کلیات
پرویز مشکاتیان متولد ۲۴ اردیبهشت ۱۳۳۴ بود که در تاریخ ۳۰ شهریور ۱۳۸۸ درگذشت. او آهنگساز، موسیقی‌دان، استاد دانشگاه، پژوهشگر و نوازنده سنتور اهل ایران بود. او به نواختن سه‌تار نیز آشنایی داشت.
زندگی‌نامه و فعالیت هنری
پرویز مشکاتیان در سال ۱۳۳۴ در نیشابور به دنیا آمد. او مقدمات موسیقی را از شش سالگی نزد پدرش، حسن مشکاتیان، که استاد سنتورنوازی و آشنا با ویولن و سه‌تار بود، آموخت. وی آموختن موسیقی را در طول تحصیل در زادگاهش، نیشابور پی گرفت و تا پایان دوره متوسطه همچنان در پیشگاه پدر به فراگیری و تمرین مشغول بود. او در سال ۱۳۵۳ وارد دانشکده هنر‌های زیبا در دانشگاه تهران شد و به آموختن ردیف میرزا عبدالله نزد نور علی خان برومند و ردیف موسیقی سنتی نزد داریوش صفوت پرداخت.
وی هم‌زمان با آموزش ردیف، مبانی موسیقی ایرانی را نزد اساتیدی، چون محمدتقی مسعودیه، مهدی برکشلی، عبدالله دوامی، سعید هرمزی و یوسف فروتن فرا گرفت. او نوازندگی سنتور را در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی به صورت بسیار جدی ادامه داد و توانست در نوازندگی این ساز به مهارت ویژه و چشمگیری دست پیدا کند و همچنین توانست کار‌های بزرگ فراوانی را در زمینهٔ آهنگسازی و نوازندگی سنتور به ویژه در زمینهٔ ساخت قطعات همنوازی (ارکسترال)، تصنیف و نیز تکنوازی انجام دهد. مشکاتیان در این سال‌ها، کنسرت‌های متعددی با خوانندگانی، چون پریسا و هنگامه اخوان اجرا کرد و در سال ۱۳۵۶، گروه عارف را تشکیل داد.
وی در آزمون موسیقی باربد که به ابتکار نورعلی برومند برگزار می‌گردید، به همراه پشنگ کامکار مقام نخست در رشته سنتور و همراه با داریوش طلایی، مقام ممتاز در ردیف‌نوازی را به دست آورد. وی همسر افسانه شجریان بوده و صاحب دو فرزند به نام‌های آوا و آیین است.
فعالیت حرفه‌ای
مشکاتیان از سال ۱۳۵۶، همکاری با رادیو را زیر نظر هوشنگ ابتهاج آغاز کرد [، ولی پس از واقعه ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ از رادیو استعفاء داد و مؤسسه چاووش را با همکاری هنرمندان گروه عارف و شیدا تشکیل داد. سپس با همکاری شهرام ناظری، تصنیف «مرا عاشق» را بر روی شعر مولانا ساخت. از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۶۷ و بعدتر در اوایل دهه ۷۰ با محمدرضا شجریان همکاری داشت که نتیجه این همکاری، آثار ماندگاری، چون بیداد، آستان جانان، سِرّ عشق، نوا، دستان، گنبد مینا، دود عود، جان عشاق و قاصدک بود. وی در همهٔ این آثار، به عنوان آهنگساز و نوازنده سنتور (در سِرّ عشق به عنوان نوازنده سه‌تار و در جان عشاق فقط آهنگساز) همکاری داشت.
او همچنین کار‌های بسیار پرباری با نوازندگانی، چون حسین علیزاده (سرپرست گروه عارف و گروه شیدا) و محمدرضا لطفی (سرپرست گروه شیدا) دارد.
پس از قطع همکاری با محمدرضا شجریان، وی با خوانندگانی، چون علی جهاندار، ایرج بسطامی، علیرضا افتخاری، حمیدرضا نوربخش، علی رستمیان و شهرام ناظری همکاری کرد. او همچنین در فستیوال جهانی موسیقی تحت عنوان (روح زمین) در کشور انگلستان شرکت کرد و مقام نخست را بدست آورد.
مشکاتیان از سال ۱۳۷۶ اجراهای صحنه‌ای و انتشار آلبوم را متوقف کرد و تا تابستان سال ۱۳۸۴ کنسرتی در کشور اجرا نکرد.
یکی از واپسین کار‌های وی آلبوم تکنوازی تمنا بود که در سال ۱۳۸۴ نواخت و منتشر کرد. همچنین وی در روزهای ۶ تا ۹ آذر ۱۳۸۶ به عنوان سرپرست گروه عارف کنسرتی در تهران برگزار کرد که حمیدرضا نوربخش به عنوان خواننده در آن شرکت داشت. در سال ۱۳۸۶، پس از حضور پرویز مشکاتیان در کنسرت محمدرضا شجریان، رابطه این دو استاد موسیقی ایرانی که بیش از یک دهه تیره بود، مجدداً برقرار شد. همچنین، در مراسم جشن خانه موسیقی در ۲۳ مهر ۱۳۸۶، لوح تقدیر از یک عمر فعالیت هنری توسط محمدرضا شجریان به عنوان رئیس شورای عالی خانه موسیقی به پرویز مشکاتیان داده شد.
از آثار مشکاتیان، کتاب‌های فراوانی منتشر شده‌است. از این کتاب‌ها می‌توان به اثر‌های بیست قطعه برای سنتور، گل آئین، گل آوا، سُل آیین، مجموعه تصانیف، بیداد، لاله بهار، و مجموعه کتاب‌های شعر بی واژه اشاره نمود.
درگذشت
پرویز مشکاتیان در تاریخ ۳۰ شهریور سال ۱۳۸۸ در منزلش در تهران و در سن ۵۴ سالگی بر اثر نارسایی قلبی درگذشت. در مراسم او نماینده وزیر ارشاد نیز سخنرانی کرد که با مخالفت مخالفان روبرو شد ؛ در طی سخنرانی وی حاضران سوت و کف می‌زدند تا مانع سخنرانی نماینده وزیر ارشاد شوند.
همچنین مراسم تشییع پیکر پرویز مشکاتیان در روز ۴ مهر در زادگاهش نیشابور، از مقابل اداره فرهنگ و ارشاد و با حضور جمعیتی نزدیک به ۱۵ هزار نفر برگزار گردید. در این مراسم که هنرمندانی همچون حسین علیزاده، محمدرضا درویشی، محمدرضا شجریان، همایون شجریان، کیوان ساکت، حمیدرضا نوربخش، علی رستمیان، محمدرضا رستمیان، شروین مهاجر و پژمان طاهری حضور داشتند، گروهی از دانشجویان دانشکده هنر نیشابور به نشانه عزا تعدادی از ساز‌های خود را کفن‌پوش کرده بودند. همچنین گروه موزیک شهر نیشابور در طول مراسم تشییع مارش عزا اجرا می‌کرد. پیکر پرویز مشکاتیان پس از مراسم تشییع و خواندن نماز در مسجد جامع نیشابور، در محوطه بیرونی باغ عطار و در جوار مقبره عطار نیشابوری به خاک سپرده شد.
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزید‌ه‌ای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می‌کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیتر‌ها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۰۸۵۱۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۱۰
به آهنگسازی پرویز مشکاتیان؛
آلبوم «خراسانیات» به آهنگسازی مرحوم پرویز مشکاتیان و خوانندگی محمدرضا شجریان از امروز سه‌شنبه بیستم اسفندماه در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
کد خبر: ۹۶۴۸۷۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۲۰
ریتم؛
احمد عبادی استاد برجسته موسیقی سنتی ایران و نوازنده توانمند سه‌تار، فرزند میرزا عبدالله فراهانی فرزند آقا علی اکبر فراهانی بود. احمد عبادی در سال 1285 در تهران به دنیا آمد و از هفت سالگی مشق سه تار را نزد پدرش شروع کرد. سیزده سال بیشتر نداشت که پدرش میرزا عبدالله درگذشت و پس از آن، او مشق سه تار را پیش خواهرانش ملوک و مولود و برادرش جواد ادامه داد به گونه‌ای که در هجده سالگی توانایی نواختن قابل قبول ساز را پیدا کرد. با این‌که احمد عبادی پسر میرزا عبدالله بود نوازندگیش هیچ شباهتی به نوازنده‌های هم دوره خود که اکثراً از شاگردان میرزا عبدالله بودند نداشت و با نوازندگی هنرمندان قدیمی‌تر از خودش نیز متفاوت بود. او در دوره‌ای که سه تار به خاطر حجم کم به خلوت افراد رفته و در غبار فراموشی فرورفته بود این ساز را در رادیو معرفی کرد. عبادی علاوه بر تربیت نسلی از برجسته‌ترین موسیقی‌دان‌های تاریخ ایران، ابداعات در موسیقی داشت. به عنوان نمونه او مبدع روش کوک نوینی برای سه‌تار است و سبک نوازندگی منحصر به فردی از نظر برخی کارشناسان متفاوت و ویژه است. عبادی با موسیقی‌دان‌های مطرحی چون همچون رضاقلی‌میرزا ظلی، غلامحسین بنان، حسین قوامی، محمدرضا شجریان، فرامرز پایور، حسن کسایی، علی تجویدی و شهرام ناظری همکاری داشت. محمدرضا شجریان از او به عنوان بزرگ‌ترین استادش در موسیقی ایرانی یاد می‌کند. همه شاگردانش از قلب رئوف عبادی حکایت می‌کنند. این‌گونه بود که او سه تار را از خلوت بیرون آورد و معرفی کرد. داریوش پیر نیاکان می‌گوید: «به همین دلیل است که می‌بینیم اکثر نوازنده‌های هم دوره من که در زمان استاد عبادی شاگرد بودند و سازشان سه تار نبود سه تار را به عنوان ساز دوم خود انتخاب کردند و به آن گرایش پیدا کردند» که می‌توان به حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان و پیرنیاکان و سيدخليل عالي نژاد اشاره کرد. آنطور که برخی نقل می‌کنند، او فردی معتقد و متدین بود، قبل از ساز زدن وضو می‌گرفت و در روزهای عزاداری و درگذشت امامان شیعه دست به ساز نمی‌زد. مستندی که اکنون تماشا می‌کنید در دوران حیات این استاد موسیقی از او ساخته شده و به خوبی عمق تخصص و پختگی او مشخص است. این مستند که اشاره‌ای به زندگی پرفراز و نشیب عبادی را نیز دارد، در تابناک تماشا می‌کنید.
کد خبر: ۹۱۹۹۶۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۰۴
ریتم؛
«دل شکن» که با نام «یار بیگانه نواز» نیز شناخته می‌شود نام یک تصنیف مشهور اثر اکبر محسنی با شعری از بیژن ترقی است که اولین بار توسط غلامحسین بنان خوانده شده است. این اثر توسط چندین خواننده بازخوانی شده که از آن جمله می‌توان به اجرا با تنظیم پرویز مشکاتیان و آواز علی رستمیان و اجرای گروه عارف در آلبوم کنج صبوری یا اجرا با همان تنظیم با آواز ایرج بسطامی و سه تار بهداد بابایی اشاره کرد. اکنون اجرای این قطعه را با اجرای ایرج بسطامی و همراهی پرویز مشکاتیان و گروه عارف می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۸۲۹۲۷۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۰۷
ریتم؛
«مرا عاشق» یکی از قطعاتی است که پرویز مشکاتیان بر اساس یکی از غزلیات دیوان شمس مولوی، تنظیم کرد و با همراهی گروه عارف و نوای ایرج بسطامی اجرا کرد. اجرای زنده این قطعه را در تابناک می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۸۲۸۹۱۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۰۶
ریتم؛
پرویز مشکاتیان با ایرج بسطامی اجراهای فراوانی با همنوازی گروه عارف داشته است. بسطامی در یکی از این اجراها، یک قطعه سوزناک را با تکیه دو بیتی از باباطاهر اجرا می‌کند و نوای نی این حزن عاشقانه را دو چندان می‌سازد. این اجرا را در تابناک می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۸۲۸۶۱۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۰۵
گپ؛
کیوان ساکت نوازنده و آهنگسازی است که سال‌ها است به صورت مستمر کار می‌کند و پرکار هم هست. آلبوم منتشر می‌کند، کنسرت می‌گذارد و کتاب می‌نویسد. «ساکت» اما حالا مدتی است در جرگه‌ی موسیقی‌دانان منتقد است که عقیده دارند مناسبات جاری در فضای موسیقی ایران مناسب نیست و باید برایش کاری کرد. این جمع به زبان‌های گوناگون اعتراضات خود را بیان می‌کند. گاهی به خانه موسیقی، گاهی به جشنواره‌ی موسیقی و... در این میان اما به نظر می‌رسد «کیوان ساکت» مواضعی تند و تیزتر از دیگر هم‌مسلکی‌های خود دارد. ساکت می‌گوید که باید در خانه موسیقی بسته شود! چون تاکنون نتوانسته به اهداف خود برسد. او کلیه سیاست‌های این خانه را شکست‌خورده می‌داند! ساکت البته از معدود منتقدانی بود که در جلسه‌ای که اخیراً استاد «فرهاد فخرالدینی» در خانه‌ی هنرمندان ترتیب داده بود، حضور پیدا کرد و آنجا هم انتقادات خود را به زبان آورد. این هنرمند تاکید می‌کند: «من فکر می‌کنم استاد «مشکاتیان» از غصه‌ی موسیقی و نگرانی برای آن و رفتاری که متأسفانه برخی هنرمندنماها با ایشان داشتند، دق کردند.» گفت و گو با کیوان ساکت را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۸۱۵۹۱۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۲۱
ریتم؛
اجرای زنده مشترک پرویز مشکاتیان و حمیدرضا نوربخش را در قالب گروه عارف در تابناک می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۷۶۹۹۲۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۲
