در مورد آزمایش روانشناسی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

یکی از معروف‌ترین آزمایش‌های روانشناسی در مورد فرمانبرداری توسط یکی از روانشناس‌های دانشگاه ییل به نام استنلی میلگرام انجام شد. تمرکز آزمایش میلگرام روی تضاد بین فرمانبرداری و وجدان شخصی بود. اینکه آیا وجدان شخصی مردم در اطاعت آن‌ها از یک مرجع قانونی و مجاز تاثیر می‌گذارد یا خیر؟ میلگرام توجیهات متهمین دادگاه جنایات جنگی نورنبرگ را که محکوم به نسل‌کشی بودند مطالعه کرد. در این دادگاه اغلب متهمین با این توجیه که دستور، دستور است، و آن‌ها صرفا از دستور فرمانده‌هان خود فرمانبرداری کرده‌اند تلاش کردند که مسئولیت اقدامات خود را به دوش مقامات بالاتر از خود بیاندازند. این اقدام باعث شد که این نوع دفاع به دفاع نورنبرگ معروف شود. سوالی که برای میلگرام پیش آمد این بود که آیا نازی‌ها صرفا از دستور اطاعت می‌کردند و هر شخص دیگری نیز در موقعیت آن‌ها همان کار را تکرار می‌کرد؟ میلگرام پس از آزمایش عملی خود ثابت کرد که اکثر انسان‌ها از مقامات مجاز بالاتر از خود اطاعت می‌کنند حتی اگر معنی آن کشتن یک انسان بی‌گناه باشد و نمی‌توان روی اخلاقیات و وجدان فردی اشخاص به عنوان یک مانع حساب کرد. تصاویری از آزمایش واقعی که نشان می‌دهد افراد در برابر دستورات چه واکنشی نشان می‌دهند در ویدیو تابناک با زیرنویس فارسی ببینید.

آزمایش زندان استنفورد یکی از معروف‌ترین آزمایش‌های روانشناسی در دنیا است که در جریان آن، تعدادی دانشجو پس از تایید سلامت روحی و روانی به زندانی ساختگی انتقال داده شدند و پس از تعیین جایگاه توسط شیر یا خط گروهی به عنوان زندانی و گروهی به عنوان نگهبان مشغول به کار شدند.هدف این آزمایش بررسی ریشه مشکلات روابط بین زندانیان و زندانبان‌ها در نیروی دریایی آمریکا و تفنگداران دریایی بود و بودجه آن را دفتر تحقیقات دریایی ایالات متحده پرداخت کرده بود. رهبری این تحقیقات با دکتر فیلیپ زیمباردو بود، استاد دانشگاه استنفورد که می‌خواست نشان دهد که آیا ویژگی‌های شخصیتی خود افراد در بروز رفتارهای مورد سوال مطالعه تاثیر گذار است یا شرایط نقش اصلی را ایفا می‌کند .نتیجه‌گیری مطالعه زیمباردو این بود که تحت شرایط خاصی هرکسی با هر نوع روحیات و اخلاقیاتی اگر به اندازه لازم تحت فشار باشد خشونت از خود نشان خواهد داد. البته نتایج تحقیقات او توسط سایر دانشمندان زیر سوال است و بسیاری باور دارند که دلایلی چون کوچک بودن نمونه آماری، جهت دهی آگهی جذب داوطلبان که دعوت به شرکت در یک آزمایش روانشناسی در مورد زندان می‌کرد و بی طرف نبودن زیمباردو در آزمایش و تحریک شرکت کنندگان به خشونت روی نتیجه ناشی از آزمایش تاثیر گذاشته است. هرچند برنامه اولیه مطالعه 2 هفته بود پس از تنها 6 روز ادامه آن به دلیل غیراخلاقی بودن و اعتراض یکی از همکاران زیمباردو لغو شد.تصاویری از خود مطالعه، رفتار زندانیان و نگهبانان و همچنین توضیحات زیمباردو و شرکت کنندگان در مطالعه را در ویدیو تابناک ببینید.