وقتی دلهره و ترس جای شادی را می‌گیرد
به گزارش تابناک به نقل از تسنیم، از دو سه هفته قبل از اینکه چهارشنبه آخر سال برسد، خبرهای حوادث مختلف مرتبط با مواد منفجره می‌رسد. متأسفانه در سال‌های اخیر چهارشنبه‌سوری تبدیل به یک معضل اجتماعی و تهدید جدی برای سلامت افراد شده است. «سور» به معنای جشن و ضیافت است و چهارشنبه‌سوری رسمی است که آیین‌های بسیاری را شامل می‌شود، اما به جای این آیین‌ها خاطره ما از این روز پر است از صدای انفجار و دلهره و ترس اتفاقات ناگوار و گاه سوگ از دست رفتن جان افراد به خاطر بی‌احتیاطی. چرا نمی‌توانیم یک آیین قدیمی را با زیبایی‌هایش برگزار کنیم، نه با این شیوه غلط؟
رسوم مشترک و تقویت همبستگی اجتماعی
روح‌الله ساعی، دکترای جامعه‌شناسی و گروه‌های اجتماعی خاطرنشان می‌کند: آیین چهارشنبه‌سوری ریشه در نیت پاک نیاکان‌مان دارد که هدفی جز شادمانی مردم نداشتند و برهم زدن نظم و آرامش عمومی مغایر با فلسفه این آیین است. چهارشنبه‌سوری یادآور سنت‌هاست و مردم جامعه را به هم نزدیک می‌کند. اگر دقت کنید، می‌بینید که در فرهنگ‌های گوناگون و در میان اقوام مختلف هر کدام رسوم و آدابی برای این قبیل رسم‌ها دارند که برخی از آنها در میان همه اقوام مشترک است. همین اشتراک زیاد می‌تواند اقوام مختلف را با گرایش‌های گوناگون به هم نزدیک کند و باعث انسجام و همبستگی اجتماعی مردم در جامعه شود.
هیجانات جوانان و نوجوانان را درک کنیم
دکتر ساعی، در پاسخ به این سؤال که چرا این رسوم از شکل و فرم اولیه خودشان دور شده‌اند، می‌گوید: متأسفانه شکاف فرهنگی در جامعه به وجود آمده و محتوای چهارشنبه‌سوری و حتی روزهایی مثل نوروز نیز تغییر پیدا کرده است؛ یعنی برخی از ارزش‌های مربوط به روزهای ملی، جای خود را به ضد ارزش‌ها داده و به مرور زمان همین ضد ارزش‌ها در جامعه نهادینه شده است. برخی از جوانان و نوجوانان از آداب و برنامه‌های خاص این رسوم اصلاً اطلاعی ندارند و همین باعث می‌شود که مسائل مختلفی به وجود بیاید و روزهایی که می‌توانند پیام‌آور شادی در جامعه باشند، نه تنها دیگر پیام‌آور شادی نیستند بلکه پیام‌آور اتفاقات ناگواری برای برخی از خانواده‌ها می‌شوند. متأسفانه ترقه بازی‌ها و انفجارهایی که رخ می‌دهد به‌دلیل هراسی که برای مردم ایجاد می‌کند، هم امنیت روانی جامعه را مختل می‌کند و هم آسیب‌هایی را به وجود می‌آورد که مسائل مختلفی را شکل می‌دهند.
این جامعه‌شناس، می‌افزاید: باید با تقویت ارزش‌ها و اطلاع‌رسانی مناسب در این زمینه به نسل جوان، جلوی رشد ضد ارزش‌ها را بگیریم.
ساعی می‌گوید: اگر به سبب‌شناسی این موضوع بپردازیم، سهم عمده برمی‌گردد به هیجانات کاذبی که در جوانان به وجود آمده و امکان تخلیه آن به شکل مسالمت‌آمیز کمتر وجود داشته است. باید به جای کمرنگ کردن روزهای ملی و ارزش‌های مرتبط با آن، از این فرصت برای تقویت انسجام ملی استفاده کنیم. متأسفانه به‌دلیل اینکه در دهه‌های گذشته نتوانسته‌ایم هیجانات جوانان و نوجوانان را به شکل مناسب در خانواده درک کنیم و زمینه ابراز هیجان را به شکلی مطلوب در خانواده و جامعه ایجاد کنیم، شاهد بروز این هیجانات به بدترین شکل ممکن و با پرخطرترین رفتارها در چهارشنبه‌سوری هستیم.
رشد فناوری‌ها، ارزش‌ها را دستخوش تغییر کرده است
دکتر ساعی این نکته را نیز یادآور می‌شود که در دهه‌های اخیر با رشد تکنولوژی و فناوری، پیشرفت‌هایی صورت گرفته و همزمان با آن نه تنها در ایران بلکه در بیشتر کشورهای جهان بسیاری از ارزش‌ها دستخوش تغییر شده‌اند.
او می‌گوید: باید بتوانیم با این دوگانگی کنار بیاییم و با گسترش این مناسبت‌ها، تلاش و برنامه‌ریزی کنیم تا برنامه‌ریزی و سیاست‌های اجتماعی به نوعی پیش برود که بتوانیم یک آشتی بین مردم و ارزش‌ها ایجاد و با آموزش‌های وسیع و به مرور زمان، طبق سنن و شیوه‌های قدیمی خودمان رفتار کنیم.
این جامعه‌شناس تأکید می‌کند: این تغییر نباید منفی و آسیب‌زا باشد، بلکه باید مثبت باشد و مردم را به با هم بودن و ارتباطات و تعاملات اجتماعی سوق دهد. قطعاً این کارکرد مثبت می‌تواند در مشارکت‌ها هم اثر‌گذار باشد و مردم را هرچه بیشتر به سمت مشارکت‌های اجتماعی تشویق کند.
منبع: ایران
