
برای دریافت این بیمه در شرایط کرونا و غیر از آن متقاضی بیمه باید مدارک زیر را بهصورت حضوری به اداره کار و تعاون ارائه دهد:
درخصوص گزینه آخر توضیح ضروری اینکه برای دریافت این بیمه، کارفرما باید در نامهای به اداره کار مرکزی استان، دلیل بیکار شدن ناخواسته فرد را با درج زمان، بهصورت مکتوب اعلام کند. تاریخ درج شده در این نامه باید یک روز پس از پایان قرارداد و آخرین روز ذکرشده در لیست بیمه باشد.
بهعنوان مثال چنانچه شخص تا ۱۴۰۰/۰۳/۳۱ با کارفرما قرارداد دارد، باید در نامه قید شود از تاریخ ۱۴۰۰/۰۴/۰۱ آن مجموعه دیگر نیازی به حضور فرد مذکور ندارد.
ثبتنام غیرحضوری بیمه بیکاری چگونه انجام میشود؟
مراجعه حضوری برای درخواست بیمه، اجباری نیست و تمامی افراد میتوانند با ورود به آدرس bimebikari.mcls.gov.ir ثبتنام خود را انجام دهند. البته مراحل نهایی پیگیری بیمه بیکاری نیازمند مراجعه حضوری است.
برای این کار پس از ورود کد ملی، شماره بیمه و شماره بیمه کارگاه دکمه ادامه را بزنید تا درخواست شما ثبت شود. منظور از شماره بیمه مربوط که منحصربهفرد و متعلق به شماست و شماره کارگاه، محلی است که تا ۳۰ روز گذشته در آن مشغول به کار بودهاید. در صورت اطلاع نداشتن از این شمارهها به پورتال تامین اجتماعی مراجعه کرده و آنها را دریافت کنید. درصورتیکه ۳ درصد حق بیمه بیکاری شما پرداخت نشده باشد، واجد دریافت حقوق بیمه بیکاری نیستید و با پیام زیر مواجه خواهید شد:
توجه داشته باشید که در صورت وارد نکردن درست اطلاعات هم این پیام را مشاهده خواهید کرد، بنابراین از درست بودن محتوا اطمینان حاصل کنید.
در غیر اینصورت به مرحله بعدی هدایت خواهید شد تا فرم مربوطه را پر کنید. تصویر فرم را در زیر مشاهده میکنید:
پس از تکمیل این فرم و ثبت درخواست کد رهگیری به شما نمایش داده شده و برای شمارهای که وارد کردهاید پیامک میشود. این شماره را نیز نزد خود نگاه دارید و منتظر اطلاعرسانیهای بعدی از طریق پیامک باشید.
ارسال از طریق پیامک:
توجه داشته باشید که درخواست بیمه بیکاری تنها شامل این مراحل نیست و برای تکمیل پروسه باید با در درست داشتن مدارک خود به اداره کار محل کارتان مراجعه کنید.
مدت زمان پرداخت
مدت پرداخت این بیمه بستگی به سابقه پرداخت حق بیمه دارد. اما درنهایت مدت آن برای مجردین از ۳۶ ماه و متاهلین از ۵۰ ماه بیشتر نخواهد شد. البته محدودیتی در تعداد دفعات استفاده از این نوع بیمه وجود ندارد.
سابقه پرداخت حق بیمه | مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری | |
متاهلین و یا متکلفین | افراد مجرد | |
از ۶ تا ۲۴ ماه کامل | ۱۲ ماه | ۶ ماه |
از ۲۵ تا ۱۲۰ ماه | ۱۸ ماه | ۱۲ ماه |
از ۱۲۱ تا ۱۸۰ ماه | ۲۶ ماه | ۱۸ ماه |
از ۱۸۱ تا ۲۴۰ ماه | ۳۶ ماه | ۲۶ ماه |
از ۲۴۱ ماه به بالا | ۵۰ ماه | ۳۶ ماه |
استثناء: افراد مسن مشمول قانون بیکاری که در زمان بیکار شدن ۵۵ سال یا بالاتر سن و سابقه پرداخت ۱۰ سال حق بیمه دارند، میتوانند تا رسیدن به سن بازنشستگی از این بیمه استفاده کنند.
مبلغ پرداختی بیمه بیکاری چگونه محاسبه میشود؟میزان پرداخت مقرری بیمه بیکاری ۵۵ درصد متوسط حقوق و دستمزد بیمهشده است که براساس تعداد افراد تحت تکفل تا ۴ نفر و هر نفر ١٠ درصد قابل افزایش است، مشروط بر آنکه از حداقل دستمزد همان سال که توسط شورای عالی کار تعیین میشود، کمتر و از ٨٠ درصد حقوق بیمهشده بیشتر نباشد. فردی که از مستمری ازکارافتادگی جزئی استفاده میکند همزمان میتواند از مقرری این بیمه نیز بهرهمند شود.
حقوق بیمه بیکاری چه روزی از هر ماه واریز میشود؟واریز حقوق این نوع بیمه معمولا بین دهم الی پانزدهم هر ماه انجام میشود. اگر پس از این مدت واریزی صورت نگرفت باید به شعب تامین اجتماعی مراجعه کرده و علت را جویا شوید.
آیا عیدی به بیمه بیکاری تعلق میگیرد؟این بیمه یکی از حمایتهای تامین اجتماعی محسوب میشود و صندوق تامین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه مقرر، به بیمهشدگانی که طبق مقررات این قانون بهطور موقت بیکار میشوند، مقرری بیمه بیکاری پرداخت کند. درصورتیکه عیدی از طرف کارفرما و به سبب وجود رابطه اشتغال و مزدبگیری پرداخت میشود. بنابراین طی دوران دریافت بیمه، به شخص واجد شرایط عیدی تعلق نمیگیرد.
بیمه بیکاری مشمول چه کسانی نمیشود؟حداقل حقوق بیمه بیکاری در سال ۱۴۰۱ برابر با ۴ میلیون و دویست هزار تومان است. حداکثر مبلغ بیمه بیکاری در سال ۱۴۰۱ معادل با ۵۵ درصد حقوق پایه در نظر گرفته میشود. برای اشخاصی که افراد تحت تکفل دارند تا ۴ نفر به ازای ۱۰% درصد اضافه میشود.
قوانین بیمه بیکاریماده ۱
تمام افراد تحت پوشش تامین اجتماعی، مشمول بیکاری خواهند شد.
ماده ۲
افرادی که به دلیل مانند سیل، زلزله یا جنگ شغل خود را از دست میدهند، مشمول بیمه بیکاری خواهند شد.
ماده ۳
افرادی که تحت پوشش بیمه بیکاری قرار میگیرند، موظف به پرداخت مقرری خود هستند.
ماده ۴
اشخاص برای استفاده از این بیمه موظف به داشتن معرفینامه از وزارت کار و امور اجتماعی محل خود هستند.
ماده ۵
پرداخت حق بیمه بیکاری از وظایف کارفرما است. در واقع ۲۳ درصد از حق این بیمه توسط کارفرما پرداخت میشود.
تبصره: مواردی همچون حق بیمه بیکاری، نحوه دریافت آن، تخلف در بیمه بیکاری و پرداخت آن توسط کارفرما توسط سازمان تامین اجتماعی مشخص شده است.
ماده ۶
برای دریافت بیمه بیکاری افراد باید دارای شرایط زیر باشند:
تبصره مدت زمانی که فرد از بیمه بیکاری استفاده میکند جزو سابقه بیمه او به حساب خواهد آمد.
ماده ۷
جمع مدت پرداخت مقرری جهت برخورداری از مزایای بیمه بیکاری، برای افراد مجرد ۳۶ ماه و برای متاهلین حداکثر ۵۰ ماه است.
تبصره: افراد ۵۵ سال یا بیشتر، تا زمان بازنشستگی از مزایای بیمه بیکاری بهرهمند خواهند شد.
ماده ۸
در شرایط زیر بیمه بیکاری قطع خواهد شد:
تبصره: در صورتی که مشخص شود شخص بیمه شده به میل خود بیکار است، موظف به برگرداندن مبلغی است که از بیمه بیکاری دریافت کرده است.
ماده ۹
کارفرمایان موظف هستند محلهای کار خالی از شغل را به مراکز خدمات اشتغال معرفی کنند.
ماده ۱۰
حسابهای درآمد بیمه بیکاری هر سال باید به وزیر بهداشت و وزیر کار اعلام شود.
ماده ۱۱
مجری قوانین بیمه بیکاری وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی است.
ماده ۱۲
هزینههای مرتبط با بیمه بیکاری توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت میشود.
چند نکته مهم درباره شرایط دریافت بیمه بیکاری_ در صورتی که بیمه شده دوباره به کار اشتغال یابد.
_ بیمه شده از قبول شغل مشابه پیشنهاد شده خودداری کند.
_ بیمهشده مستمری بازنشستگی دریافت کند و یا دچار از کار افتادگی کلی شود.
_ مدت زمانی که بیمه بیکاری به او تعلق می گیرد پایان یابد.
_ بیمه شده فوت کند.
_ بیمه شده بدون دلیل موجه از شرکت در دورههای کارآموزی خودداری کند.