مهاجرت ۳۳ میلیون نفر در دنیا به دلیل تغییرات اقلیمی
به گزارش «تابناک» به نقل از ایسنا، بهرام صلواتی در نشست تخصصی "آب، توسعه و مهاجرت اقلیمی" با بیان اینکه در سطح دنیا با پدیده مهاجرت‌های اجباری مواجه هستیم، گفت: مهاجران در دو دسته "اختیاری" و "اجباری" تقسیم‌بندی می‌شوند که در حال حاضر ۱۰۸ میلیون مهاجر اجباری وجود دارد که این میزان حدود ۳۷ درصد جمعیت مهاجران جهان را شامل می‌شود.
وی تعدد آواره‌شدگان داخلی در دنیا را ۵۷.۳ میلیون نفر دانست و اظهار کرد: تغییرات اقلیمی منجر به مهاجرت‌های اجباری خواهد شد و در جامعه‌ای مانند ما که با مسائل کلان درگیر است، به این نوع مهاجرت‌ها توجه نشده است.
صلواتی با بیان اینکه امروز سه‌شنبه، ۳۰ خرداد روز جهانی پناهندگان و پناهجویان است، ادامه داد: کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان گزارشی را منتشر کرده است که بر اساس آن تا پایان سال ۲۰۲۲ به میزان ۲۱ درصد به مهاجرت‌های اجباری در دنیا اضافه شده و تعداد مهاجران به رقم بی سابقه ۱۰۸ میلیون نفر رسیده است و این در حالی است که حداقل ۳۰ میلیون نفر از این مهاجرت‌ها در وضعیت پناهندگی هستند و ۵.۴ میلیون نفر در وضعیت پناهجویی قرار دارند.
مدیر رصدخانه مهاجرت ایران با تاکید بر اینکه ۲.۶ میلیون نفر نیز درخواست جدید پناهندگی دادند و در صف انتظار قرار دارند، خاطر نشان کرد: ۵۲ درصد از پناهندگان در منطقه ما از مبدا کشورهای سوریه، افغانستان و اوکراین هستند. اتفاقی که در اوکراین رخ داد و نزدیک به ۶ میلیون پناهنده را به جامعه مهاجران اجباری تزریق کرده، در مدت یک سال بوده و این در حالی است که بحران سوریه و پناهجویی آن در مدت ۴ سال طول کشید تا به این سطح برسد.
وی با اشاره به کشورهای میزبان پناهندگی، اظهار کرد: کشورهای کمتر توسعه یافته و با درآمدهای کم و متوسط، ۷۶ درصد (سه چهارم کل پناهجویان) را در خود جای داده‌اند و مشاهده می‌شود که چه فشاری ناشی از میزبانی یا هجوم کنترل شده یا غیر کنترل شده پناهندگان بر روی این کشورهای در حال توسعه وارد شده است.
صلواتی با تاکید بر اینکه مقاصد انتخابی این کشورها معمولا کشورهای همسایه هستند، اضافه کرد: در صورت بروز هر نوع بحران از نوع اکولوژی و چه توسعه‌ای در کشورهای همسایه، ایران قطعا تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
وی تعداد پذیرش پناهجویان در کشور ترکیه را ۳.۶ میلیون نفر و تعداد پناهجویان رسمی ایران را ۳.۴ میلیون نفر ذکر کرد و گفت: در سال ۲۰۲۲ به ترتیب کشورهای "ترکیه"، "ایران"، "کلمبیا"، "آلمان" و "پاکستان" پناهنده‌پذیرترین کشورهای دنیا به شمار می‌روند.
به گفته وی در حالی که ایران با بیش از ۸۰ میلیون نفر پناهجو است، میزبانی این حجم از پناهجویی، حتما مسائل اقتصادی و اجتماعی را در پیش خواهد داشت.
مدیر رصدخانه مهاجرت ایران، مهمترین مسائل اقلیمی در ۱۰ سال آینده را وقایع اقلیمی شدید، از دست رفتن تنوع زیستی، از دست رفتن انسجام اجتماعی، بحران‌های معیشتی، بیماری‌های عفونی و خسارت به محیط زیست در نتیجه فعالیت انسانی عنوان کرد.
مخاطرات طبیعی و مهاجرت انسانی
وی تاکید کرد: تنها در سال ۲۰۲۲ حدود ۶۲ میلیون نفر در دنیا جا به جا شدند و بخش عمده‌ای از این مهاجرت‌ها که شامل ۳۳ میلیون نفر می‌شود، به دلیل تغییرات اقلیمی و مخاطرات اقلیمی جا به جا شدند، ضمن آنکه ۲۸ میلیون نفر به دلیل خشونت، ناامنی و جنگ‌ها است.
صلواتی تاکید کرد: در بیشتر این سال‌ها سهم جا به جایی‌های اقلیمی بیشتر بوده است، هر چند که در سال‌های اخیر به دلیل بروز بحران‌های اوکراین، مهاجرت‌ها بیشتر شده است.
به گفته وی، از هر ۱۰ نفر، ۶ نفر به دلیل بحران‌هایی چون سیلاب و مسائل مربوط به آن جابه‌جا شده‌اند و این عدد نشان‌دهنده جدی بودن موضوع تغییر اقلیم است.
مدیر رصدخانه مهاجرت ایران، خاطر نشان کرد: تا سال ۲۰۲۲ تعداد ۷۱ میلیون نفر در وضعیت آوارگی داخلی و یا بر اثر سیلاب و خشونت و سایر مسائل زندگی می‌کنند. حدود ۶۲ میلیون نفری که در سال ۲۰۲۲ در دنیا جا به جا شده‌اند، ممکن است به کشور خود بازگشته باشند و یا در موقعیت موقتی قرار دارند، ولی تعداد ۷۱ میلیون نفر در وضعیت آوارگی هستند که به دلیل خشونت و یا نا امنیتی جا به جا شده‌اند.
وی با بیان اینکه ۹ میلیون نفر بر اثر تغییر اقلیمی بی جا و مکان شده‌اند، گفت: بیشتر مناطق دنیا درگیر شرایط تغییر اقلیمی هستند و برخی از مناطق مانند بخش‌هایی از افریقا، منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا) و جنوب شرق آسیا درگیری بیشتری با تغییر اقلیم دارند.
جا به جایی در ایران
مدیر رصدخانه مهاجرت ایران، با اشاره به گزارش منتشرشده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس، گفت: در این گزارش اعلام شده است که از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵ به طور متوسط سالانه یک میلیون نفر مهاجر داخلی داشتیم. این عدد بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ بوده است و در مدت ۷ سال است که نمی‌دانیم در این زمینه در کشور چه اتفاقاتی افتاده است.
وی، با بیان اینکه در این زمینه شاخصی تعریف نشده و به آن توجه نکرده‌ایم، ادامه داد: نیاز است که شاخص و پایگاهی برای رصد لحظه‌ای و منظم تغییرات اقلیمی ایجاد شود.
صلواتی اظهار کرد: بر اساس آمارها در سال ۲۰۲۲ تعداد چند هزار بلایای طبیعی رخ داده است و در ایران نیز بر اساس استانداردها، پنج بلای طبیعی رخ داده است.
وی با تاکید بر اینکه در ۴۱ بلای طبیعی شناخته شده در دنیا، ۳۲ مورد آن در ایران شناسایی شده است، خاطر نشان کرد: این عدد نشان‌دهنده بلاخیز بودن کشور است.
این محقق حوزه مهاجرت، افزود: ایران در شاخص خطرات اقلیمی در رتبه ۱۸ جهان قرار دارد و کشورهای موزامبیک، زیمباوه و باهاماس در رتبه‌های اول تا سوم قرار دارند.
صلواتی گفت: همچنین ایران در شاخص تاب‌آوری اقلیمی در میانه این رتبه در جایگاه ۴۹ جهان قرار داریم، ولی در شاخص عملکرد و سیاستگذاری رتبه ۶۳ در میان ۶۳ کشور را کسب کردیم و در قعر این جدول قرار گرفته‌ایم. همچنین ایران در شاخص انتشار گازهای گلخانه‌ای در رتبه ۶۴ در میان ۶۴ کشور قرار گرفته است.
مدیر رصدخانه مهاجرت ایران با بیان اینکه ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در بازه زمانی ۹۰ تا ۹۵ جا به جا شده‌اند. جمعیت مناطق حاشیه‌ای که بیشتر تحت تاثیر تغییرات اقلیمی قرار دارند، به مناطق مرکزی تزریق می‌شوند.
وی، خشکسالی را از عوامل تسریع‌کننده تزریق جمعیت به مناطق مرکزی کشور دانست و اظهار کرد: استان‌های اصفهان، کرمان و سیستان و بلوچستان درگیری بیشتری با این پدیده دارند.
جابه جایی‌های اقلیمی
صلواتی با تاکید بر اینکه تمرکز اصلی مهاجرت‌ها بر مهاجرت‌های نخبگان است، گفت: این‌ها در جای خود مهم است، ولی کل دنیا درگیر سطحی از مهاجرت‌ها هستند. در کشور ما به مهاجرت‌های اقلیمی و اکولوژی پرداخته نشده و در این زمینه نیاز به شاخص‌های جدید داریم.
وی اضافه کرد: در دنیا سالانه ۲۵ میلیون نفر در سال‌های بین ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۰ بر اثر رویدادهای اقلیمی مجبور به مهاجرت‌های اجباری شدند و پیش بینی شده است که ۲۰۰ میلیون نفر به دلیل تغییر اقلیمی و محیطی تا سال ۲۰۵۰ مجبور به مهاجرت شوند.
صلواتی با تاکید بر اینکه ایران در زون پر تنش آبی و امنیتی قرار دارد، گفت: کمبود آب حداقل با ۱۰ درصد افزایش مهاجرت در مقیاس جهانی مرتبط است. همه مردم جهان در یک قایق نشسته‌اند که از مسائل پیرامونی خود تاثیر می‌گیرند.
به گفته وی، بر اساس گزارش‌های جهانی تا سال ۲۰۵۰ به میزان ۲.۶ سانتی‌گراد به دمای منطقه خاورمیانه اضافه شده و ۳۵ درصد منابع آبی آن کاهش یافته است و ایران جزو کشورهایی با آسیب پذیری بالا قرار دارد.
وی تاکید کرد: در فاصله سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۱ حدود ۹۸۳ بلایای طبیعی در ایران به ثبت رسیده است که عامل جا به جایی تعداد زیادی از افراد از خانه و کاشانه‌های خود شده‌اند.
