فرش دستباف همدان چندسالی است که از وضعیت مطلوب گذشته خود فاصله گرفته و همچنان با مشکلات موجود بر سر راه تولید و صادرات دست و پنجه نرم می کند به طوری که در سه ماه نخست امسال صادرات آن به صفر رسیده است.
به گزارش خبرنگار مهر، سابقه هزاران ساله فرش ایرانی بر هیچ کسی پوشیده نیست و هرجا دامپروری و کشاورزی رواج داشته این هنر نیز رشد کرده به طوری که فرش را شناسنامه هنر ایرانی می دانند چرا که تجلی هنر دستان زنان و مردان هنرمند در تار و پود فرش ایرانی است.
در این خصوص فرش همدان نیز مانند دیگر مناطق کشور از ویژگی های خاصی برخوردار است و بیشتر نامگذاری ها که شناسنامه فرش شده است، با توجه به نام روستا و شهری که قالی در آن بافته شده صورت گرفته است مانند فرش درگزین، مهربان، انجلاس، فس، اسدآباد، گنده جین، ملایر و کبودرآهنگ که هریک دارای تفاوت ها و ویژگی هایی در نقش، طرح و اندازه است.
اما آنچه در این گزارش به آن پرداخته می شود، اینکه چه بر سر این صنعت ارزشمند آمده که این روزها حال و روز خوشی ندارد و کم کم از صحنه رقابت با کالاهای صادراتی دور می شود؟!
به راستی مشکل کجاست و مسئولان برای رونق دوباره فرش دستباف همدان که شهرتی ملی دارد چه تدابیری اندیشیده و چه اقداماتی را انجام داده اند؟
فرش همدان در سایه بی توجهی مسئولان رنگ باختبی ربط نیست اگر عنوان شود که در گذشته های نه چندان دور فرش نماد فرهنگ و اصالت بود که در سایه بی توجهی های صورت گرفته این امتیاز ارزنده رنگ باخته است.
فرش همدان تا چندی قبل در بین 10 قلم کالای صادراتی اول استان همدان قرار داشت که به تازگی و پس از دست و پا زدن برای ماندن در این سبد صادراتی از رقیبان خود جا ماند و صادرات آن به صفر رسید.
یکی از کارشناسان این حرفه در این خصوص با بیان اینکه متاسفانه در دو دهه اخیر، افرادی بدون تخصص به صرف توجیهات اقتصادی در این راه قدم نهادند، گفت: این افراد با صرف هزینه های زیاد فرش هایی تولید کردند که نه بازار داشت و نه با فرهنگ ملی سازگار بود.
مریم منصور با بیان اینکه در یک دوره زمانی ٢٠ساله نسبت به صنعت فرش کوتاهی شد و به این هنر مثل دیگر صنایع و تولیدات نگاه شد، گفت: این امرسبب فاصله گرفتن فرش دست باف از جنبه های ملی و هنری خود شد.
باید طرح و رنگ فرش بر اساس نیاز روز بازار ارائه شوداین فعال صنعت فرش دستباف تنها راه نجات این صنعت را توجه به فعالان این عرصه در استان همدان دانست و گفت: باید طرح و رنگ فرش بر اساس نیاز روز بازار ارائه شود.
در همین راستا معاون توسعه وتجارت خارجی سازمان بازرگانی استان همدان با بیان اینکه صادرات فرش در همدان شامل فرش های کارکرده و دست دوم است، گفت: این نوع کالا بازارهای خاصی دارند که اصلی ترین آن آمریکاست و بیشترین صادرات فرش همدان نیز به این کشور عرضه می شود.
سید مسعود بکایی با اشاره به تحریم ایران گفت: این امر صادرات فرش استان همدان را تحت الشعاع قرار داده و صادرات به تدریج قطع شد.
بکایی با اشاره به بازاریابی های جدید برای صادرات فرش از استان همدان گفت: سهم صادرات فرش استان همدان در سال گذشته پنج درصد از کل صادرات استان همدان را شامل می شد که این رقم در سه ماه نخست سال جاری به صفر رسیده است.
همدان یکی از قطب های تولید فرش در کشور استوی همدان را یکی از قطب های تولید فرش دانست و با اشاره به در نظر گرفتن برخی امتیازات برای قالیبافان استان همدان گفت: 47 هزار بافنده فرش در همدان شناسایی شده که از این تعداد 24 هزار نفر فعالند و 23 هزار نفر نیز تولیدات کم و پراکنده ای دارند.
رئیس اداره فرش سازمان بازرگانی استان همدان نیز از برگزاری دوره‌های آموزشی و ترویجی فرشبافی برای بافندگان استان همدان خبر داد و گفت: برگزاری دوره‌های آموزشی و ترویجی کوتاه‌مدت و بلندمدت فرشبافی برای بافندگان از برنامه‌های در دست اجرای سازمان بازرگانی استان همدان است.
دوره آموزش بهبافی فرش در همدان اجرا می شودمجید زرین‌دلاور با بیان اینکه دوره آموزش بهبافی فرش در همدان اجرا می شود، گفت: این دوره‌ها با رویکرد افزایش بهره‌وری در تولید فرش دستباف و ارتقا مهارت بافندگان استان همدان صورت می‌گیرد.
رئیس اداره فرش سازمان بازرگانی استان همدان تلاش برای حفظ و احیا نقوش سنتی و اصیل فرش دستباف همدان را از دیگر برنامه‌های امسال دانست و ادامه داد: ایجاد انگیزه، تحرک و رونق در بازار داخلی فرش دستباف، ایجاد اطمینان خاطر و جلب اعتماد خریداران برای خرید فرش دستباف از اهداف برگزاری این جشنواره به شمار می‌رود که نتایج خوبی به همراه خواهد داشت.
مستند فرش همدان ساخته می شودزریندلاور از انجام تحقیق و پژوهش در زمینه طرح‌ها و نقشه‌های اصیل فرش دستباف استان همدان خبر داد و گفت: پیگیری ساخت فیلم مستند از فرش استان همدان به منظور شناساندن بهتر آن از دیگر برنامه‌های پیش‌بینی شده برای اجرا به شمار می‌رود.
وی افزود: ارائه تسهیلات و انجام حمایت‌های لازم از کارگاه‌های تولیدی متمرکز و غیرمتمرکز قالیباقی در استان همدان نیز از دیگر برنامه کاری سازمان بازرگانی در سال جاری است.
مدیرعامل تعاونی فرش همدان نیز از عضویت 12 هزار نفر در تعاونی های فرش همدان خبر داد و گفت: در حال حاضر کمتر از دو هزار نفر در زمینه فرشبافی فعال هستند.
محمدعلی زارعی تهیه مواد اولیه را از نیازهای قالیبافان عنوان کرد و گفت: طراحان و نقاشان فرش با سلایق روز و بازار جهانی و مدل‌های دکوراسیون بیگانه اند و در نتیجه نقشه‌های طراحی شده دچارعدم تناسب و هماهنگی با نیاز بازار است که این امر باعث به هدر رفتن سرمایه‌های تولید و صادرات می‌‌شود.
زارعی با تاکید بر اینکه قالیبافان قالی های بافته شده را کمتر از قیمت واقعی آن می فروشند، گفت: این امر باعث کاهش انگیزه آنها برای فعالیت در این حرفه می شود.
مردم همدان از خرید فرشهای غیربومی بیشتر استقبال می کنندوی از علاقه مردم همدان به خرید فرش های غیر بومی سخن گفت و افزود: در حالیکه فرش همدان ازلحاظ رنگ، نقش و ثابت بودن رنگ نسبت به فرش های برخی استان های همجوار بهتر است اما مردم همدان از خرید فرش های غیر بومی بیشتر استقبال می کنند.
پر واضح است که فرش دستباف با قدمتی چندهزار ساله ریشه ای کهن در فرهنگ و ارزشهای اصیل جامعه دارد که در سالهای اخیر به دلایل مختلف با رکود جدی مواجه شده است.
در سالهای اخیر، صنعت فرش دستباف کشور و به ویژه استان همدان در معرض خطر قرار گرفته و صادرات آن به بازارهای جهانی کاهش چشمگیر داشته است که در صورت ادامه فقدان سیاستهای حمایتی مناسب مشکل رکود صادرات تشدید خواهد شد.
