21 دلیل برای مخالفت با انتقال آب دریای مازندران
انتقال آب دریای مازندران به سمنان بازتاب منفی در میان اهالی رسانه ها و مردم داشته است . در میان کارشناسان حفاظت محیط زیست از جمله منتقدان جدی این مساله هستند.به گزارش دریا نیوز ، 21 دلیل کارشناسی و فنی برای مخالفت با آب دریای مازندران به استان سمنان وجود دارد که از جمله آنان می توان به موارد زیر اشاره کرد :
1)مهمترین مساله در این پروژه عدم وجود اطلاعات کافی جهت بررسی موضوع از جنبه های فنی و زیست محیطی می باشد. چنانکه اطلاعات پایه و درست و دقیق از محل اجرای پروژه و وضعیت زیست محیطی آن نداشته باشیم قطعا تحلیلهای درستی نیز نمی توان انجام داد. درحقیقتSOE (State of Environment) که اولین گام انجام ارزیابی صحیح است در این پروژه وجود ندارد. پیشنهاد می گردد حتما مطالعات پایه زیست محیطی منطقه تکمیل گردد تا بتوان دیدی همه جانبه نسبت به منطقه و اثرات طرح بر آن داشت. ضمن اینکه با وجود این سطح اطلاعات اجرای پروژه که بسیار عجولانه و غیر علمی است جز تخریب و ایجاد هزینه های زیست محیطی و اقتصادی برای کشور در بر نخواهد داشت.
2)با توجه به مجاورت محل طرح با نیروگاه نکا و همچنین بندر امیر آباد ارزیابی اثرات تجمعی CIA باید انجام گردد.
3) با توجه به حساسیت زیست محیطی منطقه لازم است ظرفیت برد اکولوژیکی منطقه تعیین شود که متاسفانه به دلیل عدم وجود اطلاعات لازم برآورد کردن آن در زمان کوتاه میسر نخواهد بود.
4)علیرغم نزدیکی پروژه به مناطق حساس زیست محیطی و قرار گرفتن در حاشیه خزر نقشه مناسبی با مقیاس مناسب که قابلیت بررسی داشته باشد ارایه نشده است و فقط تصویر ماهواره ای از Google earth ارایه شده است که نشان دهنده عدم وجود دقت در تهیه گزارش می باشد. نقشه باید موقعیت پروژه های اجرا شده در بندر امیرآباد، طرحهای دردست توسعه در بندر و محدوده طرح انتقال آب، نیروگاه نکا، مراکز جمعیتی موجود در محدوده طرح و ... را داشته باشد.در حقیقت مشاور با کم اهمیت انگاشتن طرح و در نظر نگرفتن ظرفیت برد اکولوژیکی منطقه با وجود صنایع و آلودگیهای متعدد در منطقه روندنابودی منطقه را تسریع می نماید.
5)نزدیکی به مناطق حفاظت شده خیبوس و انجیل سی و عبور 3 کیلومتری خط انتقال از داخل منطقه حفاظت شده اساس و نیز وجود گونه های ارس و زربین در مسیر و سایر گونه های جنگلی ممنوع القطع و حفاظت شده و همچنین تهدید حیات جانوران منطقه به دلیل از بین رفتن زیستگاهشان در فرایند اجرای پروژه جزء نکات منفی بااهیمت طرح است. گونه های شمشاد خزری، زربین،آزاد و ارس جزو گونه های رلیک و اندمیک منطقه بوده و براساس ماده یک قانون حفظ حمایت از منابع طبیعی و ذخائر جنگلی مورخ 5/7/71 جزو ذخائر جنگلی محسوب شده و قطع آنها ممنوع است.
6)غلظت خروجی آب شیرین کن ها50 گرم بر لیتر یعنی بیش از 4 برابر شوری معمولی خزر است که با توجه به حساسیت منطقه دریایی طرح و وجود گونه های بومی (24 درصد گونه های موجود در محدوده طرح بومی منطقه هستند.)، وجود گونه های متعدد فیتوپلانکتون و زئوپلانکتون در منطقه که حلقه اول زنجیره غذایی هستند که در نهایت به فک خزری به عنوان گونه ای در معرض خطر انقراض می رسد و نیز شیرین و یا لب شور پسند بودن آبزیان منطقه نابودی کامل گونه های منطقه، حیات جانوری و گیاهی منطقه و آسیب های جدی به محیط زیست فیزیکی و زیستگاههای دریایی و ساحلی را در برخواهد داشت.توجیهاتی از قبیل رهاسازی پساب در عمق زیاد به هیچ وجه اثربخش نمی باشد.
7)در مسیر انتقال خط لوله با رودخانه هایی که محل تردد و تخم ریزی ماهیان هستند تقاطع دارد که باعث قطع سیکل زیستی گونه ها و درنهایت منجر به کاهش تولید مثل و نابودی گونه های رودخانه ای طول مسیر انتقال می گردد.
8)مساحت و تعداد ونوع گونه هایی که در مسیر قطع می گردند که شامل ارس و زربین نیز می شود مشخص نیست.
9) در طول مسیر بیش از 120 هکتار اراضی کشاورزی آبی، 21 هکتار باغات، 10 هکتار دیم و 94 هکتار منابع طبیعی و جنگل از بین خواهد رفت که مورد محاسبه قرار نگرفته و هزینه های اکولوژیکی و زیست محیطی ناشی از این تخریب باید در معادلات هزینه- فایده پروژه مدنظر قرار گیرد. به این موارد باید هزینه های اکولوژیکی و اقتصادی ناشی از از بین رفتن گونه های اقتصادی و صیادی و همچنین سایر گونه های موجود در محل آب شیرین کن نیز اضافه گردد.
10)با توجه به وجود پره های صیادی در منطقه و از بین رفتن منبع درآمد مردم بومی منطقه و همچنین اثرات جانبی ناشی از آن مانند مهاجرت، بیکاری و ... باید در محاسبات پروژه از ابعاد اقتصادی و اجتماعی و همچنین زیست محیطی مد نظر قرار گیرد که متاسفانه اصلا به آن پرداخته نشده است.
11)نظرات مردم تحت تاثیر پروژه در محدوده های مستقیم و غیرمستقیم و در سطح شهرستانهای مسیر انتقال باید مورد بررسی قرار گیرد و در ارزیابی اثرات مورد توجه قرار گیرد که اصلا به آن پرداخته نشده است.
12)مباحث حقوقی مطروحه در مورد دریای خزر و عضویت ایران در کنوانسیون تهران و پروتکل های مربوطه نیز باید مورد بررسی قرار گیرد.پروتکل ارزیابی اثرات فرامرزی کتوانسیون تهران که در حال طی مراحل تصویب است از این دست پروتکل ها است.
13)وجود ماهی سفید، گاوماهیان و ماهیان خاویاری که ارزش زیستی و نیز تجاری دارند باید مدنظر قرار گیرد که در حد بیان در گزارش به آن اشاره شده است.
14) مسیر اعلام شده در گزارش با مسیری که در پیمایش زمینی ارایه شده است متفاوت می باشند که لازم است این موضوع نیز مجددا مورد بررسی قرار گیرد. به طور کلی اطلاعات ارایه شده در بسیاری موارد ناقص و گاهی اوقات متناقض می باشد که متاسفانه نشان دهنده عدم شناخت درست مجری از طرحی است که قصد اجرای آن را دارد و قطعا اجرای طرح به این صورت به ضرر منافع ملی خواهد بود.
15)یکی از اهداف طرح تامین آب شرب و صنعتی در استان سمنان اعلام شده است که با توجه به مسایل متعدد اکولوژیکی و زیست محیطی مطروحه در دنیا در اکثر کشورها از انتقال آب بین حوضه ای پرهیز می گردد. آیا صرفه جویی در مصارف کشاورزی و بهینه ساختن مصرف آب در این بخش و سایر بخشها، اجرای طرحهای مدیریت آبخوان و آبخیز با صرف هزینه های بسیار پایین تر نمی تواند تامین کننده این هدف باشد؟
16)آلودگی های ناشی از شیرین کن ها مانند آلودگی هوا، افزایش غلظت فلزات سنگین در منطقه، لجن های حاصله و ... به چه صورتی قرار است در منطقه ای با حساسیت بالای اکولوژیکی مدیریت شود.
17) با توجه به نتایج ارزیابی حاصله که فاصله بسیار زیادی بین اثرات منفی بالای حاصله درمبدا(استان مازندران) و اثرات مثبت ناچیز در مقصد (استان سمنان) وجود دارد توجیه طرح موردتردید جدی قرار می گیرد.
18) همانطور که در بندهای قبلی ذکر شد پیشنهاد های ار ایه شده توسط مشاور در بخش ساحلی و دریایی به دلیل کمبود اطلاعات که مشاور نیز به آن اشاره نموده است قابل اتکا نیست و عملا اثرات اجرایی آنها نیز قابل اعتماد نمی باشد.
19) طرح فوق با بند 3 ماده 6 برنامه جامع حفاظت از جنگلهای شمال کشور مصوب 24/6/82 به شماره 16276ت26239ه مبنی بر حذف فعالیتهای عمرانی ناسازگار و مخرب جنگلهای کشور مغایرت دارد.
20)با توجه به جهات ذکر شده فوق و نامه های معاونت های دریایی، طبیعی و اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران و نواقص اطلاعاتی موجود اجرای پروژه در این شرایط و با این ابهامات قطعا حاصلی جز اتلاف منافع ملی، تخریب محیط زیست و از بین بردن منطقه میانکاله به عنوان ذخیره گاه زیستکره که مورد توجه و حمایت سازمانهای بین المللی نیز می باشد حاصل دیگری نخواهد داشت.
21)تناقضات متعدد در سایت ها، سخنرانی ها، گزارشات رسمی دستگاههای متولی و مسئولان رسمی پروژه نشان از ابهامات متعدد در پروژه دارد که متاسفانه وارد شدن به این طرح بدون اطلاعات کامل و با این شرایط و تخریبهای حاصله به هیچ وجه به صلاح نمی باشد و اینکه با مدیریت های کم هزینه تری مانند مدیریت آبخیز و آبخوان، بهینه سازی روشهای مصرف و بهره برداری آب در مقصد و اندیشیدن به راههای کم مخاطره تر و ارزان تری در مقصد به ویژه در شرایط فعلی کشور بیشتر به صلاح نزدیک است و واقع نگرانه تر نیز می باشد.
1)مهمترین مساله در این پروژه عدم وجود اطلاعات کافی جهت بررسی موضوع از جنبه های فنی و زیست محیطی می باشد. چنانکه اطلاعات پایه و درست و دقیق از محل اجرای پروژه و وضعیت زیست محیطی آن نداشته باشیم قطعا تحلیلهای درستی نیز نمی توان انجام داد. درحقیقتSOE (State of Environment) که اولین گام انجام ارزیابی صحیح است در این پروژه وجود ندارد. پیشنهاد می گردد حتما مطالعات پایه زیست محیطی منطقه تکمیل گردد تا بتوان دیدی همه جانبه نسبت به منطقه و اثرات طرح بر آن داشت. ضمن اینکه با وجود این سطح اطلاعات اجرای پروژه که بسیار عجولانه و غیر علمی است جز تخریب و ایجاد هزینه های زیست محیطی و اقتصادی برای کشور در بر نخواهد داشت.
2)با توجه به مجاورت محل طرح با نیروگاه نکا و همچنین بندر امیر آباد ارزیابی اثرات تجمعی CIA باید انجام گردد.
3) با توجه به حساسیت زیست محیطی منطقه لازم است ظرفیت برد اکولوژیکی منطقه تعیین شود که متاسفانه به دلیل عدم وجود اطلاعات لازم برآورد کردن آن در زمان کوتاه میسر نخواهد بود.
4)علیرغم نزدیکی پروژه به مناطق حساس زیست محیطی و قرار گرفتن در حاشیه خزر نقشه مناسبی با مقیاس مناسب که قابلیت بررسی داشته باشد ارایه نشده است و فقط تصویر ماهواره ای از Google earth ارایه شده است که نشان دهنده عدم وجود دقت در تهیه گزارش می باشد. نقشه باید موقعیت پروژه های اجرا شده در بندر امیرآباد، طرحهای دردست توسعه در بندر و محدوده طرح انتقال آب، نیروگاه نکا، مراکز جمعیتی موجود در محدوده طرح و ... را داشته باشد.در حقیقت مشاور با کم اهمیت انگاشتن طرح و در نظر نگرفتن ظرفیت برد اکولوژیکی منطقه با وجود صنایع و آلودگیهای متعدد در منطقه روندنابودی منطقه را تسریع می نماید.
5)نزدیکی به مناطق حفاظت شده خیبوس و انجیل سی و عبور 3 کیلومتری خط انتقال از داخل منطقه حفاظت شده اساس و نیز وجود گونه های ارس و زربین در مسیر و سایر گونه های جنگلی ممنوع القطع و حفاظت شده و همچنین تهدید حیات جانوران منطقه به دلیل از بین رفتن زیستگاهشان در فرایند اجرای پروژه جزء نکات منفی بااهیمت طرح است. گونه های شمشاد خزری، زربین،آزاد و ارس جزو گونه های رلیک و اندمیک منطقه بوده و براساس ماده یک قانون حفظ حمایت از منابع طبیعی و ذخائر جنگلی مورخ 5/7/71 جزو ذخائر جنگلی محسوب شده و قطع آنها ممنوع است.
6)غلظت خروجی آب شیرین کن ها50 گرم بر لیتر یعنی بیش از 4 برابر شوری معمولی خزر است که با توجه به حساسیت منطقه دریایی طرح و وجود گونه های بومی (24 درصد گونه های موجود در محدوده طرح بومی منطقه هستند.)، وجود گونه های متعدد فیتوپلانکتون و زئوپلانکتون در منطقه که حلقه اول زنجیره غذایی هستند که در نهایت به فک خزری به عنوان گونه ای در معرض خطر انقراض می رسد و نیز شیرین و یا لب شور پسند بودن آبزیان منطقه نابودی کامل گونه های منطقه، حیات جانوری و گیاهی منطقه و آسیب های جدی به محیط زیست فیزیکی و زیستگاههای دریایی و ساحلی را در برخواهد داشت.توجیهاتی از قبیل رهاسازی پساب در عمق زیاد به هیچ وجه اثربخش نمی باشد.
7)در مسیر انتقال خط لوله با رودخانه هایی که محل تردد و تخم ریزی ماهیان هستند تقاطع دارد که باعث قطع سیکل زیستی گونه ها و درنهایت منجر به کاهش تولید مثل و نابودی گونه های رودخانه ای طول مسیر انتقال می گردد.
8)مساحت و تعداد ونوع گونه هایی که در مسیر قطع می گردند که شامل ارس و زربین نیز می شود مشخص نیست.
9) در طول مسیر بیش از 120 هکتار اراضی کشاورزی آبی، 21 هکتار باغات، 10 هکتار دیم و 94 هکتار منابع طبیعی و جنگل از بین خواهد رفت که مورد محاسبه قرار نگرفته و هزینه های اکولوژیکی و زیست محیطی ناشی از این تخریب باید در معادلات هزینه- فایده پروژه مدنظر قرار گیرد. به این موارد باید هزینه های اکولوژیکی و اقتصادی ناشی از از بین رفتن گونه های اقتصادی و صیادی و همچنین سایر گونه های موجود در محل آب شیرین کن نیز اضافه گردد.
10)با توجه به وجود پره های صیادی در منطقه و از بین رفتن منبع درآمد مردم بومی منطقه و همچنین اثرات جانبی ناشی از آن مانند مهاجرت، بیکاری و ... باید در محاسبات پروژه از ابعاد اقتصادی و اجتماعی و همچنین زیست محیطی مد نظر قرار گیرد که متاسفانه اصلا به آن پرداخته نشده است.
11)نظرات مردم تحت تاثیر پروژه در محدوده های مستقیم و غیرمستقیم و در سطح شهرستانهای مسیر انتقال باید مورد بررسی قرار گیرد و در ارزیابی اثرات مورد توجه قرار گیرد که اصلا به آن پرداخته نشده است.
12)مباحث حقوقی مطروحه در مورد دریای خزر و عضویت ایران در کنوانسیون تهران و پروتکل های مربوطه نیز باید مورد بررسی قرار گیرد.پروتکل ارزیابی اثرات فرامرزی کتوانسیون تهران که در حال طی مراحل تصویب است از این دست پروتکل ها است.
13)وجود ماهی سفید، گاوماهیان و ماهیان خاویاری که ارزش زیستی و نیز تجاری دارند باید مدنظر قرار گیرد که در حد بیان در گزارش به آن اشاره شده است.
14) مسیر اعلام شده در گزارش با مسیری که در پیمایش زمینی ارایه شده است متفاوت می باشند که لازم است این موضوع نیز مجددا مورد بررسی قرار گیرد. به طور کلی اطلاعات ارایه شده در بسیاری موارد ناقص و گاهی اوقات متناقض می باشد که متاسفانه نشان دهنده عدم شناخت درست مجری از طرحی است که قصد اجرای آن را دارد و قطعا اجرای طرح به این صورت به ضرر منافع ملی خواهد بود.
15)یکی از اهداف طرح تامین آب شرب و صنعتی در استان سمنان اعلام شده است که با توجه به مسایل متعدد اکولوژیکی و زیست محیطی مطروحه در دنیا در اکثر کشورها از انتقال آب بین حوضه ای پرهیز می گردد. آیا صرفه جویی در مصارف کشاورزی و بهینه ساختن مصرف آب در این بخش و سایر بخشها، اجرای طرحهای مدیریت آبخوان و آبخیز با صرف هزینه های بسیار پایین تر نمی تواند تامین کننده این هدف باشد؟
16)آلودگی های ناشی از شیرین کن ها مانند آلودگی هوا، افزایش غلظت فلزات سنگین در منطقه، لجن های حاصله و ... به چه صورتی قرار است در منطقه ای با حساسیت بالای اکولوژیکی مدیریت شود.
17) با توجه به نتایج ارزیابی حاصله که فاصله بسیار زیادی بین اثرات منفی بالای حاصله درمبدا(استان مازندران) و اثرات مثبت ناچیز در مقصد (استان سمنان) وجود دارد توجیه طرح موردتردید جدی قرار می گیرد.
18) همانطور که در بندهای قبلی ذکر شد پیشنهاد های ار ایه شده توسط مشاور در بخش ساحلی و دریایی به دلیل کمبود اطلاعات که مشاور نیز به آن اشاره نموده است قابل اتکا نیست و عملا اثرات اجرایی آنها نیز قابل اعتماد نمی باشد.
19) طرح فوق با بند 3 ماده 6 برنامه جامع حفاظت از جنگلهای شمال کشور مصوب 24/6/82 به شماره 16276ت26239ه مبنی بر حذف فعالیتهای عمرانی ناسازگار و مخرب جنگلهای کشور مغایرت دارد.
20)با توجه به جهات ذکر شده فوق و نامه های معاونت های دریایی، طبیعی و اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران و نواقص اطلاعاتی موجود اجرای پروژه در این شرایط و با این ابهامات قطعا حاصلی جز اتلاف منافع ملی، تخریب محیط زیست و از بین بردن منطقه میانکاله به عنوان ذخیره گاه زیستکره که مورد توجه و حمایت سازمانهای بین المللی نیز می باشد حاصل دیگری نخواهد داشت.
21)تناقضات متعدد در سایت ها، سخنرانی ها، گزارشات رسمی دستگاههای متولی و مسئولان رسمی پروژه نشان از ابهامات متعدد در پروژه دارد که متاسفانه وارد شدن به این طرح بدون اطلاعات کامل و با این شرایط و تخریبهای حاصله به هیچ وجه به صلاح نمی باشد و اینکه با مدیریت های کم هزینه تری مانند مدیریت آبخیز و آبخوان، بهینه سازی روشهای مصرف و بهره برداری آب در مقصد و اندیشیدن به راههای کم مخاطره تر و ارزان تری در مقصد به ویژه در شرایط فعلی کشور بیشتر به صلاح نزدیک است و واقع نگرانه تر نیز می باشد.
