بهره‌وری بیشتر و رشد اقتصادی واقعی با منوط شدن حمایت‌های دولت از صنایع به سمت تکمیل زنجیره ارزش

به گزارش تابناک اقتصادی؛ تعیین نرخ خوراک پتروشیمی‌ها همواره محل بحث و نزاع زیادی بوده است. صاحبان شرکت‌ها گلایه دارند که تولید با بالا رفتن نرخ خوراک برایشان صرفه اقتصادی ندارد و نمی‌توانند به کارشان ادامه دهند.

دولت گلایه دارد که با نرخ‌های فعلی خوراک درآمدی کسب نمی‌کند و اگر گاز را به دیگر کشور‌ها بفروشد عایدی بیشتری نصیبش می‌شود. راهکار‌های مختلفی برای تعیین نرخ خوراک پتروشیمی‌ها مفاز شده است که هر کدام مشکلاتی دارد. مثلاً برخی تعیین قیمت ریالی و ثابت را روشی مناسب برای ایجاد ثبات در نرخ مواد اولیه مورد نیاز شرکت‌های پتروشیمی می‌دانند. اما بسیاری از کارشناسان این روش را تماماً به نفع پتروشیمی‌ها و به ضرر مردم و کشور ارزیابی می‌کنند. زیرا شرکت‌های پتروشیمی با خوراک ارزان به تولید می‌پردازند و محصولات اولیه پتروشیمیایی تولیدشده را با قیمت‌های بالا و دلاری در بازار‌های بین المللی می‌فروشند. در حالی که دولت و مردم از درآمد‌های حاصل از فروش نفت به صورت آزاد بازمانده اند و بهره چندانی از فروش مواد پتروشیمی در بازار‌های بین المللی نمی‌برند.

برخی معتقدند باید شرکت‌ها نرخ خوراک را به قیمت‌های جهانی، آزاد و واقعی بپردازند. این روش نیز خالی از نقص نیست. زیرا قیمت‌هاب‌های اروپایی و جهانی برای شرکت‌های پتروشیمی که به خوراک ارزان عادت کرده اند، قابل تحمل نیست و حیات آن‌ها را به خطر می‌اندازد.

در این میان برخی کارشناسان راه میانه‌ای را پیشنهاد می‌کنند که مبتنی بر متصل کردن نرخ خوراک پتروشیمی‌ها به قیمت‌های صادراتی است. این عده معتقدند به جای اینکه قیمت‌هاب‌های اروپایی و جهانی بر نرخ خوراک پتروشیمی‌ها تأثیرگذار باشد، قیمت‌های صادراتی ایران به کشور‌هایی مانند عراق و ترکیه باید ملاک قرار بگیرد.

در ادامه نظرات رضا فروزش، مدیر اجرایی فاز‌های ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی را در این خصوص می‌خوانید.

فروزش با اشاره به لزوم واقعی سازی نرخ خوراک پتروشیمی‌ها تصریح کرد: بهترین شاخصی که می‌توانیم برای تعیین قیمت خوراک پتروشیمی‌ها مورد استفاده قرار دهیم، قیمت‌های صادراتی ما در منطقه است. فوب خلیج فارس و این قیمت‌های صادراتی می‌توانند مشخص کننده نرخ خوراک پتروشیمی‌ها باشند. درصدی از قیمت‌های صادراتی را می‌توانیم برای عرضه گاز به صنایع داخلی مدنظر قرار دهیم.

وی خاطرنشان کرد: اینکه دولت چه طور می‌خواهد با سیاست گذاری‌های صحیح قیمت منطقی و واقعی گاز را با در نظر گرفتن درصدی تخفیف از پتروشیمی‌ها بگیرد و زیر بار فشار آن‌ها نرود، به هنر دولتمردان باز می‌گردد.

مدیر اجرایی فاز‌های ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی گفت: نفت و گاز منابع ملی کشور هستند و سود حاصل از آن‌ها باید در بخش‌های توسعه ای، عمرانی، آموزش و پرورش، بهداشت و... صرف شود. باید با حساسیت بالایی موضوعات مربوط به نرخ گذاری را پیش ببریم تا منافع کشور تأمین شود.

فروزش ادامه داد: یکی از دلایلی که پتروشیمی‌ها به سمت توسعه زنجیره ارزش نرفته اند و در ساده‌ترین حالت به تولید متانول می‌پردازند، این است که به آن‌ها خوراک یارانه‌ای غیرمشروط و غیر زمانمند عرضه کرده ایم. این صنایع به قیمت‌های پایین خوراک عادت کرده اند و نمی‌توانند خودشان را با شرایط جدید و پرداخت قیمت واقعی گاز وفق دهند.

وی خاطرنشان کرد: حمایت‌های زمانمند در همه جای دنیا مرسوم هستند. به این معنا که اگر قرار است خوراک یارانه‌ای به صنایع داده شود، حتماً زمانی برایش تعیین می‌شود. مثلاً باید مشخص کنیم که برای سه یا پنج سال صنایع از خوراک یارانه‌ای بهره مند می‌شوند و بعد از آن باید قیمت‌های واقعی را پرداخت کنند.

این فعال حوزه نفت و گاز ادامه داد: اگر می‌خواهیم معافیت مالیاتی در نظر بگیریم، باید زمان دار باشد. تنها نتیجه حمایت‌های غیرمشروط و غیرزمانمند این است که صنایع را به شدت به حمایت‌ها وابسته می‌کنیم. به طوری که صنایع مان قدرت رقابت را با رقبا در بازار‌های جهانی ندارند و طفیلی باقی می‌مانند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: باید حمایت‌های دولت از صنایع به سمت هوشمند شدن برود و در ازای هدایت منابع و سرمایه‌گذاری در تکمیل زنجیره ارزش صنایع، دولت از صنایع حمایت کند تا این بازی برد برد در نهایت منجر به بهره‌وری بیشتر و رشد اقتصادی واقعی شود. در همین رابطه نیز منوط کردن دریافت خوراک یارانه‌ای و همچنین سوخت یارانه‌ای به توسعه زنجیره ارزش از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور مثال، متانولی‌هایی که حاضر نیستند توسعه زنجیره ارزش داشته باشند، باید گاز را با قیمت صادراتی دریافت کنند. همچنین می‌توانیم به آن‌ها اجازه دهیم به واردات گاز بپردازند.