ارامنه از آغاز پيدايش سينما در ايران تا به امروز نقش موثري را در بهرهبرداري از اين هنر صنعت به عهده داشتند كه اوانس اوهانيانس، ساموئل خاچيكيان، روبيك منصوري، آربي اوانسيان و واروژ كريممسيحي از جمله اين افراد هستند.
در ادامه بخش سينمايي ايسنا، در آستانه سال نو ميلادي نقش ارامنه در سينماي ايران را بررسي ميكند.
«ژوژ اسماعيلوف» در سال 1288 از جمله نخستين فيلمهاي مستند سياحتي را فيلمبرداري كرد، «آلكساگينيان» در سال 1296نخستين سالن سينما را (به شيوه امروزي) در شهرستانها بنام سينما «سولي» در تبريز راهاندازي كرد، «اوانس اوهانيانس» نخستين آموزشگاه سينمايي را درسال 1309 بنام مدرسه «آرتيستي سينما» تاسيس كرد و نخستين فيلم داستاني بنام «آبي و رابي» در سال 1309 توسط اوهانيانس ساخته شد.
همچنين تعدادي از نخستين بناهاي ويژهي نمايش فيلم مانند «سينما ديانا» (سپيده) و «متروپل» (رودكي) توسط «وارطان هوانسيان» طراحي شده است.
«ميشا گيراگوسيان» و «هايك اجاقيان» هم از نخستين طراحان جدي ديواركوب و پلاكارد در سينماي ايران بودهاند و بخشي از نخستين استوديوهاي فيلمسازي نيز بنام «ديانا فيلم»، «ساناسار خاچاطوريان» درسال 1329، البرز فيلم «سيميك كنستانتين»،«جاني باغداساريان» و «واهان ترپانچيان» در سال 1330 و آژير فيلم «ژوزف واعظيان» در سال 1336 توسط ارامنه بنيان گذاشته شده است.
«ستاره سينما» يكي از بادوامترين نشريههاي سينمايي بوده كه از سال 1332 تا 1357 توسط «باروير گالستيان» منتشر شده است.
اما «ساموئل خاچيكيان» از مطرحترين ارامنه در سينماي ايران محسوب ميشود كه نخستين آنونس تاريخ سينما را براي فيلم «دختري از شيراز» ساخت و بسياري از پرفروشترين فيلمها را نيز چون «ضربت» و «عقاب ها» ساخته است.
از«آلكس آقابابيان» هم به عنوان يكي از فعالان حرفهي دوبله در ايران ياد ميشود و «گورگن گريگوريانس»،
«روبيك منصوري»، «روبيك زادوريان» نيز كساني بودند كه پايههاي فني سينماي ايران را مستحكم كردند.
به گزارش ايسنا، «زاون هاكوپيان» در سال 1337 از بنيانگذاران فيلمخانه ملي ايران بود و «آربي اوانسيان» با فيلم «چشمه» در سال 1351 در زمره فيلمسازان موج نوي زمانه خود محسوب ميشود.
از واروژ كريممسيحي سازنده «پرده آخر» كه سال گذشته شاهد فيلم «ترديد» از او بوديم هم به عنوان يكي از كارگردانان مطرح سينماي ايران ياد ميشود.
آنيك شفرازيان، آرمائيس هوسپيان، ايرن زازيانس، لوريك ميناسيان، لوريك ميناسيان، ژانت اوانسيان و ماهايا پطروسيان از بازيگران ارمني سينماي ايران بوده و هستند و در حوزههاي ديگر نيز مي توان از لوريسچكناواريان
(آهنگساز)،ديگران تومانيان(متخصص لابراتوار)، زاون قوكاسيان(منتقد)، آندره آرزومانيان(آهنگساز)، مانفرد اسماعيلي (دستيار كارگردان)، سيمون سيمونيان(نويسنده و مترجم سينمايي)، روبرت صافاريان(منتقد) و آرشاك غوكاسيان(دوبلور) نام برد.