کلیات
صندوق توسعه ملی ایران یک نهاد حکومتی است که نقش صندوق ثروت ملی ایران را دارد. صندوق توسعه ملی، پس از تجربه ناموفق حساب ذخیره ارزی، بر اساس ماده ۸۴ قانون برنامه پنجم توسعه با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز و میعانات گازی و فراوردههای نفتی به ثروتهای ماندگار، مولد و سرمایههای زاینده اقتصادی و نیز حفظ سهم نسلهای آینده از منابع نفت و گاز و فراوردههای نفتی تأسیس شد.
تاریخچه
طرح ایجاد حساب ذخیره ارزی در قالب ماده ۶۰ قانون برنامه سوم توسعه کشور در سال ۱۳۷۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و به دنبال آن، آییننامه اجرایی آن نیز در آبان همان سال، از سوی هیئت وزیران به تصویب رسید. به موجب بند (ه) ماده ۶۰ قانون برنامه سوم توسعه کشور (مصوب ۱۷ فروردین ماه سال ۱۳۷۹ و ۱۹ مهرماه سال ۱۳۷۹ مجلس شورای اسلامی)، آئیننامه اجرایی این ماده به پیشنهاد سازمان مدیریت و برنامهریزی و بانک مرکزی ایران و وزارت امور اقتصادی و دارایی حداکثر ظرف مدت ۳ ماه از تاریخ تصویب این قانون، به تصویب هیئت وزیران رسید.
همچنین به ماده ۶۰ اصلاحی قانون برنامه سوم توسعه، هیئتی متشکل از رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بانک مرکزی و ۴ نماینده به انتخابرئیسجمهوری (حداقل ۲ نفر از بین وزیران) به عنوان هیئت امنای حساب ذخیره ارزی، جهت نظارت بر عملکرد صندوق و اتخاذ تصمیم در موارد تعیین شده در این آئیننامه و موارد دیگری تشکیل شد.
اهداف و قوانین
حساب ذخیره ارزی اهدافی نظیر ایجاد ثبات در میزان درآمدهای حاصل از فروش نفت خام، تبدیل داراییهای حاصل از فروش نفت خام به دیگر انواع ذخایر و کاهش تلاطمهای ارزی دارد. به عنوان مثال سرمایهگذاری در میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یکی از موارد قابل استفاده از صندوق ذخیره ارزی است.
شرایط استفاده از صندوق
بر اساس قوانین برنامه سوم و چهارم توسعه، دولت در صورتی مجاز به برداشت از این حساب است، که درآمد ارزی حاصل از صادرات نفت خام نسبت به ارقام پیشبینی شده کاهش پیدا کند. همچنین برداشت از حساب ذخیره ارزی برای تأمین کسری ناشی از عواید غیرنفتی بودجه عمومی ممنوع است.
در قانون پنج ساله چهارم توسعه مقرر شدهاست به منظور سرمایهگذاری و تأمین بخشی از اعتبارات موردنیاز طرحهای تولیدی و کارآفرینی بخش غیردولتی که توجیه فنی و اقتصادی آنها به تأیید وزارتخانههای تخصصی ذیربط رسیده باشد، تا ۵۰ درصد حساب ذخیره ارزی، از طریق شبکه بانکی داخلی و بانکهای ایرانی خارج از کشور، به صورت تسهیلات با تضمین کافی تخصیص یابد.
فلسفه شکل گیری صندوق
فلسفه شکلگیری این حساب در ایران بیشتر در راستای تعدیل فشارهای ناشی از نوسان قیمت نفت بر اقتصاد ملی بوده تا ایجاد حساب پسانداز برای نسلهای آینده کشور و حاکمیت این نگرش بر دیدگاه دولتمردان و برنامهریزان کشور، نحوه عملکرد این حساب را به صورت مستقیم تحت تأثیر قرار دادهاست.
ارکان سازمان صندوق
هیئت امناء، هیئت عامل و هیئت نظارت ارکان صندوق توسعه ملی را تشکیل می دهد.
هیئت امناء بهعنوان بالاترین رکن صندوق، مطابق بندهایی رئیس و سایر اعضای هیئت عامل انتخاب میکنند.
شرایط عزل رئیس و اعضاء
عزل رئیس و اعضای هیئت عامل نیز با پیشنهاد هریک از اعضای هیئت امناء و تصویب هیئت امناء امکانپذیر است. تعیین انواع فعالیتهای موردقبول و واجد اولویت پرداخت تسهیلات در بخشها و زیر بخشهای تولیدی یا خدماتی زاینده ازجمله گردشگری و با بازده مناسب اقتصادی از وظایف و اختیارات هیئت امناء است.
هیئت عامل صندوق توسعه ملی مرکب از ۵ نفر از افراد صاحبنظر، باتجربه و خوشنام در امور اقتصادی، حقوقی، مالی، بانکی و برنامهریزی با حداقل ۱۰ سال سابقه مرتبط و مدرک تحصیلیکارشناسی ارشد، توسط هیئت امنا انتخاب و با حکم رئیسجمهور منصوب میشوند.
اعضای هیأت امناء
بر اساس اساسنامه صندوق توسعه ملی، اعضای هیئتامنای صندوق عبارتاند از رئیسجمهور، رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور (دبیر هیئت امنا)، وزیر امور اقتصادی و دارایی، وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی، وزیر نفت، رئیسکل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، رئیس اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی ایران بهعنوان عضو ناظر و بدون حق رأی، رئیس اتاق تعاون جمهوری اسلامی ایران بهعنوان عضو ناظر و بدون حق رأی، ۲ نفر نماینده از کمیسیونهای اقتصادی و برنامهوبودجه و محاسبات به انتخاب مجلس شورای اسلامی و دادستان کل کشور.
هرگونه تصمیم هیئت امناء در مورد تصویب ترازنامه و صورتهای مالی صندوق و نیز انتصاب رئیس و اعضای هیئت عامل در روزنامه رسمی کشور و نیز یکی از روزنامههای کثیرالانتشار به انتخاب هیئت امناء، منتشر میشود.
شرایط انحلال صندوق
تغییر در اساسنامه و انحلال این صندوق، تنها با تصویب مجلس شورای اسلامی است.
نحوه اداره صندوق
بهمنظور اداره امور صندوق در چهارچوب مفاد اساسنامه و مصوبات هیئت امناء، هیئت عامل مرکب از ۵ نفر از افراد صاحبنظر، باتجربه و خوشنام در امور اقتصادی، حقوقی، مالی، بانکی و برنامهریزی با حداقل ۱۰ سال سابقه مرتبط و مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد، توسط هیئت امناء انتخاب و با حکم رئیسجمهور منصوب میشوند و دارای وظایف و اختیاراتی میباشند، ازجمله وظایف بر عهده رئیس سازمان صندوق سرمایهگذاری توسعه ملی پیشنهاد فعالیتهای موردقبول و واجد اولویت پرداخت تسهیلات در بخشها و زیر بخشهای تولیدی و خدماتی زاینده و با بازده مناسب اقتصادی به هیئت امناء، پیشنهاد موارد سرمایهگذاری در بازارهای پولی و مالی بینالمللی و داخلی به هیئت امناء، ارائه پیشنهاد به هیئت امناء در خصوص نظامنامهها و شرایط و نحوه اعطای تسهیلات، انعقاد قرارداد با مشاور معتبر بینالمللی در امور سرمایهگذاری و مهندسی مالی برای ارزیابی، بهبود و ارتقای عملکرد صندوق میباشد.
بعد از آن که قرار شد یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی برای حمایت از بازار سرمایه اختصاص پیدا کند اکنون مسوولان صندوق در این رابطه اعلام آمادگی کردهاند.
کد خبر: ۱۰۰۳۱۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۲۶
یک کارشناس بازار سرمایه گفت: حقوقیها اجازه نمیدهند بازار یک روز هم نفس بکشد. بازار سهام میتواند توسط حقیقیها احیا شود و در طولانیمدت وضعیت بهتری خواهد داشت.
کد خبر: ۱۰۰۲۹۹۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۲۶
بررسی خوب و بد حمایت از بازار سرمایه:
یک تحلیلگر اقتصادی با بیان اینکه فواید تزریق منابع صندوق توسعه ملی به بورس از ضررهای آن بیشتر است، گفت: با توجه به اینکه حمایت از بورس با منابع صندوق توسعه ملی تورمزاست، اگر بازار سرمایه حمایت نشود هم تورم افزایش مییابد زیرا، نقدینگی به سمت بازارهای طلا، ارز و... میرود و دولت برای حمایت از این بازار باید برنامهریزی داشته باشد تا از رشد شتابان و ریزشهای سنگین جلوگیری شود.
کد خبر: ۱۰۰۲۲۱۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۲۲
در هفته ای که گذشت شاخص کل یک کانال دیگر هم عقب نشست و به کانال 1.5 میلیون واحدی وارد شد. در انتهای هفته اما تصمیمات مثبتی اتخاذ شد که می تواند بر روی بازار تاثیرگذار باشند. پرسش بسیاری این است که در هفته پیش رو، بورس چه خواهد شد؟
کد خبر: ۱۰۰۱۹۴۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۲۱
امروز، پنجشنبه قرار است شورای بورس به دعوت دولت، برنامهها و راهکارهای دولت برای بازار سرمایه را بررسی کند.جلسهای که در آن دولتیها از جمله وزیر اقتصاد بهعنوان رئیس شورای بورس و رئیس کل بانک مرکزی حضور دارند و به گفته فرهاد دژپسند دو تصمیم مهم در آن مورد بررسی قرار میگیرد.
کد خبر: ۱۰۰۱۷۸۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۲۰
در حالی قرار است از ابتدای هفته آینده بخشی از منابع صندوق توسعه ملی وارد بازار سرمایه شود که احتمالا حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان و از محل حسابهای ریالی صندوق در بانکها خواهد بود.
کد خبر: ۱۰۰۱۴۳۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۱۸
رئیس سازمان برنامه و بودجه با اعلام اینکه استقراض دولت از بانک مرکزی بابت فروش ارز صندوق توسعه ملی حرف نادرستی بوده و افزایش قیمتها ناشی از جهش ناگهانی نرخ ارز است، گفت که ارز را محدود و طبق مجوز فروختیم و اگر بانک مرکزی آن را پیش خود نگه داشته بهتر است عرضه کرده و بازار را کنترل کند.
کد خبر: ۹۹۵۱۴۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۱۷
گرچه سازمان برنامه و بودجه هرگونه اثرگذاری کسری بودجه و بی انضباطی مالی دولت در تورم چند ماه اخیر را رد کرده و آن را ناشی از افزایش قیمت ارز اعلام کرده، اما رئیس کل بانک مرکزی چندان این ادعا را تایید نکرده و خرید ارزهای صندوق توسعه ملی برای تامین کسری بودجه را نوعی استقراض کوتاه مدت از بانک مرکزی و موثر بر تورم دانسته است.
کد خبر: ۹۹۳۹۰۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۱۰
توزیع ۶ هزار میلیارد تومان اعتبار بین دانشگاههای علوم پزشکی
معاون رئیس جمهور گفت: در روزهای آتی از محل یک میلیارد یورو صندوق توسعه ملی ، ۶ هزار میلیارد تومان بین دانشگاههای مختلف علومپزشکی کشور توزیع خواهد شد.
کد خبر: ۹۹۰۵۴۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۴
اقتصاد در گذر زمان
موضوع "اقتصاد ایران و جهان در گذر زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخی چهاردهمین روز تیر ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است.
کد خبر: ۹۸۸۰۹۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۱۴
باید دستگاههای متولی همچون وزارت رفاه، وزارت جهاد کشاورزی و نهادهای حمایتی سازوکاری ایجاد کنند تا دست در دست یکدیگر بتوانند همافزایی ایجاد کنند تا در روستاها زنان خانوار، زنان سرپرست خانوار و خانوادههای که دارای فرزندان معلول هستند بتوانند برای خود اشتغال پایدار ایجاد کنند تا برای تامین معاش خود به فکر مهاجرت به شهرها نیافتند.
کد خبر: ۹۸۷۳۱۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۰۹
در اوضاع و احوال این روزهای بازار خودرو و حواشی آن اعلام خبری مبنی بر اختصاص یک میلیارد دلار تسهیلات ارزی از محل صندوق توسعه ملی به خودروسازان موجب گمانههایی شد از جمله اینکه این رقم سنگین به شرکتهای بزرگ خودروسازی اختصاص اختصاص یافته است؛ در حالی که در اصل ماجرا اینگونه نیست و این یک میلیارد دلار از دو سال گذشته و در راستای تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی و برای خودروهای سنگین از منابع ذخائر ارزی تخصیص داده شده است.
کد خبر: ۹۸۲۳۲۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۱۴
از محل صندوق توسعه ملی؛
استاندار خوزستان گفت: قرار است امسال از محل صندوق توسعه و با موافقت مقام معظم رهبری ۵۰ میلیون یورو و سال آینده نیز ۵۰ میلیون یورو برای حل مشکلات فاضلاب اهواز تخصیص داده شود و در این زمینه لازم است هرچه سریعتر برای آغاز پروژهها در این زمینه برنامه ریزی شود.
کد خبر: ۹۸۰۲۷۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۰۳
نخستین بخش ریالی اعتبار یک میلیارد یورویی منابع صندوق توسعه ملی ، برای مقابله با کرونا به حساب خزانه داری کل کشور واریز شد.
کد خبر: ۹۷۶۵۸۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۱۶
اقتصاد در گذر زمان
موضوع "اقتصاد ایران و جهان در گذر زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخی نهمین روز اردیبهشت ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است.
کد خبر: ۹۷۴۹۲۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۰۹
سعید نمکی گفت: پس از مدتها خدمت شبانهروزی همکارانم با وجود مضیقه مالی شدید، مژده رسید که گشایشی حاصل میشود.
کد خبر: ۹۷۰۶۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۱۸
در پی درخواست رئیسجمهور صورت گرفت
حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی، رئیس جمهور با قدردانی از موافقت رهبر معظم انقلاب اسلامی با درخواست برداشت مبلغ یک میلیارد یورو از منابع صندوق توسعه ملی برای مقابله و مدیریت عوارض ناشی از شیوع ویروس کرونا در کشور، دستورهای لازم را برای تامین نیازهای ضروری در این عرصه، صادر کرد...
کد خبر: ۹۷۰۵۳۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۱۸
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: در شرایط بحران کرونا لازم است دولت به جای منابع ارزی از تسهیلات ریالی بازگشتی صندوق توسعه ملی برای مقابله با کرونا استفاده کند.
کد خبر: ۹۷۰۱۲۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۱۶
کد خبر: ۹۶۹۳۶۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۱۲
رئیس جمهور در جلسه ستاد اقتصادی دولت به منظور بررسی آثار شیوع کرونا:
دکتر حسن روحانی با بیان اینکه دولت در کنار اقداماتی که در بخش بهداشت و درمان انجام داده در زمینه اقتصادی و معیشت مردم و کمک به کسب و کارهای آسیب دیده از کرونا نیز فعال است و هیچکدام از اینها فدای دیگری نخواهند شد، گفت: رقم تسهیلاتی که برای این منظور اختصاص یافته است، ۷۵ هزار میلیارد تومان است که با نرخ ترجیحی ۱۲ درصد و دوره بازپرداخت دو ساله در اختیار مشمولان این طرح قرار میگیرد.
کد خبر: ۹۶۸۲۶۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۰۷