کلیات
جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ بیست و دومین دورهٔ جام جهانی فوتبال است که از ۲۱ نوامبر تا ۱۸ دسامبر ۲۰۲۲ (۳۰ آبان تا ۲۷ آذر ۱۴۰۱) در قطر برگزار خواهد شد. این اولین جام جهانی است که در خاورمیانه و یک کشور عربی برگزار می‌شود. همچنین این برای دومین بار است که کشوری از آسیا میزبانی این مسابقات را بر عهده دارد. بار اول در سال ۲۰۰۲ ژاپن و کره جنوبی میزبان این رقابت ها بودند. علاوه بر این، این تورنمنت آخرین دوره از مسابقات خواهد بود که ۳۲ تیم در آن شرکت می‌کنند و برای جام جهانی ۲۰۲۶ و پس از آن، حضور ۴۸ تیم برنامه‌ریزی شده‌است.
به دلیل شرایط جغرافیایی و اقلیمی کشور میزبان و با توجه به اینکه ماه‌های معمول برگزاری مسابقات، مصادف با شروع تابستان در این کشور است و دمای این منطقه در این موقع از سال دست کم به ۴۰ درجه سانتیگراد می‌رسد، به همین دلیل تصمیم گرفته شد که برای اولین بار در دوره های جام جهانی در فصل پاییز برگزار شود. مسئولان میزبانی این دوره از بازی‌ها تعهد داده‌اند که از تکنولوژی‌های مدرن جهت کاهش دمای ورزشگاه‌ها برای رفاه حال حاضران استفاده می‌کنند. بنا بر این اظهار نظر، این تکنولوژی می‌بایست دمای ۴۳ درجه‌ای هوا در ورزشگاه‌ها را تا ۱۹ درجه سانتیگراد کاهش دهد.
قطر پیش از این در هیچ دوره‌ای از دوره‌های جام جهانی فوتبال حضور نداشته‌است. این بیست و دومین مسابقات جام جهانی است که در قطر برگزار می شود.
فیفا در شرایطی به میزبانی قطر در جام‌جهانی ۲۰۲۲ رای داد که آمریکا، کره جنوبی، ژاپن و استرالیا هم برای میزبانی جام جهانی فوتبال اعلام آمادگی کرده بودند. همگان تا دقایق آخر با توجه به وسعت کم قطر و شرایط نامطلوب آب و هوایی شانس سایر نامزدهای میزبانی را بیشتر می‌دانستند اما قطر با توجه به لابی‌های احتمالی خود، ثروت عظیم گازی و رسانه‌هایش میزبانی این مسابقات را ربود.[۲] نمایندگان فیفا پس از این انتخاب به دریافت رشوه‌های کلان از سوی قطر متهم شدند.مراسم قرعه‌کشی معتبرترین تورنمنت فوتبال جهان روز اول آوریل (۱۲ فروردین ۱۴۰۱) برگزار می‌شود و تیم‌ها تا آغاز جام جهانی، هفت ماه فرصت دارند تا خود را برای دیدار با رقبای خود آماده کنند. این مراسم در دوحه و یک روز پس از هفتادودومین کنگره فیفا برگزار می‌شود.
گزینش میزبان مسابقات
در تاریخ ۲ دسامبر ۲۰۱۰ در مقر فیفا در زوریخ رای‌گیری برای انتخاب جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ برگزار شد.کشورهای قطر،ژاپن،ایالات متحده آمریکا ،کره جنوبی و استرالیا حضور داشتند.در مرحله اول استرالیا با۱ رای حذف شد.درمرحله دوم ژاپن با ۲ رای حذف شد.درمرحله سوم کره جنوبی با ۵ رای حذف شد. مرحله چهارم سرنوشت میزبان جام جهانی ۲۰۲۴ مشخص می کرکر که قطر میزبان جام جانی ۲۰۲۲ شد.
| نامزدها | آرا | |||
|---|---|---|---|---|
| مرحله ۱ | مرحله ۲ | مرحله ۳ | مرحله ۴ | |
 قطر |
۱۱ رای | ۱۰رای | ۱۱رای | ۱۴ رای |
 ایالات متحده آمریکا |
۳رای | ۵رای | ۶رای | ۸رای |
 کره جنوبی |
۴رای | ۵رای | ۵رای | حذف شد |
 ژاپن |
۳رای | ۲رای | حذف شد | |
 استرالیا |
۱رای | حذف شد | ||
سهمیهٔ قاره‌ها
- اروپا ۱۳ سهم
- آسیا ۴٫۵ سهم (بدون درنظر گرفتن قطر میزبان)
- آفریقا ۵ سهم
- آمریکای جنوبی ۴٫۵ سهم
- آمریکای شمالی و مرکزی ۳٫۵ سهم
- اقیانوسیه ۰٫۵ سهم
مهاجرت و مرگ کارگران
در جریان آماده‌سازی ورزشگاه‌ها و محیط شهری قطر، مرگ کارگران مهاجر مورد توجه بسیاری قرار گرفته‌است. بنا بر ادعا و گزارش روزنامه گاردین، ممکن است تا آغاز مسابقات، تعداد بیش از ۴۰۰۰ نفر کارگر در این شرایط جان خود را از دست بدهند. از سال ۲۰۱۰ تا پایان سال ۲۰۱۴ میلادی، به‌طور کمینه ۵۲۲ کارگر نپالی و ۷۰۰ کارگر هندی در راه آماده‌سازی ورزشگاه‌های جام جهانی جان خود را از دست داده‌اند. طبق آمارها، هرساله ۲۵۰ کارگر هندی در قطر جان خود را از دست می‌دهند. دولت هند اعلام کرد با توجه به اینکه نیم میلیون هندی در قطر مشغول به کار هستند، مرگ تعداد ۲۵۰ نفر از کارگران یک آمار طبیعی محسوب می‌شود. در آماری مشابه مربوط به انگلستان، از تعداد نیم میلیون نفر کارگر ۲۲ تا ۳۰ ساله، به‌طور سالیانه ۳۰۰ نفر جان خود را از دست می‌دهند.
طبق گزارش وال استریت ژورنال تا پایان سال ۲۰۱۵ بیش از ۱۲۰۰ کارگر بیگانه در قطر جان خود را از دست داده‌اند.
مراجع جهانی و حقوق بشری نیز اعتراضات خود را به این شرایط اعلام کردند و مدعی هستند که فیفا در برخورد قانونی با قطر ناکارآمد ظاهر شده‌است.
در ماه مارس سال ۲۰۱۸ طی یک بررسی آماری که توسط روزنامه دیلی میرر انگلستان انجام شد، مشخص شد که ۲۸ هزار کارگر درحال آماده‌سازی ورزشگاه‌های قطر هستند که هرکدام ماهیانه ۷۵۰ ریال قطر برابر با ۱۹۰ پوند انگلیس یا ۲۴۰ دلار آمریکا حقوق می‌گیرند. با این حساب تمام این ادعاها، احتمالات و نقل قول‌ها در حالی مطرح شد که چندی بعد، حسن الثوادی، دبیر کمیته برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲ اعلام کرد که آن‌ها اقدامات برنامه‌ریزی شده مناسبی برای رفاه کارگران داشته‌اند. از جلمه اقدامات صورت گرفته برای کارگران افزایش امکانات اقامتی مناسب، فراهم کردن شرایط بهداشتی و ایمنی با افزایش آموزش و آگاهی، بررسی‌ها و آزمایش‌های جامع پزشکی و همچنین ممنوعیت نگهداری پاسپورت توسط کارفرمایان بوده‌است.
در مارس ۲۰۲۱، گزارش تحقیقی منتشر شده توسط گاردین از داده‌های سفارتخانه‌ها و دفاتر کار خارجی ملی برای تخمین تعداد کشته‌شدگان کارگران مهاجر از زمان اهدای جام جهانی به قطر استفاده کرد. از سال ۲۰۱۰ تا اواخر سال ۲۰۲۰ بیش از ۶۵۰۰ کارگر مهاجر از هند، بنگلادش، پاکستان، نپال و سریلانکا در قطر جان باختند.
فناوری پیشرفته
قطر در نظر دارد در این دوره از مسابقات جام جهانی از انرژی خورشیدی و فناوری کربن خنثی برای خنک کردن استادیوم‌ها استفاده کند تا دمای استادیوم از ۲۷ درجه سلسیوس بالاتر نرود. به نقل از آس، هشت ورزشگاه میزبان جام جهانی ۲۰۲۲ قطر از فناوری خنک‌کننده بهره می‌برند. این تجربه فوق‌العاده خواهد بود و برای نخستین بار در تاریخ جام جهانی بازی‌ها در شرایطی برگزار می‌شوند که هوا تنظیم شده‌است. تکنیک‌هایی که برای خنک کردن ورزشگاه‌های جام جهانی به کار رفته‌است ۴۰ درصد از دیگر فناوری‌ها مقاوم تر است. استادیوم‌ها تنها دو ساعت پیش از آغاز بازی خنک می‌شوند. همچنین دیگر ویژگی این فناوری طراحی شان است که چرخشی هستند و می‌توانند هوای خنک را درون ورزشگاه نگه دارند و هوای گرم را از ورزشگاه خارج کنند.
مرحلهٔ گروهی
دو تیم برتر از هر گروه به دور یک‌هشتم صعود می‌کنند. مسابقات در یک دور برگزار می‌شود.
رتبه‌بندی
رتبه‌بندی تیم‌ها در هر گروه به صورت زیر تعیین می‌شود:
- امتیازات به دست آمده در تمام مسابقات گروهی؛
- گل‌شماری در تمام مسابقات گروهی؛
- تعداد گل زده در تمام مسابقات گروهی؛
اگر دو یا چند تیم بر اساس سه معیار فوق یکسان باشند، رتبه‌بندی آن‌ها به صورت زیر تعیین می‌شود:
- امتیازات گرفته شده از یکدیگر (بازی رو در رو)؛
- گل‌شماری با بازی رو در رو؛
- گل‌های زده در بازی مقابل؛
- امتیازات بازی جوانمردانه:
- کارت زرد: ۱ امتیاز منفی؛
- کارت قرمز غیرمستقیم (کارت زرد دوم): ۳ امتیاز منفی؛
- کارت قرمز مستقیم: ۴ امتیاز منفی؛
- کارت زرد و کارت قرمز مستقیم: ۵ امتیاز منفی؛
- قرعه کشی توسط کمیته برگزاری فیفا.