قانون جدید چک تأثیر قابل اعتنایی در تقلیل ورودی پرونده‌ها نداشته است/ قضات تحت‌تأثیر فشار‌های بیرونی قرار نگیرند/ پنج شاخصه برای متقن شدن آرای قضایی

حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در ادامه بازدید‌های میدانی خود از مراجع و مراکز قضایی، از مجتمع قضایی شهید بهشتی تهران بازدید کرد و از نزدیک در جریان کم و کیف رسیدگی به پرونده‌ها در این واحد قضایی قرار گرفت.

به گزارش «تابناک»؛ رئیس دستگاه قضا در این بازدید، علاوه بر دیدار بدون واسطه با مردم و مراجعه‌کنندگان، آسیب‌شناسی از روند‌ها و فرایند‌های موجود در مراکز و مراجع قضایی، روند‌های موجود در این واحد قضایی را ارزیابی کرد؛ به این صورت که به «شعب اجرای احکام متمرکز» این مجتمع قضایی مراجعه کرد و بعد از بررسی روند در آنجا، سری به «شعب اجرای احکام متمرکز مجتمع قضایی شهید بهشتی» زد و با مطالعه و بررسی موردی چند پرونده پرداخت و سؤالاتی پیرامون روند رسیدگی‌ها به آنها از مسئولین مربوطه پرسید.

وی همچنین در جریان آمار پرونده‌های وارده، جریانی، مختومه موقت و مختومه ۱۴۰۱ این شعب نیز قرار گرفت و سپس با اشاره به اهمیت رضایتمندی مردم و تسهیل و تسریع امور حقوقی و قضایی آنها، خطاب به مسئولین مربوطه در مجتمع قضایی شهید بهشتی تاکید کرد که بررسی دقیقی از میزان رضایتمندی مردم بواسطه متمرکز شدن شعب اجرای احکام انجام دهند.

در ادامه بازدید، «دهقانی» سرپرست این مجتمع و «قربانی» رئیس کل دادگاه‌های عمومی و انقلاب تهران اشاره داشتند که ارتباط محاکم تهران با بانک مرکزی «برخط» می‌باشد، اما به دلیل وجود پاره‌ای از ایرادات نرم‌افزای، بعضاً پاسخ استعلامات، با کندی واصل می‌شود؛ رئیس دستگاه قضا پس از شنیدن این موضوع، بر مرتفع شدن مشکلِ مزبور در اسرع وقت به منظور عدم ایجاد خلل و تعلل در پیشبرد امور حقوقی و قضایی مردم تاکید کرد.

اژه ای هنگام سرکشی از یکی از شعب دادگاه‌ها از مسئولین مربوطه درباره اثرگذاری «قانون اصلاح قانون صدور چک» ـ که از سال ۹۷ اجرایی می‌شود و شامل الزاماتی نظیر «ثبت تمام چک‌های جدید در سامانه» و «ممنوعیت دارندگان چک برگشتی رفع سوء اثر نشده، از صدور چک جدید و ثبت آن در سامانه» است ـ پرسید و اینکه این قانون چه میزان در کاهش آمار ورودی پروند‌ها نقش داشته و رئیس دادگاه در پاسخ، برخی نواقص قانون جدید چک را برشمرد و رئیس کل محاکم تهران نیز اعلام داشت که قانون جدید چک تأثیر قابل اعتنایی در تقلیل ورودی پرونده‌ها نداشته است.

رئیس عدلیه در همین باره تصریح کرد: نواقص این مقوله باید احصا شود و آسیب‌شناسی مدونی درخصوص آن صورت گیرد.

محسنی اژه‌ای در ادامه از دفتر مزایده‌های مجتمع قضایی شهید بهشتی بازدید کرد و از نزدیک در جریان فعالیت «سامانه تدارکات الکترونیکی دولت» قرار گرفت؛ در این سامانه، مزایده‌ها الکترونیکی انجام می‌پذیرند و تاکنون سه مزایده الکترونیک بصورت آزمایشی برگزار شده و مقرر است طی ماه‌های آتی کلیه مزایده‌ها به این شکل انجام گیرند؛ مسئولین مربوطه تاکید داشتند که سامانه مزبور به رغم برخی کُندی‌ها در مجموع، مزایای قابل‌توجهی دارد.

رئیس قوه قضاییه در همین رابطه ضمن تاکید بر بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای تسهیل و تسریع امور حقوقی و قضایی مردم گفت: زمانی چنین مطرح می‌کردند که با اجرایی شدن قانون جدید چک، بالغ بر ۹۰ درصد ورودی‌های این مقوله به مراجع قضایی کاسته می‌شود؛ اما امروز در آسیب شناسی میدانی دیدیم که انتظارات در این زمینه در عرصه عمل آنطور که باید محقق نشده است؛ لذا شما در بخش مربوط به مزایده‌های الکترونیکی، باید به گونه‌ای کار را از ابتدا پایه گذاری کنید و پیش ببرید که به واسطه عملیاتی شدن این امر، مشکلات و پرونده‌های جدید ایجاد نگردد.

وی در ادامه بازدید خود از مجتمع قضایی شهید بهشتی، هنگام بررسی یکی از پرونده‌ها در شعبه‌ای از دادگاه حقوقی این مجتمع، بر اهمیت انعقاد قرارداد‌های رسمی میان مردم و متعاملین تاکید کرد و گفت: انعقاد قرارداد‌ها مُتقن، محکم و رسمی از بروز بسیاری از مشکلات و ایجاد پرونده‌های زیاد جلوگیری می‌کند؛ این امر شامل حال معاونت‌ها و واحد‌های حقوقی ادارات و شرکت‌ها نیز می‌شود و آنان باید بیش از سایر آحاد جامعه نسبت به انعقاد قراردا‌های متقن و رسمی اهتمام داشته باشند.

اژه‌ای از شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی مستقر در مجتمع قضایی شهید بهشتی تهران ویژه امور بین‌الملل نیز بازدید کرد و از نزدیک در جریان روند رسیدگی‌ها در این شعبه قرار گرفت؛ طبق اظهارات رئیس شعبه ۵۵، روند رسیدگی‌ها در این شعبه علنی است و آرای صادره برای سفارتخانه‌های خارجی ابلاغ می‌شوند.

«رسیدگی به شکایت بیماران پروانه‌ای از دولت آمریکا»، «رسیدگی به دادخواهی خانواده‌های شهدای مدافع حرم از گروهک‌های تروریستی تحت حمایت مستقیم دولت تروریستی آمریکا با دادخواهی ۶۴۶ نفر از ۱۵ استان کشور»، «رسیدگی حقوقی به پرونده گروهک تروریستی حرکة النضال» و «دادرسی حقوقی سرکرده گروهک تروریستی تندر» از جمله پرونده‌های مورد رسیدگی در شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی بوده است.

دیدار بدون واسطه و چهره به چهره با مردم و مراجعان، همانند همه بازدید‌های میدانی رئیس قوه قضاییه، یکی از برنامه‌های سرکشی وی از مجتمع قضایی شهید بهشتی تهران بود؛ بنابراین، رئیس عدلیه به شنیدن مشکلات و مسائل برخی از مراجعان پرداخت و دستورهای مقتضی را برای رفع مسائل آن‌ها در چارچوب موازین قانونی صادر کرد.

وی در ادامه در جمع قضات و کارکنان مجتمع قضایی شهید بهشتی سخنرانی کرد و گفت: کار شما در این مجتمع قضایی از حجم و حساسیت بالایی برخوردار است و من بر این مهم واقفم و در جریانم که سرریز مسائل اقتصادی کشور در دستگاه قضایی بر حجم و حساسیت کار شما افزوده است و شما حتی در برخی روز‌های تعطیل نیز سر کار حاضر می‌شوید؛ با این حال توصیه مؤکد من به شما آن است که علی رغم سنگینی کار، از خدمت به خانواده خود غافل نشوید.

رئیس قوه قضاییه بیان داشت: وقتی حجم و حساسیت کار و میزان مراجعه ارباب رجوع و ارجاع پرونده‌ها افزایش می‌یاید و در کنار این موضوع، با محدودیت‌های عِدّه و عُدّه‌ای نیز مواجهیم،  ممکن است بستر برای سوء‌استفاده شیطان و شیطان‌صفتان فراهم شود و آن‌ها بخواهند تا قداست دستگاه قضایی را مخدوش سازند؛ در اینجاست که اهمیت صیانت از خود و همکاران و مجموعه مضاعف می‌شود؛ لذا فرد فرد شما همکاران باید در صیانت از خود و مجموعه کوشا باشید.

وی بر لزوم اتقان هرچه بیشتر آرای قضایی نیز تاکید کرد و گفت: نقض‌هایی که در مراجع بالاتر در روند رسیدگی‌ها گرفته می‌شود، امور را پیچیده‌تر و حجیم‌تر می‌کند؛ چنانچه بر مقوله اتقان آرا اهتمام شود، هم از حجم کار در مراجع قضایی کاسته می‌شود و هم اعتبار احکام ما افزایش می‌یابند.

رئیس قوه قضاییه در ادامه پنج شاخصه را برای متقن شدن آرای قضایی برشمرد و گفت: استماع دقیق مطالب طرفین پرونده، تسلط بر قانون، دقت پیرامون مستندات پرونده، تطبیق دقیق مستندات پرونده با مفاد قانونی و مشورت با اشخاص مجرب و متخصص از جمله شاخصه‌هایی است که بر اتقان آرای قضایی می‌افزاید.

وی بر اتقان و وضوح شکلی و انشایی احکام صادره نیز تاکید کرد و گفت: یک حکم و رأی قضایی علاوه بر اتقان محتوایی، باید از لحاظ شکلی و انشایی نیز متقن و واضح باشد و الفاظ به کار رفته در آن به گونه‌ای نباشند که موضوع دادنامه توسط طرفین پرونده فهم نشود و یا سبب به اشتباه افتادن تایپ‌کننده شود؛ شب گذشته من مشغول مطالعه یک رأی قضایی بودم، علی‌رغم آنکه موضوع پرونده چندان پیچیده و غامض نبود، سه بار آن را خواندم تا منظور صادر کننده رأی را متوجه شوم.

اژه ای افزود: باید در راستای کوتاه کردن فرآیند‌های قضایی اقدامات مجدانه‌ای انجام داد. اینکه یک نفر در مراجع مختلف قضایی، پرونده‌های متعددی را در باب یک موضوع واحد تشکیل می‌دهد از دلایل طولانی شدن فرآیند رسیدگی است؛ لازم است این قبیل موضوعات رصد شوند. فرضاً برخی پرونده‌ها صلاحیت‌های مختلفی دارند و یا از ابعاد متکثر و پیچیده‌ای برخوردارند، می‌توان این قبیل پرونده‌ها را در راستای کوتاه کردن فرآیند‌های قضایی با یک حکم ویژه در یک شعبه ویژه بررسی کرد و من آمادگی ابلاغ این حکم را دارم.

محسنی اژه‌ای تصریح کرد: قضات در روند رسیدگی‌های خود تحت‌تأثیر فضاسازی‌ها و فشار‌های بیرونی قرار نگیرند، چون در این صورت بر امر تحقق تمام و کمال عدالت خدشه وارد خواهد شد.