دیدار دوباره ظریف و اشتون در صبح روز سه‌شنبه

ششمین روز از دور ششم مذاکرات ایران و شش کشور جهان به میزبانی وین بر سر برنامه هسته‌ای کشورمان، با نشست محمدجوادظریف و کاترین اشتون آغاز شد تا طرفین به ارزیابی و جمع‌بندی درباره مذاکرات در پنج روز گذشته بپردازند و درباره شیوه این دور از مذاکرات‌ بپردازند.

به گزارش «تابناک»، مذاکرات با هدف دستیابی به راهکاری جامع برای رفع چالش‌های پیش آمده بر سر برنامه هسته‌ای ایران، در حالی از اسفندماه سال گذشته در وین از سر گرفته شد که اکنون پس گذشت پنج دور از این گفت‌وگو‌ها، طرفین در دور ششم، مذاکرات تخصصی و بسیار پیچیده را در طولانی‌ترین دور این مذاکرات پشت سر می‌گذارند و با دستور کار نگارش توافق‌نامه و بحث و گفت‌و‌گو برای رسیدن به راه‌حلی همه‌جانبه‌نگر برای نقاط مورد اختلاف، مذاکرات استمرار یافته است.

در این دور از مذاکرات علاوه بر وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا، قرار است ویلیام برنز قائم مقام وزیر خارجه این کشور نیز ‌باشد. «سایمون گس»، مدیرکل سیاسی وزارت خارجه انگلستان و سفیر پیشین انگلیس در ایران، عهده‌دار ریاست نمایندگی این کشور در گروه ۱+ ۵ است. «نیکلا دو ریویر» مدیرکل سیاسی وزارت امور خارجه فرانسه به تازگی در پی رفتن «ژاک اودیبر» به کاخ الیزه، عهده‌دار ریاست تیم فرانسه در گروه ۱+ ۵ شده است.

هانس دیتر لوکاس، نماینده آلمان در گروه ۱+ ۵ نیز از سال ۲۰۱۰ تاکنون نماینده آلمان در کمیته سیاسی و امنیتی اتحادیه اروپا و نیز نماینده دائمی آلمان در بروکسل بوده است. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، نمایندگی کشورش را در گروه ۱+ ۵ بر عهده دارد و وانگ چون، مدیرکل سیاسی وزارت خارجه چین نیز نمایندگی این کشور در گروه ۱+ ۵ را عهده‌دار است.

علاوه بر محمدجواد ظریف، وزیر امور خاجه کشورمان، سیدعباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی، مجید تخت‌روانچی معاون اروپا و آمریکا و حمید بعیدی‌نژاد مدیرکل سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه، داو‌د محمدنیا مشاور وزیر خارجه، محمد امیری مدیر کل امور پادمان‌های سازمان انرژی اتمی و پژمان رحیمیان مدیر کل حوزه ریاست سازمان انرژی اتمی، اعضای تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران را تشکیل می‌دهند و یک تیم از مشاوران حقوقی از جمله امیرحسین زمانی‌نیا و جمشید ممتاز نیز تیم مذاکره کننده ایرانی را همراهی می‌کنند.

در سومین روز مذاکرات و پس نشست‌های متعدد دو و چندجانبه، عباس عراقچی و هلگا اشمیت، معاونین ظریف و اشتون وارد نگارش متن توافق نهایی یا‌‌‌ همان «برنامه جامع اقدام مشترک / Joint comprehensive plan of action» شدند؛ روندی که در روز سوم‌، هفت ساعت و نیم ‌تا واپسین ساعات روز جمعه ادامه داشت و تقریباً بخش عمده روز چهارم نیز متمرکز بر آن بود و حال در روز پنجم نیز در حال پیگیری است.

ناظران‌ برقراری جلسات نگارش و استمرار این نشست‌ها را دلیلی برای پیشبرد مذاکرات می‌دانند؛ اما در مقابل موارد قرار گرفته در پرانتز که ظاهراً تعداد چشمگیری است، گواه اختلافات متعددی است که کار را برای رسیدن به توافق نهایی دشوار می‌کند و در این شرایط طرف غربی باید تصمیم‌ دشواری بگیرد و در قبال انعطاف عمل طرف ایرانی، از برخی خواسته‌های غیرمنطقی‌اش بگذرد.

در روز پنجم مذاکرات، طرفین مذاکره در حال مشورت داخلی بودند و عصر روز پنجم، هلگا اشمیت و عباس عراقچی با هم گفت‌و‌گویی دو و نیم ساعته داشتند. حال روز ششم مذاکرات با رایزنی محمدجوادظریف و کا‌ترین اشتون آغاز شد.

۲۲:‌۵۰ـ در ادامه رایزنی‌های تیم مذاکره کننده ایرانی با گروه ۵+۱ در وین فردا (سه‌شنبه) قرار است محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران و کا‌ترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار و گفت‌وگو کنند. علاوه بر این قرار است سید عباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونان وزیر امور خارجه و هلگا اشمیت معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نشستی جداگانه در خصوص نگارش متن پیش نویس جامع هسته‌ای گفت‌وگو‌هایشان را ادامه دهند.

۱۹:‌۱۵ـ سید محمدعلی حسینی مشاور وزیر امور خارجه با جدی و صریح خواندن فضای مذاکرات گفت: همه اعضای تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان با تمام توان و تخصص خود به دنبال یافتن راهکاری اصولی و منطقی که تأمین کننده منافع ملی و حقوق هسته‌ای کشورمان باشد، هستند. حمایت‌ها و رهنمودهای مقام معظم رهبری، بزرگ‌ترین پشتوانه و تعیین کننده مسیر تلاش‌های تیم مذاکره کننده است.

وی با تأکید بر اهمیت ادامه مذاکرات به منظور دستیابی به توافق جامع افزود: در عین حال رمز و راز موفقیت‌های کم نظیر ملت ایران در عرصه‌های گوناگون، اتکا‌ به ظرفیت‌ها و قابلیت‌های متنوع و گسترده داخلی و ایستادگی و پایمردی در مقابل زیاده طلبی قدرت‌های سلطه‌جو بوده است.

۱۸:‌۰۳ـ آلن ایر، سخنگوی فارسی زبان وزارت امور خارجه آمریکا در جریان مذاکرات ایران و کشورهای ۱+۵ در پاسخ به اینکه آیا جان کری برای شرکت در مذاکرات به وین سفر خواهد کرد، اظهار داشت: ما همیشه گفته‌ایم ‌از هیچ تلاشی برای رسیدن به توافق نهایی فروگذار نخواهیم کرد و اگر احساس شود ‌حضور آقای کری می‌تواند کار را پیش ببرد، وی به وین می‌آید.

وی درباه اینکه آیا احتمال تمدید مهلت برنامه اقدام مشترک ژنو پس از بیستم جولای وجود دارد و در صورت تمدید فکر می‌کنید آیا تمدید برای شش ماه دیگر خواهد بود یا زمان کوتاه‌تری‌، پاسخ داد: ‌ضرب الاجل سی‌ تیرماه برای رسیدن به این توافق به سرعت نزدیک می‌شود. در حال حاضر کمر همت بسته‌ایم که کار را به پایان برسانیم، حصول به این توافق امکان پذیر اما خیلی دشوار و زمان در حال از دست رفتن است. ما به تمدید فکر نمی‌کنیم و فقط به رسیدن به توافق تا سی تیرماه متمرکز شده‌ایم. اگر به این تاریخ نزدیک شدیم و احساسمان این بود که به چند روز دیگر وقت نیاز داریم به این مسأله فکر می‌کنیم. تمدید مدت زمان مذاکرات آن گونه که برخی تصور کنند اصلاْ ‌خودکار انجام نخواهد شد و همه طرف‌ها باید با چنین تصمیمی موافق باشند.

۱۷:‌۱۰ـ با پایان یافتن سومین مذاکره ظریف و اشتون در این دوره از گفت‌وگوهای وین، دو طرف توافق کردند امروز دو جلسه کار‌شناسی برای بررسی جزییات این توافق‌نامه برگزار کند. قرار است جلسه اول کار‌شناسی ساعت ۱۵:‌۳۰ به وقت وین و به ریاست حمید بعیدی‌نژاد برگزار شود. جلسه کار‌شناسی دیگری امروز ساعت ۱۷ بین دو طرف برگزار خواهد شد.

۱۶:‌۱۷ـ روزنامه الشرق‌الاوسط نوشت: دستیابی به توافق نهایی می‌تواند راه را برای این‌که ایران به‌ عنوان یک عضو مهم در میان قدرت‌های بین‌المللی شناخته شود هموار ‌کند. اکنون سه هفته باقی است تا نتیجه این مذاکرات تاریخی مشخص شود.

دستیابی به یک توافق جامع و نهایی درباره برنامه هسته‌ای ایران می‌تواند به این معنا باشد که جامعه جهانی جمهوری اسلامی ایران را در ردیف خود پذیرفته‌اند. هم‌چنین دستیابی به چنین توافقی برابر است با یک گام مهم در دیپلماسی ایران؛ بدین معنا که این توافق نه تنها می‌تواند به اختلافات بر سر برنامه هسته‌ای ایران پایان دهد بلکه راه را برای این‌که ایران به‌ عنوان یک عضو مهم در میان قدرت‌های بین‌المللی شناخته شود هموار می‌کند.

۱۴:‌۵۰ـ روزنامه الانبأ به نقل از یک منبع پارلمانی با تأکید بر اینکه لبنان در معرض خطرات متعددی قرار دارد، مدعی شد ‌با تفاهم غرب با ایران در مذاکرات اخیر این خطر‌ها از بین خواهد رفت. عربستان سعودی برای فشار بر غرب در مذاکرات با تهران، برگه اقدامات تروریستی در لبنان برای انتقال بحران سوریه به این کشور را کلید زده است، ریاض از سوی دیگر در روند تشکیل دولت لبنان نیز مانع‌تراشی می‌کند تا بتواند در فضای ملتهب منطقه‌ای اوضاع لبنان را تحت کنترل خود داشته باشد.

۱۴:‌۲۶ـ مایکلمان، سخنگوی مسئول سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا با انتشار پیامی ‌روی صفحه توئیتری خود اعلام کرد که اشتون و ظریف هم‌اکنون و برای ارزیابی پیشرفت در مذاکرات با یکدیگر دیداری را برگزار کردند.

۱۴:‌۰۶ـ یک دیپلمات غربی به ‌آسوشیتدپرس گفته است، گفت‌‌وگوهای هسته‌ای وین پیشرفت کمی داشته است. به نوشته این خبرگزاری به دلیل مقاومت ایران در برابر مطالبات آمریکا و غرب مذاکرات هسته‌ای پیشرفت کمی داشته است.

پس از پنج روز مذاکره در وین بین ایران و گروه کشورهای ۱+ ۵ دو دیپلمات اعلام کرده‌اند همچنان عدم توافق درباره محدودیت‌هایی که ایران در مقابل رفع کامل تحریم‌ها می‌پذیرد وجود دارد. با این حال بزرگ‌ترین مانع موضوع غنی سازی است، ایران خواستار فعالیت ۵۰ هزار سانتریفیوژ برای تأمین سوخت راکتور فعلی خود است و به گفته این دو دیپلمات نشست کار‌شناسی روز دوشنبه بدون تغییر رسمی در این موضع آغاز شد.

آمریکا تنها با بخش کوچکی از این تعداد موافقت می‌کند و در حالی انگلیس، فرانسه و آلمان حامی موضع آمریکا هستند که چین و روسیه با هر توافقی که بین تهران و واشنگتن کسب شود موافقت می‌کنند.

به گفته این دیپلمات‌ها همچنان درباره چگونگی کاهش خطرات اشاعه توسط یک راکتور که پلوتونیوم تولید می‌کند اختلاف نظر وجود دارد. به علاوه ایران در مقابل فشار‌ها برای تغییر کاربری یکی از سایت‌های غنی سازی که در اعماق کوه برای ایمنی در مقابل حمله احتمالی ساخته مقاومت می‌کند.

۱۳:‌۵۲ـ نشریه واشنگتن‌پست در گزارشی با اشاره به نوشته جان کری وزیر خارجه آمریکا مبنی بر اینکه «زمان برای اینکه ایران بتواند آینده خود را انتخاب کند در حال اتمام است» نوشت که وی در اظهارات بموقع و معقول خود آورده است که «در تمام این مدت، تمامی این مذاکرات درباره (ارائه) یک گزینه برای رهبران ایران است... هم‌اکنون ایران باید انتخاب کند». با این حال، این موضوع برای آمریکا نیز مطرح است که این کشور باید با واقعیت‌های در حال ظهور روبه‌رو شود، پارادایم خود را تغییر داده و این گزینه را اختیار کند که با ایران همچون یک متحد بالقوه در آینده رفتار کند یا اینکه بیش از پیش از آن فاصله بگیرد.

همچنان که حوادث اخیر عراق و دیگر نقاط خاورمیانه نشان داده است، منافع ملی ایالات متحده در منطقه تنها از طریق دیپلماسی دوجانبه و چهره به چهره حفظ می‌شود. هدف مشترک ایران و ایالات متحده بایستی به یک معامله بزرگ بینجامد ـ که شامل یک تضمین امنیتی ملموس، قابل راستی‌آزمایی و پایدار برای ایران از سوی آمریکا و متحدان غربی آن در مقابل گشودن کامل برنامه‌های اتمی ایران به روی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به منظور اطمینان بخشی به غرب در مورد ماهیت صلح‌آمیز آن است. این معامله باید تضمین امنیتی در اختیار ایران قرار دهد و به موازات آن این کشور باید حمایت کامل و غیرمشروط خود برای با ثبات کردن ناحیه گسترده خاورمیانه از افغانستان تا عراق، سوریه و لبنان را به کار گیرد.

مشاهده اینکه جان کری از کاربرد عبارت کلیشه‌ای «تمامی گزینه‌ها روی میز است» خودداری کرده و از توصیه توماس جفرسون، نخستین وزیر خارجه آمریکا که گفته بود، من امیدوارم‌ خرد ما همراه با قدرت ما رشد می‌کند و به ما یاد می‌دهد که هر چه کمتر از قدرت خود استفاده کنیم، دارای قدرت بیشتری هستیم، پیروی کرده است، ‌امری تازه و خوشایند است.

۱۳:‌۴۰ـ مایکلمان سخنگوی کا‌ترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره مذاکرات کنونی در وین بین ایران و ۱+۵، عنوان کرد: ما مذاکرات دوجانبه و چند جانبه با ایران را به منظور بحث درباره مسائل مشخص و ارزیابی همه مواضع و کاستن از اختلافات انجام می‌دهیم. این شیوه متکی به مذاکرات دوجانبه است و بهترین وسیله برای پیشبرد مذاکرات به شمار می‌رود.

مان مذاکرات دوجانبه بین سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران و هلگا اشمیت معاون اشتون را ـ با وجود برخی دشواری‌ها ـ سازنده و مثبت توصیف کرد و این مذاکرات را سازنده در فضای کاری مثبت خواند و از برگزاری نشست‌های فنی در سطح کار‌شناسان دو طرف سخن گفت.

سخنگوی اشتون همچنین در گفت‌وگو با خبرنگاران تصریح کرد: موعد مشخصی برای پایان دور کنونی مذاکرات نیست. مذاکرات تا دستیابی به توافق‌نامه‌ای ـ صرف نظر از زمانی که خواهد بردـ ادامه خواهد یافت.

۱۳:‌۳۶ـ نشست دوجانبه محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران و کا‌ترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به منظور نگارش متن پیش نویس توافق‌نامه جامع هسته‌ای لحظاتی پیش در هتل پله کوبورگ شهر وین آغاز شد.