کلیات
یُسِب بِساریُنیس دزِ جوغاشویلی ( იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი) مشهور به ژوزف ویساریونویچ اِستالین (به روسی: Иосиф Сталин) متولد ۱۸ دسامبر ۱۸۷۸ بود که در تاریخ ۵ مارس ۱۹۵۳ درگذشت. او ملقب به مرد پولادین، رهبر و سیاستمدار کمونیست شوروی بود که از اواسط دهه ۲۰ تا مرگش در ۱۹۵۳ رهبر عملی حزب کمونیست اتحاد شوروی و در نتیجه رهبر دو فاکتوی کل این کشور بود. وی از زمان رسیدن به قدرت و جنگ جهانی دوم در نظریه مرد بزرگ جزو تأثیر گذارترین افراد جهان بر تاریخ بشریت بهشمار میآید.
زندگینامه
او در شهر گوری در گرجستان که آن زمان بخشی از امپراتوری روسیه بود به دنیا آمد و در ۱۹۲۲ به مقام دبیرکل حزب کمونیست اتحاد شوروی رسید. پس از مرگ ولادیمیر لنین، استالین موفق شد در مبارزه قدرت در دهه ۲۰ بر لئون تروتسکی پیروز شود و رهبری حزب را در دست گیرد. در دهه ۱۹۳۰ استالین تصفیه کبیر را آغاز کرد که به کمپینی از سرکوب سیاسی، دستگیری و قتل مخالفان معروف است که در ۱۹۳۷ به اوج رسید.
رهبری حزب کمونیست
حکومت استالین آثار ماندگار بسیاری داشت که تا پایان دولت شوروی در آن باقیماندند البته مائوئیستها، خوجه ئیستها، آنتی رویزیونیستها و بسیاری دیگر او را آخرین رهبر سوسیالیست واقعی در تاریخ اتحاد شوروی میدانند و عروج خروشچف و استالینزدایی پس از استالین را «رویزیونیسم» میخوانند. استالین مدعی بود که سیاستهایش بر مارکسیسم-لنینیسم بنا شدهاند اما اکنون نظام اقتصادی و سیاسی او را بیشتر استالینیسم میخوانند. (گرچه بعضی از طرفداران استالین با این عنوان مخالفند).
سیاست های اجرایی
استالین در ۱۹۲۸ سیاست نِپ (Новая экономическая политика, НЭП، سیاستهای نوین اقتصادی) که در دهه ۲۰ جریان داشت را با «برنامههای پنج ساله» و «کشاورزی کلکتیو» تعویض کرد. با این سیاستها و تحت رهبری استالین، اتحاد شوروی تا پایان دهه ۳۰ از کشوری با جمعیت غالب دهقانی به یکی از قدرتهای صنعتی جهان بدل شد.
مصادره گندم و غذاهای دیگر توسط مقامات شوروی به دستور استالین از عوامل قحطی بین سالهای ۱۹۳۲ تا ۱۹۳۴ بود (بهخصوص در اکراین، قزاقستان و قفقاز شمالی). بسیاری از دهقانانی که با مصادره و کلکتیویزاسیون مخالفت میکردند با برچسب «کولاک» سرکوب و دستگیر میشدند.
شرایط اوکراین در زمان استالین
قحطی مصنوعی که توسط استالین در اوکراین ایجاد شد و به هولودومور مشهور است، باعث مرگ تا ۱۰ میلیون اوکراینی شد. استالین رهبر اتحاد شوروی در زمان جنگ جهانی دوم بود و تحت رهبری او این کشور نقشی حیاتی در شکست آلمان نازی در آن جنگ داشت (این جنگ در شوروی با نام جنگ کبیر میهنی شناخته میشود). پس از جنگ، استالین اتحاد شوروی را به عنوان یکی از دو ابرقدرت جهانی مطرح کرد و تقریباً چهار دهه پس از مرگ او در ۱۹۵۳ این موقعیت همچنان برجا بود.
کیش شخصیتی
حکومت استالین را بسیاری به «کیش شخصیت پرستی» و شیوههای مخفی حذف مخالفین محکوم میکنند. نیکیتا خروشچف، جانشین استالین، حکومت و کیش شخصیت استالین را در کنگره معروف حزب کمونیست شوروی در ۱۹۵۶ محکوم کرد و پروسه استالینزدایی را آغاز کرد که بعدها به جدایی چین و شوروی انجامید. بسیاری استالین را مسئول مرگ مخالفان حکومت او میدانند و قتل لئون تروتسکی دوست انقلابی لنین و از رهبران انقلاب روسیه و جنبش ضد استالینی نیز توسط یکی از عاملان حکومت او انجام شد.
وقایع اتفاقیه
مستند کوتاه نسل گولاگ به روایت قربانیان یکی از تاریکترین دوران تاریخ شوروی میپردازد. اداره کل اردوگاههای کار و اصلاح به صورت مخفف گولاگ، نهادی بود که در زمان استالین مدیریت اردوگاههای کار اجباری را که در نواحی دور افتاده اتحاد جماهیر شوروی مثل سیبری و استپهای قزاقستان و بیابانهای ترکمنستان قرار داشتند مدیریت میکرد. اعضای حزب، کارمندان دولت و حتی شهروندان عادی به خاطر خطاهای جزئی یا حتی بیگناه محکوم به کار در این اردوگاهها میشدند و به دلیل شرایط به شدت سخت حاکم بر آنها تعداد زیادی زندانیان در طول مدت کار در این اردوگاهها جان خود را از دست دادند. این مستند را برای نخستین بار با زیرنویس فارسی در تابناک میبینید.
کد خبر: ۱۱۶۵۷۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۸
وقایع اتفاقیه
«یُسِب بِساریُنیس دزِ جوغاشویلی | იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი» مشهور به ژوزف «ویساریونویچ اِستالین | Иосиф Сталин» و ملقب به مرد پولادین، سیاستمدار کمونیست و رهبر اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بود. استالین در 18 دسامبر 1878 در گوری گرجستان به دنیا آمد، با مرگ لنین از 3 آوریل 1922 رهبر اتحاد جماهیر شوروی شد و تا 5 دسامبر 1953 که مرد، بر این کرسی تکیه زده بود. میلیونها نفر بر اساس سیاستهای استالین از جمله شکنجه، تبعید، اعدام و قحطی کشته شدند و بدین ترتیب قدرتش برای چند دهه تثبیت شد. تنها قحطی مصنوعی که توسط استالین در اوکراین ایجاد شد و به هولودومور مشهور است، باعث مرگ تا 10 میلیون اوکراینی شد تا بدین ترتیب اوکراینیها توان برداشتن علم استقلال از شوروی را نداشته باشند. مستند «تشییع جنازه دولتی | State Funeral» محصول 2019 تشییع جنازه استالین را با تکیه بر مجموعه تصاویر ثبت شده از این تشییع در سراسر شوروی به ویژه مسکو روایت کرده است؛ تشییعی که برآورده شده بیش از دو میلیون نفر در آن حضور داشتند و در ازدحام این تشییع جنازه نزدیک به 500 نفر جان خود را از دست دادند. این مستند را برای نخستین بار با زیرنویس فارسی در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۱۱۶۰۵۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۰۱
وقایع اتفاقیه
در روز 8 می 1945 آلمان به طور رسمی و بدون قید و شرط تسلیم نیروهای متفقین شده و جنگ جهانی دوم در اروپا پایان یافت. از آنجا که ژاپن همچنان به مقاومت ادامه میداد، این روز را روز پایان جنگ جهانی دوم نمیدانند و با نام روز پیروزی در اروپا شناخته میشود. در این ویدیو نطق رادیویی استالین که در آن خبر پیروزی بر آلمان را به مردم شوروی میدهد به همراه تصاویری از نبرد برلین با زیرنویس فارسی در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۱۵۹۵۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۵
بسته ویدیویی «تابناک»
بسته ویدیویی «تابناک» مجموعهای از ویدیوها عمدتاً متکی بر گزارشها و تحلیلها و ویدیوییهایی درباره دیگر موضوعات فرهنگی، اقتصادی و... است که تماشایش را از دست دادهاید؛ نگاهی دوباره و متفاوت به آنچه در این بستر میتوان فرا گرفت.
کد خبر: ۱۰۳۱۰۲۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۱۰
وقایع اتفاقیه؛
اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی از زمان تشکیل خود در سال 1922 تا زمان فروپاشی آن در سال 1991 در مجموع هشت رهبر داشت.
این هشت نفر سکان هدایت یکی از تاثیرگذارترین کشورهای قرن بیستم را بر عهده داشتند که تقریبا در تمام درگیریهای بزرگ این قرن نقشی حیاتی ایفا کرد. در کنار توضیحاتی در مورد نقش این افراد در سیاست جهان و شرح اقدامات آنها، تصاویری از مراسم خاکسپاری رهبران شوروی را خواهید دید، به جز مالنکوف که پس از استعفا از سیاست کنارهگیری کرد و تا زمان مرگ در انزوا به زندگی ادامه داد و گورباچف که همچنان در قید حیات است.
کد خبر: ۸۰۳۰۱۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۳/۰۶
وقایع اتفاقیه؛
این ویدیوی تاریخی که متعلق به سال 1943 است، به سفر ژوزف استالین ، فرانکلین روزولت و وینستون چرچیل به ایران برای کنفرانس تهران که به صورت سری از 6 تا 9 آذرماه 1322 در سفارت شوروی در تهران برگزار شد، میپردازد. روزولت، چرچیل و استالین، رهبران آمریکا و بریتانیا و شوروی بدون این که به ایران اطلاع دهند به تهران آمدند و اساساً دولت محمدرضا پهلوی را جدی نمی گرفتند. آنها حتی حاضر به دیدار با محمدرضا پهلوی نشدند و او مجبور شد برای ملاقات رهبران این سه کشور به سفارت شوروی در تهران برود. مهمترین توافقی که در این کنفرانس بهدست آمد، درباره گشایش جبهه دوم در غرب اروپا بود. در خلال این کنفرانس، چرچیل به جهت شجاعت و دلاوری نیروهای ارتش شوروی در پاسداری از شهر استراتژیک استالینگراد، یک شمشیر را که به شمشیر استالینگراد شهرت یافت به استالین اهدا کرد. این کنفرانس از این جهت سری بود که آلمانها درصدد ترور رهبران سه کشور درگیر در جبهه مقابل متحدین بودند. تصاویری که از این سفر ثبت شده را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۱۱۶۶۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۴/۲۰
وقایع اتفاقیه؛
نوزدهمین کنگره حزب کمونیست جماهیر شوروی از 5 تا 14 اکتبر 1952 برگزار شد و ژوزف استالین نخستین رهبر حزب کمونیست شوروی، آخرین سخنرانی خود را در اختتامیه این کنگره انجام داد. این سخنرانی تاریخی که نگاه این دیکتاتور به نظم مورد اشاره کمونیست را به تصویر می کشد با زیرنویس فارسی در «تابناک» می بینید.
کد خبر: ۶۷۵۶۷۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۲/۲۰