کلیات
حسین امیرعبداللهیان متولد سال ۱۳۴۳ خورشیدی، دستیار ویژه رئیس مجلس شورای اسلامی، مدیرکل امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی از دوره ریاست علی لاریجانی تا دوره ریاست محمدباقر قالیباف پس از ابقا در این سمت و دبیرکل دبیرخانه دائمی کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه فلسطین و مدیر مسئول فصلنامه گفتمان راهبردی فلسطین است.
وی همچنین در ۲۰ مرداد ۱۴۰۰ به عنوان وزیر امور خارجه پیشنهادی دولت سیزدهم توسط سید ابراهیم رئیسی به مجلس معرفی شد.
او در دوره وزارت علی‌اکبر صالحی به عنوان معاون وزیر خارجه منصوب گشت که در سه سال اول وزارت محمدجواد ظریف هم در این سمت ابقا شد. هم‌اکنون نیز مشاور سیاسی ظریف و استاد دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه است. برکناری او از سمت معاونت عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه و انتصابش به عنوان سفیر ایران در پادشاهی عمان توسط محمدجواد ظریف با انتقاداتی از سمت جریان اصولگرا همراه بود. البته خود وی نیز حاضر به پذیرش این سمت نشد.
ایشان در ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ در پی سقوط سانحه سقوط بالگرد به شهادت رسید.
زندگی‌نامه
حسین امیرعبداللهیان در سال ۱۳۴۳ شمسی در دامغان متولد شدند. در ۶–۷ سالگی پدرش را از دست می‌دهد و مسئولیت اداره زندگی آنها بر دوش مادر و برادر بزرگش می‌افتد. در سال ۱۳۷۳ شمسی ازدواج می‌کند که حاصل ازدواج آنها یک دختر و پسر می‌باشد. در اوایل در منطقه هفده شهریور واقع در جنوب غربی تهران پایین‌تر از مهرآباد (متفاوت از هفده شهریور سمت شهداء) زندگی می‌کرده‌است. او به زبان‌های عربی و انگلیسی مسلط است.
تحصیلات
امیرعبداللهیان دارای مدرک کارشناسی روابط دیپلماتیک از دانشکده وزارت امور خارجه (۱۳۷۰)، کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران (۱۳۷۵) و دکترای روابط بین‌الملل از دانشگاه تهران است.
مواضع سیاسی
مواضع سیاسی امیرعبداللهیان پیش از آن که به جریان اصولگرا یا اصلاح‌طلب نزدیک باشد به مواضع رهبر معظم انقلاب و منافع ملی و فراجناحی تعلق دارد.
در عین حال وی در مذاکرات هسته‌ای دوره ریاست جمهوری سید محمد خاتمی عضو کمیته سیاسی و امنیتی مذاکرات هسته‌ای بود و در سال ۱۳۸۶ عضو کمیته مذاکره ایران و آمریکا در بغداد بود و حتی مذاکره‌کننده در کمیته سیاسی این مذاکرات بوده‌است. او اولین مقام رسمی ایرانی است که پس از بازگشایی سفارت لندن در تهران در دور اول ریاست جمهوری حسن روحانی برای مذاکرات منطقه‌ای به لندن دعوت شد و با فیلیپ هموند وزیر خارجه وقت انگلیس دیدار کرد. وی مذاکرات مفصل منطقه‌ای با فدریکا موگرینی را در پرونده خود دارد و دیدارهای مفصلی با دبیرکل سازمان ملل متحد، بان کی‌مون و دبیرکل حزب‌الله لبنان، سید حسن نصرالله داشته‌است.
مذاکره با آمریکا
وی سال ۱۳۸۶ در نشست سه جانبه ایران-آمریکا-عراق که در بغداد برگزار شد سرپرست تیم مذاکره کننده ایرانی بود. این نشست با هدف تأمین امنیت عراق به درخواست آمریکایی‌ها که شرایط عراق را خطرناک خوانده بودند برگزار شده بود. سیدعلی خامنه ای نیز اجازه داده بود بخاطر شرایط عراق و درخواستی که دولت عراق کرده‌است ایران فقط در موضوع عراق در این مذکرات حضور پیدا کند. این مذاکرات پس از سه جلسه بدون نتیجه ناکام ماند. عبداللهیان بعدها دربارهٔ این مذاکرات گفته بود آمریکایی‌ها وقتی حرف منطقی را می‌شنیدند و پاسخ منطقی نداشتند، صحنه را خالی می‌کردند. در ابتدای مذاکرات آمریکایی فکر می‌کردند باید دستور جلسه را آنها تعیین کنند اما جمهوری اسلامی این اجازه را به آنها نداد و مقرر شد دستور جلسه با توافق طرفین تعیین شود.
ارتباط با شهید قاسم سلیمانی
وی به علت دو دهه مسئولیت در وزارت خارجه به‌خصوص در پست عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه ایران ارتباط نزدیکی با شهید قاسم سلیمانی داشت. زمانی که شهید سلیمانی فرمانده نیروی قدس می‌شود و عبداللهیان کارشناس عراق در وزارت خارجه بوده‌است. در جریان تحولات عراق در سال ۲۰۰۳ با سرنگونی صدام مسئول پرونده عراق در وزارت خارجه می‌شود. و شهید سلیمانی بعد از هماهنگی‌های کلان برای پیگیری امور مرتبط شخصاً با وی تماس می‌گیرد.
مطرح شدن به عنوان گزینه تصدی وزارت امور خارجه
پس از استعفای ضمنی محمدجواد ظریف، نام امیرعبداللهیان به عنوان یکی از گزینه‌های تصدی سمت وزارت که نزدیک به علی لاریجانی رئیس مجلس وقت ایران بود توسط برخی از رسانه‌ها مطرح شد.
سوابق اجرائی
- دستیار ویژه رئیس مجلس و مدیرکل امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۵ تاکنون)
- مشاور وزیر امور خارجه (۱۳۹۵ تاکنون)
- معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه (۱۳۹۵ تا ۱۳۹۰) در دوره وزارت علی‌اکبر صالحی و محمدجواد ظریف
- مدیر کل خلیج فارس و خاورمیانه وزارت امور خارجه (۱۳۹۰ تا ۱۳۸۹)
- سفیر جمهوری اسلامی ایران در بحرین (۱۳۸۹ تا ۱۳۸۶)
- رئیس ستاد ویژه عراق در وزارت امور خارجه (۱۳۸۶ تا ۱۳۸۵)
- معاون مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه (۱۳۸۶ تا ۱۳۸۵)
- معاون دستیار ویژه وزیر امور خارجه در امور عراق (۱۳۸۵ تا ۱۳۸۲)
- معاون اداره اول سیاسی خلیج فارس وزارت امور خارجه (۱۳۸۲ تا ۱۳۸۰)
- کارشناس و معاون سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد (۱۳۸۰ تا ۱۳۷۶)
تالیفات
- کتاب "صبح شام"-انتشارات سوره مهر- چاپ اول- مهر ماه ۱۳۹۹
- کتاب "ناکارآمدی طرح خاورمیانه بزرگ"-مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی وزارت خارجه- چاپ چهارم- آذرماه ۱۳۹۷
- کتاب "دموکراسی متعارض ایالات متحده آمریکا در عراق جدید"-۱۳۸۶-تهران- انتشارات مدیا
- کتاب "استراتژی‌های دوگانه"-پاییز ۱۳۷۸- تهران-انتشارات بعثت
مقالات
- "استراتژی‌های دوگانه آمریکا در طرح داماتو"- مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران-۱۳۷۶
- "موافقتنامه امنیتی بغداد- واشینگتن: رفتارشناسی آمریکا در عراق جدید"- فصلنامه سیاست خارجی- مرکز مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت خارجه- بهار ۱۳۸۸
- "بحران سوریه و امنیت ناپایدار منطقه ای"- فصلنامه مطالعات راهبردی- تابستان ۱۳۹۲
- "تحولات خاورمیانه و مطالعه موردی بحرین"- فصلنامه مطالعات راهبردی- تابستان ۱۳۹۰
- "چرایی تحولات سوریه و پیامدهای آن"- فصلنامه کنفرانس بین‌المللی دانشگاه علامه طباطبائی- تهران- پاییز ۱۳۹۵
سوابق تدریس
- استاد مدعو دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه
- استاد مدعو دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران
پژوهشکده‌ها
- عضو هیئت مؤسس مرکز مطالعات غرب آسیا (اندیشکده روابط بین‌الملل)
- عضو هیئت تحریریه و مشاور علمی فصلنامه مطالعات سیاست خارجی تهران
- مدیرمسئول فصلنامه راهبردی فلسطین
شهادت
در ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ آیت الله رئیسی برای افتتاح سد قیز قلعه‌سی به آذربایجان شرقی سفر کرد. در مسیر بازگشت در جنگل دیزمار در محدوده عمومی میان ورزقان و جلفا، بالگرد حامل او دچار سانحه شد. آیت الله سید محمدعلی آل‌هاشم امام‌جمعه تبریز، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی و چند تن دیگر از همراهان او در بالگرد بودند. گروه‌های امدادی بلافاصله به محل سانحه بالگرد اعزام شدند. شرایط آب و هوایی تلاش امدادرسانی به محل سانحه را با سختی روبه‌رو کرده بود. صبح روز ۳۱ اردیبهشت، پس از پیدا کردن محل وقوع سانحه و یافتن لاشه بالگرد حامل آیت الله رئیسی، خبر شهادت او و همراهانش منتشر شد.