بحرین از استبداد دولت اسلام‌گرای سوریه هراس دارد/ مساله اسرائیل کشور سوریه است نه رژیم آن
پس از سقوط بشار اسد، رئیس‌جمهور پیشین سوریه، در دسامبر ۲۰۲۴، نیروهای اسرائیلی وارد منطقه حائل غیرنظامی در مرز جولان شدند و علاوه بر سایر مواضع راهبردی، کوه حرمون را نیز به تصرف خود درآوردند.
به گزارش سرویس بین الملل تابناک، «امواج مدیا» در مقاله‌ای به بررسی نگرانی‌های بحرین از حکومت جدید سوریه پرداخته که در ادامه آمده است.
لازم به ذکر است انتشار مقالات خارجی به معنای تایید محتوای آن از سوی تابناک نیست.
در طول سال‌ها، دیدگاه‌های مردم بحرین نسبت به رویداد‌های سوریه متفاوت بوده و تحت تأثیر ملاحظات سیاسی یا فرقه‌ای قرار گرفته است. برخی به دلیل ترس از نفوذ ترکیه یا ظهور داعش، از رژیم برکنارشده سوریه حمایت کردند. در مقابل، برخی دیگر که خود در کشورشان مدافع دموکراسی و آزادی بوده‌اند، از انقلاب سوریه و مطالبات آن حمایت کردند.
در پی خیزش‌های مردمی در تونس و مصر که به سرنگونی رژیم‌های استبدادی انجامید، اعتراضات گسترده‌ای در فوریه ۲۰۱۱ در بحرین آغاز شد. با این حال، این خیزش به اهداف خود—از جمله انتخاب دولت توسط مردم، تضمین عدالت قضایی، و ایجاد پارلمانی با اختیارات کامل—دست نیافت.
نیروهای نظامی کشور‌های همسایه، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، در سرکوب این اعتراضات نقش داشتند. این اعتراضات تا سال ۲۰۱۴ ادامه یافت و پس از آن، تظاهرات تقریباً به‌طور کامل ممنوع شد. نتیجه این وقایع، زندانی شدن هزاران بحرینی از جمله رهبران اپوزیسیون با احکام سنگین، یا تبعید اجباری آنها برای فرار از انتقام‌جویی شدید حکومت بود.
پس از آغاز اعتراضات در بحرین، تظاهراتی نیز در دیگر کشور‌های عربی از جمله لیبی، مراکش، عربستان سعودی و یمن برگزار شد. تنها چند هفته پس از آنکه معترضان به خیابان‌های منامه و دیگر شهر‌های بحرین آمدند، مردم سوریه نیز خواستار پایان دادن به سرکوب، فساد و دیکتاتوری شدند.
این ناآرامی‌ها به‌سرعت گسترش یافت و با همان سرکوب و خشونتی مواجه شد که خانواده حاکم اسد در بیش از ۴۰ سال گذشته برای خاموش کردن مخالفت‌ها به‌کار گرفته بود.
پاسخ بی‌رحمانه نظام سوریه، به کشته شدن صد‌ها هزار نفر و آوارگی میلیون‌ها نفر در داخل و خارج از کشور انجامید. با گذشت زمان، این کشور جنگ‌زده به بحرانی جهانی و میدان نبردی برای قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شد.
با کاهش نسبی خشونت‌ها در سوریه طی سال‌های اخیر، بحرین در سال ۲۰۱۸ به امارات متحده عربی پیوست و پیشگام تعامل با دولت بشار اسد در سوریه شد—تعاملاتی که عمدتاً با انگیزه‌های عمل‌گرایانه صورت گرفت. پس از سقوط رئیس‌جمهور پیشین، بشار اسد، منامه به‌سرعت وارد تعامل با دولت جدید سوریه شد. قابل توجه است که حاکمان جدید در دمشق، مقام‌های ارشد بحرینی را با آغوش باز پذیرفتند—با وجود اینکه بحرین روابط خود را با دولت اسد عادی کرده بود.
دیدگاه‌های متفاوت
عبدالنبی سلمان، نایب‌رئیس اول مجلس نمایندگان بحرین، معتقد است: «رویداد‌های اخیر در سوریه نشان‌دهنده سقوط یک رژیم استبدادی به دست نیرو‌هایی است که احتمالاً خودشان نیز استبداد را ادامه خواهند داد.»
او در گفت‌و‌گو با «امواج مدیا» با ارزیابی مسیر پیش رو، چشم‌انداز را منفی دانست و افزود: «این تحولات به دموکراسی در کشوری که زیر سلطه قدرت‌های خارجی و داخلی فرسوده شده و دهه‌ها سرکوب را تحت شعار‌هایی تجربه کرده که نه دموکراسی، نه آزادی و نه وحدت به ارمغان آوردند، منجر نخواهد شد.»
به گفته سلمان، «سوریه همواره در اولویت نیروهای اشغالگر \ [رژیم صهیونیستی]بوده که هدف آنها تجزیه این کشور به کانتون‌های کوچک است—هدفی که همچنان در صدر اولویت‌های نیرو‌هایی قرار دارد که به‌دنبال تسلط بر سوریه و بهره‌برداری از منابع آن هستند.»
با اشاره به افزایش اقدامات تجاوزکارانه رژیم اسرائیل در اطراف بلندی‌های اشغالی جولان، او تأکید کرد: «زمان‌بندی و ماهیت این تغییرات، که از طریق ابزار‌های خارجی و مداخلات مورد حمایت قدرت‌های بزرگ سازمان‌دهی شده، تنها با هدف سرنگونی رژیم سوریه نبوده، بلکه با هدف تضعیف کل کشور سوریه صورت گرفته است.»
اشغال سرزمین‌های سوریه توسط اسرائیل
رژیم اسرائیل در سال ۱۹۶۷ بلندی‌های جولان را اشغال کرد و در سال ۱۹۸۱ این منطقه را به‌طور یک‌جانبه ضمیمه سرزمین‌های تحت اشغال خود نمود. مزارع شبعا نیز در جریان همان جنگ ۱۹۶۷ به اشغال اسرائیل درآمد؛ در آن زمان این منطقه به‌عنوان بخشی از خاک سوریه شناخته می‌شد. در سال ۲۰۰۰، لبنان با حمایت سوریه ادعای مالکیت بر مزارع شبعا را مطرح کرد.
پس از سقوط بشار اسد، رئیس‌جمهور پیشین سوریه، در دسامبر ۲۰۲۴، نیروهای اسرائیلی وارد منطقه حائل غیرنظامی در مرز جولان شدند و علاوه بر سایر مواضع راهبردی، کوه حرمون را نیز به تصرف خود درآوردند.
یارا الاحمدی، وکیل جوان بحرینی، تغییرات سیاسی در سوریه را گامی مثبت به‌سوی تحقق آزادی و دموکراسی‌ای می‌داند که مردم سوریه سال‌ها خواهان آن بوده‌اند. او اظهار داشت که سقوط اسد «نقطه عطفی است و امیدی برای ساختن کشوری فراهم می‌کند که به حقوق احترام می‌گذارد و به مردم اجازه می‌دهد در فرآیند تصمیم‌گیری مشارکت داشته باشند.» وی افزود: «فضای گسترده‌تری برای بیان دیدگاه‌ها که امروز شاهد آن هستیم، در گذشته اصلاً قابل تصور نبود.»
علی الاسود، نماینده پیشین پارلمان بحرین، رویداد‌های رخ‌داده از دسامبر تاکنون را «نتیجه‌ای طبیعی پس از سال‌ها سرکوب شدید و محرومیت مردم سوریه» توصیف کرد. او با وجود ابهام نسبت به مدل حکمرانی آینده در این کشور جنگ‌زده، اذعان داشت که «دوره کنونی یک نقطه عطف تاریخی طبیعی در مسیر مبارزه مردم برای دموکراسی، آزادی و کرامت انسانی است.»
این نماینده سابق افزود: «نمی‌دانم حاکمیت آینده در سوریه چگونه خواهد بود؛ با این حال، در حال حاضر به نظر می‌رسد نیرو‌هایی که از این تحول سیاسی حمایت کرده‌اند، به‌وضوح در حال گسترش نفوذ سیاسی خود هستند.»
در همین حال، عبدالنبـی العکری، فعال سیاسی بحرینی اظهار داشت: «فارغ از وابستگی‌های قومی، دینی، فرقه‌ای یا اجتماعی، مردم سوریه خواهان ورق زدن گذشته و فعال‌سازی عدالت انتقالی علیه کسانی هستند که از وابستگان رژیم سرنگون‌شده یا مخالفان مسلح، مرتکب جنایت علیه آنها شده‌اند.»
در همین راستا، العکری تأکید کرد که «ضروری است از شکل‌گیری یک رژیم استبدادی دیگر با پوشش اسلام‌گرایی جلوگیری شود و دموکراسی‌ای کثرت‌گرا برقرار گردد که بازتاب‌دهنده اراده تمامی سوری‌ها از تمام اقشار و طیف‌ها باشد.»
نگرانی درباره آینده
بسیاری از مردم سوریه نسبت به احتمال تحمیل یک رژیم سخت‌گیر اسلام‌گرا ابراز نگرانی کرده‌اند—رژیمی که ممکن است تمرکز کشور را از بازسازی و حفظ حاکمیت، به‌سوی جلب رضایت غرب منحرف کند. عبدالنبـی سلمان، نایب‌رئیس اول مجلس نمایندگان بحرین، تأکید کرده است که اگر قرار باشد امیدواری‌ای وجود داشته باشد، باید با احتیاط همراه باشد.
او اظهار داشت: «نه برای زنان و نه برای کل جامعه، آزادی‌ای وجود ندارد، و از کسانی که با بمب‌گذاری‌های خود عراق را تکه‌تکه کردند و اکنون سوریه را نیز در حال نابودی هستند، نمی‌توان انتظار دموکراسی داشت.»
این مقام ارشد افزود: «متأسفانه سوریه برای سال‌های آینده گرفتار تروریسم باقی خواهد ماند و منابع آن به تاراج خواهد رفت. یک نوع استبداد سقوط کرده، فقط برای آنکه نوع دیگری از استبداد جای آن را بگیرد—استبدادی که ظرفیت‌های کشور را خفه کرده و منابعش را به یغما می‌برد.»
ترکیب امید و نگرانی درباره آینده سوریه
با وجود اینکه یارا الاحمدی سقوط اسد را گامی رو به جلو می‌داند، او نیز نگرانی‌هایی نسبت به آینده ابراز کرده و گفته است: «ترس از آنجا ناشی می‌شود که ممکن است الگو‌های سرکوب و به حاشیه راندن گروه‌های مهمی که باید نقش مرکزی در هر حرکت سیاسی ایفا کنند، تکرار شود.»
با این حال، وی تأکید کرد که هنوز برای قضاوت نهایی زود است: «باید زمان بیشتری برای تغییر و تحول قائل شویم.» او افزود: «با وجود این ترکیب از امید و ترس، من قویاً باور دارم که اراده مردم سوریه نیروی محرکه‌ای برای آینده‌ای عادلانه‌تر و فراگیرتر است.»
عبدالنبی العکری نیز نگرانی‌های خود را ابراز کرد و خاطرنشان ساخت که «نیرو‌هایی که اکنون کنترل سوریه را در دست دارند، به آزادی عقیده اعتقادی ندارند و در پی برقراری حکومتی اسلامی بر پایه سلفی‌گری هستند.» او تأکید کرد که «نقض حقوق دیگران که در نتیجه این وضعیت به‌وجود آمده، بسیار نگران‌کننده است.»
این فعال بحرینی هشدار داد: «جنبش‌های مدنی و سیاسی پیشرو، همچنین نهاد‌های جامعه مدنی، در حال کنار گذاشته شدن هستند. افزون بر آن، ساختار دولت اکنون بر اساس انتصابات انجام می‌شود—و این انتصابات نه از دل یک پایگاه ملی، بلکه توسط رهبری هیئت تحریر الشام (HTS) صورت می‌گیرد.»
لازم به ذکر است که گروه سنی اسلام‌گرای HTS در حمله برق‌آسای اواخر سال گذشته، موجب سقوط اسد شد و رهبر آن، احمد الشرع، از آن زمان به عنوان رئیس‌جمهور موقت سوریه منصوب شده است.
العکری در ادامه توضیح داد: «قربانیان اصلی رژیم کنونی، زنان و حقوق آنها هستند. زندان‌های ادلب پر شده‌اند از افرادی که با هیئت تحریر الشام مخالف‌اند، و آنچه اکنون در حال وقوع است—از جمله بازداشت رهبران مذهبی، نظامی و غیرنظامی—بدون برگزاری محاکمه عادلانه و بدون هیچ‌گونه تضمین قضایی انجام می‌شود.»
در گفت‌و‌گو با «امواج مدیا»، علی الاسود، نماینده پیشین پارلمان بحرین، نسبت به آینده سوریه ابراز تردید کرد. او هشدار داد: «تحولات اخیر در سوریه نگران‌کننده است، زیرا افرادی با پیشینه نظامی یا تروریستی—بر اساس تعاریف بین‌المللی—در حال یافتن تریبون و جایگاه هستند.»
با این حال، الاسود تأکید کرد: «مردم سوریه که سال‌ها از سوءمدیریت دولت تحت حکومت حزب بعث رنج برده‌اند، باید از این فرصت تحول‌آفرین بهره‌مند شوند.»
تابناک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.