کلیات
نفت خام یا پترولیوم مایعی غلیظ و قابل اشتعال به‌رنگ قهوه‌ای سیر یا سبز تیره یا سیاه است که در لایه‌های بالایی بخش‌هایی از پوسته کره زمین یافت میشود. نفت شامل آمیزه پیچیده‌ای از هیدروکربن‌هایی گوناگون است. بیشتر این هیدروکربن‌ها از زنجیره آلکان هستند؛ ولی ممکن است از دید ظاهر، ترکیب یا خلوص تفاوت‌های زیادی داشته باشند. نفت را طلای سیاه مینامند.
نفت جز سوخت‌های فسیلی به حساب می‌آید و تجدید ناپذیر است.
کلمه
نفت در زبان انگلیسی پترولیوم نامیده میشود که از دو کلمه پترا معادل یونانی واژه سنگ و کلمه اولئوم معادل واژه روغن تشکیل شده‌است.
نفت مایعی است که عمدتاً از دو عنصر آلی هیدروژن و کربن تشکیل شده و دارای مقادیر کم‌تری از عناصر سنگین مانند نیتروژن، اکسیژن و گوگرد می‌باشد و به‌صورت طبیعی در زیر زمین و به‌صورت استثنایی در روی زمین بصورت چشمه یافت میشود.
تاریخچه
اقوام متمدن دوران باستان، به‌ویژه سومری‌ها، آشوری‌ها و بابلی‌ها، در حدود چهارهزار و پانصد سال پیش در سرزمین بین‌النهرین (عراق امروزی) با برخی از مواد نفتی که از دریاچه قیر به‌دست می‌آمد، آشنایی داشتند. آنان از خود قیر به‌عنوان مادهٔ غیرقابل نفوذ برای عایق‌کاری کشتی‌ها استفاده می‌کردند. در قرون وسطی دانشمندان مسلمان با تولید نفت سفید و نفت ضروری از آن برای چراغ‌ها استفاده کردند و خیابان‌ها و حمام‌های شهر بغداد به وسیله قیر و ماسه پوشانده می‌شد. اولین میدان نفتی دنیا در باکو در قرن نهم ساخته شد که به گفته مارکو پولو که در قرن سیزده به آنجا سفر کرده محصولات آن با صد‌ها کشتی حمل می‌شد. در داستان‌ها آمده‌است که نوح نیز کشتی خود را با قیر پوشاند تا آب به درون آن نفوذ نکند.
اولین چاه اکتشافی مدرن
نفت در سال ۱۷۴۵ در فرانسه و اولین چاه استخراج نفت توسط کلنل دریک در سال ۱۸۵۹ در پنسیلوانیا حفاری شد. با توسعه و پیشرفت تکنولوژی حفاری در اواسط قرن نوزدهم و تکنولوژی تقطیر و پالایش نفت در اواخر قرن نوزدهم و استفاده از آن در موارد غیر سوختی، جهش حیرت‌آوری بوجود آمد. بطوری‌که امروزه صنایع پتروشیمی نفش اساسی و بنیادی در رفع نیاز عمومی جامعه به عهده دارد.
بیشتر دانشمندان منشأ تشکیل نفت را گیاهان و موجودات آلی موجود در اقیانوس‌های اولیه می‌دانند. به دلیل وجود یک سلسله خواص خاص که تنها مولکول‌های آلی، مشمول آنها می‌شوند. باقی‌مانده جانوران و گیاهانی (اعم از جلبک‌ها و مرجانها) که میلیون‌ها سال قبل (قبل از پدید آمدن دایناسور‌ها در محیط دریا (آب) زندگی می‌کرده‌اند، طی میلیون‌ها سال توسط لپه‌های گل و رسوبات مدفون شده‌اند و تحت فشار و دمای بالا، نبود اکسیژن و مدت زمان طولانی تبدیل به نفت و گاز گردیده و در صورت وجود این شرایط همراه با سنگ مخزن مناسب و پوش سنگ، طی مدت زمان بسیار طولانی نفت مهاجرت نموده و به مقدار زیاد در حوضچه نفتی جمع میشود.
نفت خام حالت روغنی دارد و به شکل‌های جامد (قیر‌های نفتی) و مایع دیده میشود. برخی اوقات به تمام اشکال نفت هیدروکربن نیز گفته میشود. اگر نفت در لایه‌ای رسوبی جمع گردد به‌آن محل «حوضچه نفتی» می‌گویند. از مجموع چندین حوضچه نفتی، یک «میدان نفتی» حاصل میشود. به سنگ متخلخل دربرگیرنده نفت که قابلیت تولید نفت را داشته باشد، «سنگ مخزن» می‌گویند.
تا قبل از حفر نخستین چاه نفتی به کمک وسایل جدید حفاری، این ماده مهم فقط از چشمه‌های سطحی نفت، یا چاه‌های کم عمق که به وسیله دست حفر می‌شد، استخراج می‌گردید و موارد استفاده از نفت خام نیز محدود بود. از زمان پیدایش نفت تا امروز فعالیت‌های اکتشافی برای کشف ذخایر جدید نفت و گاز و تأمین تقاضای بازار‌های نفت و همچنین جایگزینی حجم‌های تولید شده، بصورت مستمر در جریان است. امروز با پیشرفت تکنیک‌های اکتشافی جدید، دقت فعالیت‌های اکتشافی بیشتر شده و شانس بیشتری برای موفقیت وجود دارد، اما با وجود این پیشرفتها، اکتشاف هنوز بصورت یک فعالیت با ریسک بالا باقی مانده‌است، زیرا قدیمی‌ترین نظریه برای اکتشاف نفت، نظریه طاقدیس (Anticline Theory) است.
کاربرد این نظریه برای یافتن
نفت در قله طاقدیس‌ها ابزار موفقی بود. این نظریه به عنوان نظریه اصلی برای اکتشافات مهم نفتی در بسیاری از نقاط دنیا از جمله مسجد سلیمان ایران مورد استفاده قرار گرفت. نفت در سال ۱۸۸۰ در رسوبات دریایی پنسیلوانیا کشف شد که ارتباطی با ساختار‌های طاقدیسی نداشت و تجمع نفت و ایجاد نفت‌گیر صرفاً ناشی از تغییر رخساره رسوبات بود؛ بنابراین مشخص شد که ذخایر نفتی می‌توانند در حوزه‌های غیر چین خورده هم وجود داشته باشند. در نتیجه مفهوم نفت‌گیر‌های چینه‌ای (Stratigraphic Traps) با این کشف وارد عرصه مفاهیم نفت شد. تا اواسط دهه ۱۹۲۰، تهیه و استفاده از نقشه‌های سطحی و طاقدیس‌ها ابزار اصلی اکتشافات نفتی بود و یافتن نفت‌گیر‌های چینه‌ای به صورت تصادفی رخ می‌داد. یک منطقهٔ انتخاب شده را با مطالعهٔ نمونه‌های سنگی و لرزه‌نگاری مشخص می‌کنند. اندازه‌گیری‌ها انجام میشود و اگر مکان از نظر میزان ذخیره نفت موجود و ملاحظات اقتصادی، موفقیت‌آمیز باشد، حفاری آغاز میشود. بالای چاه ساختاری به نام «دکل حفاری» برای جادادن وسایل و لوله‌های مورد استفاده در چاه ساخته میشود. زمانی که حفاری تمام میشود، پس از تکمیل چاه حفرشده، یک جریان ثابتی از نفت را به سطح زمین خواهد آورد. به سنگ‌هایی که غالباً از سنگ‌های رستی (شیل) یا انیدریت تشکیل‌شده و خاصیت پلاستیک دارند و قسمت بالایی مخزن نفت همانند پوششی قرار می‌گیرند، «سنگ پوششی» گفته میشود.
ارزش نفت خام
نفت به‌صورت خام نمی‌تواند مورد استفاده قرار گیرد و باید در پالایشگاه نفت در برج تقطیر (مخصوص نفت) مورد جداسازی بر اساس اختلاف چگالی قرار گیرد.
ارزش نفت خام معمولاً بر اساس دو معیار وزن مخصوص و میزان گوگرد تقسیم‌بندی میشود. نفت‌هایی که وزن مخصوص، گرانروی و چگالی پایینتری دارندنفت سبک و نفت‌هایی که وزن مخصوص، گرانروی و چگالی بالاتری دارند نفت سنگین نامیده می‌شوند. نفت‌هایی که گوگرد آنها کمتر است نیز نفت شیرین و نفت‌های دارای گوگرد بیشتر نفت ترش نامیده می‌شوند که معمولاً نفت‌های میادین جوان، به دلیل پختگی اندک، سنگین‌تر هستند و میزان گوگردشان بالاست. استخراج، جابجایی و پالایش نفت‌های سبک و شیرین ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر است و میزان بیشتری از محصولاتی، چون بنزین، نفتا، نفت سفید و سوخت‌های جت برگرفته از نفت سفید، و گازوئیل‌های مرغوب را می‌توان از آنها به دست آورد، به همین دلیل این نوع نفت‌ها بیشتر مورد علاقه پالایشگاه‌ها بوده و قیمت بالاتری دارند. شاخص‌های بین‌المللی تعیین قیمت نفت یعنی وست تگزاس اینترمیدیت و برنت از نوع نفت سبک و شیرین هستند. اما میزان نفت‌های ترش و سنگین در ذخایر نفتی دنیا بسیار بیشتر است.
مراحل تصفیه نفت
عملیات تصفیه نفت عبارت است از تقطیر نفت خام به منظور تجزیه مواد مشکله آن که عمل تقطیر بطور مداوم انجام میشود. یعنی اینکه مستمر نفت خام داغ وارد قسمت پائین ستون میشود و مواد مختلف هر کدام در سطح مناسب (از بالا تا پائین) خود به خارج جریان می‌یابد. در این تقطیر سازی موادی سبک که به آنها ماده گاز پالایشگاهی نام دارد به صورت بخار میماند و برای سوختن در پالایشگاه به کار میرود که عبارتند از::گاز نفت مدای LGP))، گازولین (بنزین) و مهمترین آنها نفت است که در صنایع شیمیایی است، و مواد سنگین‌ترین وجود دارد که کروسین را می‌توان نام برد و گازوئیل که برای تامین گرما به عنوان سوخت دیزلی بکار میرود.
صنایع پتروشیمی علم شیمی و صنعت پتروشیمی در پرتو فعالیت‌ها و بالندگی مغز ها‌ی متفکری که عامل همه پیشرفتها و دستاورد‌های جوامع بشری است. بیش از چند دهه از پیدایش صنعت پتروشیمی در جهان نمی‌گذرد.
تعریف کلمه‌ای پتروشیمی
واژه پتروشیمی از دو کلمه پترون و شیمی ترکیب شد و معنی لغوی آن مواد شیمیائی حاصل از نفت است.
به طور کلی مواد پتروشیمی، آن گروه از محصولات شیمیائی است.
▪ محصولات پتروشیمی صنایع پتروشیمی را می‌توان به سه دسته مشخص تقسیم کرد:
۱- محصولات اصلی مانند اتیلن، پروپلین، گوگرد، بنزین، آمونیاک و .... این محصولات پایه و اساس محصولات متعدد دیگر پتروشیمی را تشکیل می‌دهند.
۲- محصولات میانی که از محصولات اصلی تولید شده و مواد اولیه کارخانه‌های تولید کننده محصولات نهایی را تشکیل می‌دهند. مانند پلی کلروروینیل (پی وی سی)، ملامین و ...
۳- محصولات نهایی که برای ساختن لوازم و ابزار مورد مصرف عموم مردم به کار می‌روند مانند:
الیاف مصنوعی، اشیای پلاستیکی و ...
▪ لاستیک: یکی دیگر از محصولات پتروشیمی لاستیک است. کاربرد لاستیک بیشتر در زمینه تولید تایر وسایل نقلیه و... به کار میرود.
▪ الیاف پلی استر: که به نام‌های داکرون و تریلن هستند و حتی از الیاف طبیعی دیگر نیز قدرت بیشتری دارند. مصرف این نوع الیاف به علت داشتن خواص گوناگون مانند چروک نشدن به سرعت زیاد شده است.
مواد پتروشیمی موارد استعمال متعدد دیگری نیز دارند. مثل حشره کش ها، مواد منفجره، مواد رنگی و ...
فراورده‌های نفتی پس از ساخت فراورده‌های حاصله از نفت و گاز پیچیده بعدی نحوه رساندن آنها به خریداران خواهد بود. مثل: نرخ هزینه حمل، نحوه رساندن، مقدار فراورده‌ها و مسافت بین مراکز توزیع و مصرف کنندگان
مصارف فروارده‌های نفتی
مصارف فراورده‌های نفت عبارت است از حمل و نقل، تامین گرما و روشنائی و ایجاد برق و زمینه‌های دیگر.
مشتریان احتیاجات خود را از مراکز و انبار‌های توزیع که به آنها (پایانه) یا (انبار) نامیده میشود. دریافت می‌کنند.
نــفــت عــمــدتــا بــه عــنــوان مــاده خــام صــنــایــع پــتــروشــیــمــی مــورد اســتــفــاده قــرار مــیــگــیــرد.
نفت در چند کشور الجزایر و هلند به عنوان سوخت اتومبیل و درژاپن بیشتر درتاکسی‌ها مصرف میشود.
گازوئیل در موتور‌های دیزلی، اتوبوس‌ها، وانت‌ها و ... مصرف میشود. صنعت پتروشیمی با صنعت نفت بستگی نزدیک دارند.
کد خبر: ۹۳۶۴۷۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۲۰
روزنامه القبس کویت امروز (یکشنبه) نوشت، تولید نفت در منطقه مورد مناقشه "الوفره" میان عربستان و کویت از ماه دسامبر از سر گرفته میشود.
کد خبر: ۹۳۶۲۰۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۱۹
آمارهای گمرک چین نشان داد واردات نفت این کشور در ماه اکتبر نسبت به مدت مشابه سال گذشته 11.5 درصد افزایش یافت و رکورد زد.
کد خبر: ۹۳۵۹۷۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۱۹
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزید‌ه‌ای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۹۳۵۷۳۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۱۸
اوپک در جدیدترین گزارش خود اعلام کرد سهم این سازمان از بازار جهانی به علت افزایش تولید نفت شیل آمریکا و دیگر رقیبان، در حال کاهش است.
کد خبر: ۹۳۵۳۵۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۱۵
معاون وزیر خارجه روسیه تاکید کرد که این کشور هرگز در خصوص مسأله نفت سوریه با آمریکا همکاری نخواهد کرد.
کد خبر: ۹۳۵۲۶۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۱۵
روزنامه «حریت» ترکیه مدعی شد؛
تسلط بر چاه‌های نفت سوریه، یکی از مناقشه برانگیز‌ترین مسائل در یک ماه گذشته بوده است. در یک طرف این مناقشه نفت ی، ایالات متحده قرار دارد و به دنبال تسلط بر چاه‌های نفت ی سوریه است و در سوی دیگر، روسیه و دولت سوریه قرار دارند که تسلط آمریکا بر چاه‌های نفت ی را دزدی و قاچاق نفت سوریه قلمداد کرده اند.
کد خبر: ۹۳۵۰۵۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۱۴
ملت ایران چون هیچ صداقتی در گفتار و کردار سردمداران آمریکا نمی‌دیدند در مقابل آنها ایستادگی کردند. البته برخی بودند که یا به دلیل عدم شناخت کافی و یا ساده اندیشی تبلیغات، دولت آمریکا را مورد توجه قرار داده و دچار خسارت شدند
کد خبر: ۹۳۴۳۹۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۱۲
کد خبر: ۹۳۴۳۴۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۱۱
عضو کمیسیون بودجه تاکید کرد: وزارت نفت با محدود کردن سوخت‌گیری به‌نوعی بی سر و صدا سهمیه‌بندی را آغاز کرده در حالی که در طرح اصلی احیای کارت سوخت، هیچ نوع محدودیت برای دارندگان کارت سوخت لحاظ نشده است.
کد خبر: ۹۳۴۲۴۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۱۱
با توجه به منابع نفت ی و گاز طبیعی موجود در استان دیرالزور، لازم به ذکر است که سوریه قبل از جنگ، مقادیر اندکی نفت برای نیاز‌های داخلی تولید می‌کرد؛ تقریباً ۴۰۰۰۰۰ بشکه در روز، که در مقایسه با تولید روزانه ده‌ها میلیون بشکه نفت در کشور‌های حوزه خلیج فارس، عددی به حساب نمی‌آید.
کد خبر: ۹۳۴۱۲۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۱۱
ترامپ در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگاری که پرسید:نظر شما درباره تلاش‌ها برای استیضاح شما در مجلس نمایندگان و سنا چیست، گفت:من نمی‌توانم این موضوع را باور کنم. ما بهترین اقتصاد را در تاریخ کشورمان داریم. ما بهترین وضعیت بازار سهام را داریم
کد خبر: ۹۳۴۰۶۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۱۱
کد خبر: ۹۳۳۷۰۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۰۸
کد خبر: ۹۳۳۳۶۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۰۷
منابع آگاه از ورود تجهیزات نظامی قابل توجه آمریکا به پایگاه‌های این کشور در نزدیکی میادین نفت ی سوریه در دو استان دیرالزور و حسکه خبر دادند.
کد خبر: ۹۳۳۲۷۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۰۶
کد خبر: ۹۳۲۷۷۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۰۴
کد خبر: ۹۳۲۵۳۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۰۳
مقام‌های آمریکایی در مورد دلیل این تغییر نظر صحبتی نکرده‌اند، ولی به نظر می‌رسد، مقامات آمریکایی گفته اند توافقی برای تصاحب میادین نفت ی شمال سوریه میان واشنگتن و شبه نظامیان کرد صورت گرفته باشد. گویا یک جنگ نفت ی در سوریه برای تصاحب بر چاه‌ها و میادین نفت ی آغاز شده است. در همین رابطه، روزنامه وال استریت ژورنال گزارش داد، رئیس جمهور آمریکا در نظر دارد برای توسعه میدان‌های نفت ی تحت کنترل کرد‌های سوریه، یکی از شرکت‌های متخصص در این حوزه را روانه سوریه کند.
کد خبر: ۹۳۲۴۲۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۰۲
علی اکبر محمودی
کد خبر: ۹۳۲۱۲۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۰۱
کد خبر: ۹۳۱۶۶۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۷/۲۹
