کلیات

آق‌قلا یا آق قلعه، مرکز شهرستان آق‌قلا یکی از شهر‌های استان گلستان ایران است. این شهر بر پایه سرشماری سال ۱۳۹۰، ۳۱۶۲۶ نفر جمعیت داشته‌است. شهرستان آق‌قلا، در طرفین رودخانه گرگان و در شمال شهر گرگان قرار گرفته‌است.

جغرافیا

از سمت شمال به بخش اترک، از غرب به بخش مرکزی بندرترکمن،  گمیشان، از جنوب به بخش مرکزی گرگان و دهستان ملک و از شرق به دهستان کتول و بخش مرکزی شهرستان گنبد قابوس محدود است.

اقتصاد مردم

 منابع درآمد مردم این شهرستان نخست زراعت و پس از آن تجارت و بعد فروش صنایع دستی است. محصولات عمده آن: گندم، جو، برنج، پنبه، حبوبات، نباتات علوفه‌ای، سیب زمینی و دانه‌های روغنی است که از طریق آبیاری و دیم به دست می‌آید. شهرستان آق‌قلا در شمال گلستان و در کنار رودخانه گرگانرود با داشتن آثار تاریخی و صنایع دستی همچون انواع قالی ترکمن از مناطق گردشگرپذیر این استان است.

نام قدیمی

نام قدیمی این شهرمبارک آباد، «اسپی‌دژ» یا «دژ سفید» بوده‌است. اسپی در زبان مازندرانی (طبری) به معنای سفید می‌باشد وترکمن‌ها نام «آق‌قلعه» یعنی قلعه سفید را بر آن نهاده‌اند. برای مدتی تا پیش از سال ۱۳۵۷ پهلوی دژ نامیده می‌شد، اما اکنون نام ترکمنی خود را بازیافته‌است.

تاریخچه

این شهر در ۱۸ کیلومتری شمال شهر گرگان بر جلگه‌ای هموار در کنار رودخانه گرگان با عرض جغرافیایی °۳۶ وَ ۵۸ و طول جغرافیایی °۵۴ وَ ۱۶ قرار گرفته‌است. براساس سرشماری تقریبی ۱۳۶۲–۱۳۶۳ تعداد خانوار‌های آق‌قلعه ۷۹۹‘۱۳ نفر بوده‌است. آق‌قلعه شهر آبادی است که بر سر راه بندر ترکمن به گنبد قابوس قرار گرفته‌است. رودخانه گرگان، آق‌قلعه را به هفت بخش تقسیم می‌کند. گفته می‌شود این شهر توسط شاه عباس در سال ۱۰۲۰ هجری قمری بنا شده‌است.

از بنا‌های قدیمی آق‌قلعه پل آجری است که در دوران صفویه بر روی رودخانه گرگان ساخته شده‌است. در عکسی که در دوره ناصرالدین شاه از این پل برداشته‌اند دو مناره در کنار پل دیده می‌شود. اکنون از این مناره‌ها اثری نیست. از مدتی پیش پل دیگری بر این رودخانه ساخته‌اند که با احداث آن، رفت و آمد وسایل نقلیه موتوری از روی پل قدیمی صورت نمی‌گیرد، و از آن تنها به عنوان یکی از آثار قدیمی نگهداری می‌شود. این پل دارای ۵ چشمه با ساختمان قدیمی است و تعمیرات جدیدی نیز در آن شده‌است.

 از بنا‌های تاریخی دیگر این شهر قلعه کهن آن است که اکنون خراب شده و تنها دیوار‌های جنوبی و اندکی از دیوار شمال به جنوب آن بر جای مانده‌است. این قلعه به قلعه مبارک‌آباد (نام پیشین آق قلعه) مشهور بوده‌است.  دیوار قزل آلان که گفته می‌شود اسکندر آن را بنا نهاده و انوشیروان ساسانی آن را تعمیر کرده، از ۳ کیلومتری شمال آق‌قلعه می‌گذرد. این دیوار از دریای خزر شروع می‌شده و تا کوه‌های گلی داغ به طول تقریبی ۱۷۰ کیلومتر امتداد می‌یافته‌است. اکنون این دیوار، مخروبه است و بعضی از قسمت‌های آن که هنوز پابرجاست بین ۲ تا ۴ متر ارتفاع دارد.

دیدنی های شهر

از دیدنی‌های آق قلا،  پنجشنبه‌بازار این شهر است. در این بازار محلی و دیدنی، مردم از هر قشر و صنفی کالا‌های خود را عرضه می‌کنند که در این میان عرضه صنایع دستی مردم ترکمن، مانند قالی،  قالیچه، و پُشتی‌های زیبا از همه دیدنی‌تر است.

از آثار طبیعی و تاریخی آق‌قلا می‌توان پل آق‌قلا،  سد وشمگیر،  تالاب اینچه،  گلفشان‌های قارنی یاریق،  اینچه،  نفتیجه و دیوار تاریخی گرگان (قزل آلان) را نام برد.



محاصره ۸ روستای آق قلا در سیلاب

امانگلدی ضمیر روز پنجشنبه اول فروردین ۹۸ در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی اظهار داشت: هم اینک روستا‌های آق قلا از جمله سید لر، تازه آباد، میرزاعلی یلیقی، چن سولی، سلاق یلقی، مملو از آب است و ارتفاع آب در برخی از این روستا‌ها به بیش از یک متر رسیده است.

وی بیان کرد: اقدامات لازم برای تخلیه این روستا‌ها و اسکان اضطراری آسیب دیدگان در مساجد، تکایا و مدارس شهرستان انجام شده و مشکلی در این بخش وجود ندارد.

ضمیر ادامه داد: حجم بی سابقه سیلاب وارد شده به این مناطق، خارج از کنترل است و ماشین آلات سنگین مانند لودر و بولدرز قادر به فعالیت در این شرایط نیستند.

به گزارش ایرنا بارندگی اخیر توام با طوفان خسارات زیادی در گلستان بر جای گذاشت و جان ۲ کودک را در شهر‌های کلاله و مینودشت گرفت.

از روز دوشنبه و با آغاز فعالیت سامانه سرد و بارشی اخیر بیش از ۳۰۰ میلمتر باران در گلستان بارید.

• فیلم مرتبط با سیلاب در آق قلا