مشکلات اصلی فعالان اقتصادی در آبان ماه؛ از «ضعیف شدن تقاضا و کاهش قدرت خرید مشتریان» تا «کمبود شدید نقدینگی و سرمایه در گردش»
به گزارش تابناک اقتصادی؛ بر اساس ماده ۴ قانون بهبود مستمر فضای کسب‌وکار، اتاق ایران باید شرایطی برای پایش و رصد محیط کسب‌وکار و اطلاع‌رسانی درباره وضعیت آن به مسئولان، سیاست‌گذاران و فعالان اقتصادی فراهم آورد؛ بنابراین، در سال ۹۷، پارلمان بخش خصوصی درصدد انتشار و محاسبه شاخص مدیران خرید (PMI) با برند شامخ برآمد.
محاسبه و انتشار شامخ (PMI) وضعیت و شرایط کسب‌وکار‌ها را در ماه نسبت به ماه قبل نشان می‌دهد و می‌تواند رونق یا رکود تولید در هر ماه و دورنمای وضعیت آن در ماه‌های آتی را نشان دهد.
در شامخ، وضعیت رونق و رکود بخش‌های مختلف اقتصاد اعم از صنعت، خدمات و کشاورزی با پرسیدن سؤالات معیار و استاندارد جهانی از مدیرانی که وظیفه واحد خرید یا فروش یک بنگاه اقتصادی بزرگ را بر عهده دارند، استخراج و محاسبه می‌شود و می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در اختیار فعالان اقتصادی، مسئولان و سیاست‌گذاران اقتصادی قرار دهد. مدیران شرکت‌کننده در این آمارگیری، سؤالات مشخص و یکسان سه گزینه‌ای را پاسخ خواهند داد که مثلاً نشان می‌دهد در ماهی که گزارش شده، میزان فروش، تولید و ... نسبت به ماه قبل افزایش، کاهش یا ثبات را تجربه کرده است.
متغیر‌هایی مانند موجودی انبار، وضعیت استخدام، وضعیت سفارش‌های جدید، وضعیت صادرات و سؤالاتی از این دست نیز از سوی شرکت‌کنندگان مشخص پاسخ داده می‌شود و درنهایت با جمع‌بندی کل جواب‌ها و میانگیری از آن‌ها، عددی بین ۱ تا ۱۰۰ استخراج خواهد شد. عدد ۵۰ نشان خواهد داد که درمجموع وضعیت بخش مورد بررسی هیچ تغییری نداشته است؛ اما هر چه عدد از ۵۰ بالاتر باشد، نشانه رونق و هرچه رقم پایین‌تر از ۵۰ باشد، نشانه رکود و انقباض در آن بخش تلقی می‌شود.
حال و روز کسب و کارها در هشتمین ماه سال چگونه بود؟
در حالی که عدد شامخ در مهرماه ۵۴.۱۵ بود، در آبان ماه اوضاع بدتر شد، به گونه‌ای که طبق اعلام مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، عدد شامخ به ۵۰.۹۶ رسیده است. به بیان دیگر، کلیت اقتصاد ایران شرایط منقبض‌تری را نسبت به ماه‌های قبل تجربه کرده و با رسیدن عدد شامخ به ۵۰.۹۶، عملاً به مرز رونق و رکود برگشته است. هرچند در این ماه شامخ بخش صنعت تغییر محسوسی نسبت به ماه قبل نداشته و شامخ این بخش روی رقم ۵۳.۲۳ ایستاده است، اوضاع در سایر بخش‌های اقتصاد چندان مساعد نبوده است.
طبق بررسی‌های مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، در آبان ماه، شاخص میزان فعالیت‌های کسب‌وکار (۵۱.۴۳) کمترین مقدار چهارماهه اخیر را به ثبت رسانده و شاخص میزان سفارش‌های جدید مشتریان (۴۶.۸۹) نیز به کمترین مقدار سه ماه اخیر رسیده است. به گونه‌ای که تقاضا، عمدتاً توسط بخش خدمات به‌شدت کاهش یافته است. مشتریان بعد از فشار‌های تورمی پی‌درپی همچنان با کاهش قدرت خرید روبه رو هستند. بعد از دو ماه بهبود در تقاضا مجدداً شرکت‌ها شاهد کاهش سفارش‌های مشتریان بوده‌اند، شرایط مالی سخت‌تر و محدودیت در تقاضای مصرف‌کننده ناشی از افزایش هزینه‌های زندگی، به کاهش بیشتر سفارش‌ها در آبان ماه کمک کرده است.
همچنین در آبان ماه شاخص میزان صادرات کالا و خدمات (۴۹.۸۱) برای پنجمین ماه پیاپی کاهشی گزارش شده و شاخص میزان فروش کالاها یا خدمات (۴۹.۲۲) نیز در مقایسه با ماه قبل کاهش داشته و کمترین مقدار سه‌ماهه اخیر را به ثبت رسانده است.
به‌طورکلی به دلیل هزینه تمام‌شده بالای فعالیت‌ها، مشکلات ارزی موجود و عدم حمایت از صادرات، توان صادراتی شرکت‌ها پایین آمده و فروش صادراتی کسب‌وکار‌ها به‌خصوص در بخش صنعت کاهش داشته است.
نکته قابل توجه در گزارش شامخ آبان ۱۴۰۲ این است که بر خلاف بسیاری از ماه‌های گذشته، این بار انتظارات فعالان اقتصادی نسبت به فعالیت‌ها در ماه آتی (۵۶.۰۱) نیز به میزان قابل‌توجهی کاهش یافته و به کمترین مقدار در هشت ماه اخیر رسیده است.
بررسی مؤلفه‌های شاخص مدیران خرید (PMI) و اظهارات فعالان اقتصادی حاکی است که در آبان ماه، کسب‌وکار‌ها با کمبود شدید نقدینگی و سرمایه در گردش مواجه بوده و در تأمین مواد اولیه موردنیاز دچار چالش شده‌اند.
عدم ارائه تسهیلات از سوی بانکها و عدم تخصیص ارز در شرایطی که شرکت‌ها با کمبود تقاضا و عدم وصول مطالبات از سوی دولت و سایر مشتریان روبرو هستند، باعث شده تا علی‌رغم فراهم بودن امکانات و تجهیزات برای تولید در ظرفیت‌های بالاتر، امکان افزایش تولید نباشد و بسیاری با تعطیل شدن خطوط تولید نیز مواجه باشند. علاوه بر این، سیاست‌ها و قوانین غیرکارشناسی مانع صادرات نیز کاهش فروش خارجی را به دنبال داشته است.
مهم ترین موانع تولید چه بود؟
بررسی مشکلات اصلی از دید برخی فعالان اقتصادی در آبان ماه ۱۴۰۲ نشان می دهد؛
- اکثر تولیدکنندگان در تأمین مواد اولیه به شدت مشکل دارند؛ از یک سو پس از گذشت چندین ماه از واریز پول و بلوکه شدن آن توسط بانک جهت تخصیص ارز موردنیاز مواد اولیه، همچنان ارزی تخصیص داده نشده و از سوی دیگر، عدم ترخیص کالاها و مواد اولیه در گمرک که با دریافت هزینه اضافی نگهداری در گمرک نیز همراه است، شرکت‌ها را در تأمین مواد اولیه دچار هزینه و مشکلات زیادی کرده است. (صنایع شیمیایی)
- قوانین و مقررات جدید گمرکی مربوط به سهمیه‌بندی واردات بدون در نظر گرفتن نیازهای تولیدکنندگان بسیاری از شرکت‌ها را با مشکل کمبود مضاعف مواد اولیه روبرو خواهد کرد و مشکلات جدیدی را بر سر راه تولیدکنندگان قرار خواهد داد.
- به دلیل محدودیت در منابع ارزی دولت، به رغم اینکه پول از طرف شرکت‌ها از مدت‌ها قبل در بانک واریز شده، تخصیص ارز به‌موقع انجام نمی‌شود و شرکت‌ها در تأمین مواد اولیه مشکل دارند.
- عدم ارائه تسهیلات و وام بانکی شرکت‌ها را با چالش تأمین مالی روبه رو کرده و حتی امکان خرید مواد اولیه موردنیاز نیز وجود ندارد و بسیاری از خطوط تولید رو به تعطیلی است.
- بعضی از شرکت‌هایی که مشتری دولتی دارند به دلیل عدم دریافت مطالبات خود با مشکل کمبود نقدینگی روبرو هستند و علی‌رغم اینکه امکانات و آمادگی لازم برای توسعه کسب‌وکار را دارند، به دلیل کمبود منابع مالی و عدم پرداخت تعهدات از سوی دولت، امکان سرمایه‌گذاری جدید و توسعه کار را ندارند.
- ضعیف شدن تقاضا و کمبود قدرت خرید مشتریان باعث مشکل در تأمین سرمایه در گردش شرکت‌ها شده و در شرایطی که خریداران کمتر می‌خرند تولیدکنندگان نقدینگی لازم برای خرید مواد اولیه را ندارند. از سوی دیگر به دنبال کمبود شدید قدرت خرید مشتریان، بسیاری از چک‌ها وصول نمی‌شود.
- برخی از صنایع به دلیل عرضه محدود کالاها در بورس کالا که برای نیازهای تولید بسیار کم است ناچارند مواد اولیه موردنیاز خود را از بازار آزاد تهیه کنند. (صنایع فلزی)
- معطلی در گمرکات و همچنین سامانه گمرک برای ترانزیت و حمل‌ونقل زیاد است و عوارضی ترانزیتی بالا باعث شده تا ترانزیت به کشورهای همسایه هم به‌صرفه نباشد.
یک نمونه بسیار ساده بنده اخرین باریکه فرش خانه را دادم قالی شویی محلمان برام سشت 70هزار تومان اجرت گرفت دیروز زنگ زدم بیاید فرش برای شستشوببره بنده خدا امد فاکتور داد 415هزار تومان اعتراض کرده چرا این همه گران پاسخ ساده ولی منطقی داد گفت اخرین بار شستم 70هزار تومان که میشد 2.5کیلو گوشت خرید الان 415تومان حتی یک کیلو هم نمیشه خرید کلی خجالت کشیدم نتیجه گرفتم ما مردم با هم داریم فقیر میشیم نه تنها منه بازنشسته . 
| 
بنده یک واحد تولیدی راه اندازی نمودم در حال حاضر فقط مشکل تامین ترانس برق دارد شما که این همه شعار حمایت از تولید میدهید پس چرا در عمل حتی ذره ایی از تولید حمایت نمیکنیدبابا یک مقدار از کشور چین یاد بگیرید
کم شدن تقاضا به خاطر امیدواری به آینده و ارزانتر شدن است. بخشی از مردم امیدوار هستند که به مناسبت انتخابات با وضعیت فروش نفت ارز پایین بیاید. | چقدر خوش خیال! | بعضی ها توی عالم هپروت هستنند 
| عزیز دل ای کاش موضوع به همین سادگی که میفرمایی بود | این ایرانی ها همیشه خوش خیال بوده اند. بنظرم از تنبلی است. | راست می گی . این نکته ای که می گی نشان از فهم بالای اقتصادی شما داره . الان تو این چهل سال هر روز کالاها نسبت به دیروز ارزانتر شده و هر که چیزی خریده ضرر کرده و تجربه به مردم نشان داده که هر چیزی که لازم دارند را اگر دیرتر بخرن به نفعشان هست . حرفتان را درست فهمیدم ؟!!!! داریم به قله نزدیک میشیم | منظورت قله بدبختی و فلاکت دیگه 
| رد که چه عرض کنم به گمانم از کوه پرت شدیم پایین وسط آسمان و زمین فعلا که به خیری گذشته در حال سیر و سیاحت هستیم.اره یقینا همینه. ریل پیشرفت اقتصادی کشور به سرعت در حال حرکته .لکوموتیرران
| متاسفانه به جای حرکت قطار پیشرفت . ریل داره حرکت می کنه و به همین دلیل هست که مردم اذیت می شن اقتصاد کشور و معیشت مردم روی هواست قطار پیشرفت دولت به اصطلاح انقلابی ترمز بریده و چپ کرده است لطفا تا گندش درنیامده یکی بیاد جمعش کنه بعد مسوولین با افتخار میگن نرخ بیکاری کم شده و یک میلیون رفتن سر کار با وضعیت مطلب بالا کدام دروغ است مطلب یالا یا سخن مسوولین | یک میلیون که چه عرض کنم،همه رفتن سر کار! | دیروز در خبر تابناک آمده بود ۲۵۰۰۰ طلبه به استخدام آموزش و پرورش در آمده اند در یک خبر دیگر هم رئیس دانشگاه آزاد گفتند ۱۸۰۰۰ دکتری بسیجی و انقلابی را عضو هیات علمی کرده اند شهرداری هم اعلام کرده ۱۳۰۰۰ حجاب بان استخدام کرده و ... خوب آن خانم هم در شبکه افق اعلام کرده اند مملکت مال حزب الهی هاست پس اگر استخدام یا کسب و کاری هم باشد مال خودی هاست و مردم و عوام نخودی هستند و صد البته كارشكني هاي خود دولت ، مثلاً بيش فاكتور براي ورود تجهيزات چشم پزشكي را قبول نمي كند . اينقدر فرايندهاي اداري را طولاني و خسته كننده مي كنند تا افراد از پا بيوفتن و عطاي كسب و كار را به لقاء ش ببخشند بلاخره پایان شب سیه سپیدی ست، آقای مسئولی که بفکر نیستی خورشید همیشه پشت ابر نمیمونه... وزیر اقتصاد بر خلاف واقعیات موجود حرف میزنه به گمانم تو کشور دیگه ای زندگی میکنه آزموده را در کشور ما صدها بار با وجود بلانتیجه بودن می آزمایند ما داریم فقیر می شویم چون این هم که داریم استفاده می کنیم از دولت مردان قبل است دیگر نه کسی توان ساخت خانه را دارد نه خرید در دیگر کالا ها هم همینطور است قبول کنید اقتصاد ورشکسته است. حتی با شعار هم کاری نمیشه کرد. لکوموتیر پنچر شد. خود کرده رو تدبیر نیست ،مرغ زیرک چون به دام افتاد تحمل بایدش،باید از روزگار درس بگیریم. | سلام هموطن بسییار زیبا گفتی و تحمل بایدش ولی ما مرغ زیرک نبودیم اگر بودیم به دام نمی افتادیم دستشویی خونم ترکیده آب می ریزه توپارکینگ، آقا پول ندارم پول نمیمونه برای من بازنشسته که تعمیرات انجام بدم. حالا دولت بی مروت به من میگه دهک دهم هستی یارانه چهل هزارتومنی هم قطع کرده. آخه کجای من دهک ده که نمیتونم یه تعمیر جزئی وواجب انجام بدم. | ظاهر خبر نداری یارانه مدتهاست 45 هزار تومن نیست مالیاتها را بیشتر کنید تا همه چی رونق بگیره ؟؟؟!!!! طبقه متوسط که عامل رونق اقتصاد است کم شده آدمهای عاقل ، دلسوز و با سواد عمدتا از سطوح بالای تصمیم گیری کشور حذف شده اند و نخبگان از کشور میروند و جای آها را مهاجرین بی سواد می گیرند جای تاسف است. کارگاه تولیدی پوشاک دارم. دو ماهه کارگاهم خالی از کارگره.... من موندم و اجاره بها و آینده ی نامعلوم در سالهای قبل به میانگین حساب ده برابر وام میدادن الان همون ۱برابرش هم نمیدن بانک هم تا میتونه از این پولها استفاده میکنه و به افرادی که سپرده دارن فقط وام میده که خیانت بزرگی هست به کاسبهایی که با پوز بانکها کار میکنن و نقدینگی بانکها رو تامین میکنن و در عوض بانکها هیچ امتیازی به صاحبان کارتخوانها نمیده
کلید رونق اقتصادی درجا زدن قیمت ها و افزایش ۱۰۰ درصدی دستمزدهاست تا قدرت خرید مردم بالارفته و مردم بتوانند خرید کنند در غیر اینصورت تر و خشک آماده سوختن باشن. سرعت قطار پیشرفت رییسی داره کم کم به سرعت نور میرسه !!! | اگه سرعتش زیاد بشه ممکنه در هوا منفجر بشه و یا به سیارات دیگه بخوره و متلاشی بشه پول خرید نداریم در یک کلمه . خود من تمام کارهایی که می‌شود خودم انجام میدم تا پول محدود را برای خوراک نگه دارم.مردم یک رابین هود نیاز دارند .
وقتی آدم های دلسوز را از صحنه حذف میکنن همین میشه... نمونش دکتر پزشکیان و مطهری، جدا از حزبشون فقط آدم صحبت هاشون رو بخونه میفهمه دلسوزن و درست و منطقی رفتار میکنن.... مردم عاقلن.... قالیباف هم میبینن و صحبت‌هایش و رفتارهاش..... وقتی آقایان عدم افزایش منطقی حقوق کارکنان را از افتخارات خود ذکر می نمایند و پول کارمند بی ارزش می شود و تنها قادر به خرید ضروریات زندگی است طبیعی است که برای کالاهای تولیدی هم مشتری پیدا نشود. به اطلاع می رسانم نوزادان هم دوگانه سوز شدن شیر خشک با کارت ملی و شیر خشک آزاد!!!! ما هر جایی از ظرفیت حوزه و بسیج استفاده کردیم موفق شدیم اما هنوز نتوانسته ایم بانکهایمان را اسلامی کنیم بانکها قلب اقتصاد اسلامی هستندد و برای اسلامی کردن بانکها باید در هرشعبه یک روحانی مستقر شود | اموزش پرورشو که گرفتین همین مونده بانک رو هم بگیرین. یه نمایندگی تو بانک هم بزنین برخلاف این گزارش گزارشات دولت آقای رئیسی نشان می دهد همه چیز گل و بلبله و ما چقدر خوشحالیم و خوشبحالمونه و متوجه نیستیم راستی چای دبش چقدر میچسبه ! بفرما چایی آقای رییسی اگر نقدینگی زیاد شود میگویند تورم زا است اگر کم شود میگویند به کسب و کارها آسیب زد. تا زمان واقعی نشدن دستمزدها همین بساط است کارفرمایان گلایه نکنند وقتی نمی گذارند دستمزدها متناسب با نرخ تورم افزایش پیدا کند . خریداران کالاها از میان همین قشر متوسط و ضعیف هستند نه از طبقه مرفه که تمام خریدهایشان را از خارج انجام میدهند . تا زمانی که قدرت خرید اقشار ضعیف و متوسط جامعه افزایش پیدا نکند این وضعیت ادامه دارد. فقط باید فرار کرد مهاجرت پیشکش چن عامل که باعث ناراحتی مردم تو ایران شده اول ایران خودرو سایپا کلا خودروساز....دوم بانک ها که بزرگترین خیانت رو به مردم کردن از مردم عادی گرفتن به گنده ها دادن و نمیتونن بگیرن....سوم فساد رشوه گرفتن اداری......چهارم اختلاس مسولین ....پنجم روی کارآمدن افراد ناکارآمد که با سفارش مقام منصب گرفتن نه مدرک تحصیلی...ششم خروج افراد که کشور بهشون نیاز داره و جاشون افغانی یا.....میاد هفتم ..نمایندگان مجلس و رئیس جمهور سواد اقتصادی سیاسی ندارن یا بیسوادی قوه مقننه و مجریه ...هشتم ...صداسیمای میلی........نهم .........