رتبه جديد ایران در«شاخص رفاه»

روزنامه دنیای اقتصاد نوشت:

پس از گذشت یک هفته از انتشار گزارش توسعه انساني سازمان ملل در سال 2011 كه بر اساس آن رتبه ايران به لحاظ شاخص «توسعه انسانی» در میان 187 کشور دنیا 18 پله كاهش يافته و در جایگاه هشتاد و هشتم قرار گرفته است، اینک موسسه مطالعاتی لگاتوم انگلیس نیز با انتشار گزارشی اعلام کرده است که ایران به لحاظ «شاخص رفاه» در میان 110 کشور جهان افتي 5 پله‌ای را تجربه کرده و در رتبه 97 از میان 110 کشور مورد بررسی قرار گرفته است.

اگرچه بنا بر اعلام سازمان ملل متحد ایران جزو کشورهای با شاخص توسعه انسانی بالا محسوب می‌شود، اما بنا بر گزارش لگاتوم، ایران از نظر شاخص رفاه که صرفا رفاه اقتصادی هم نیست و کیفیت زندگی مردم و سطح عمومي رفاه آنها را نیز شامل می‌شود، تنزل داشته است.

تازه‌ترین گزارش سازمان ملل در ارزیابی شاخص توسعه انسانی، از جایگاه هشتادوهشتم ایران در بین 187 کشور جهان خبر داده بود؛ رتبه‌ای که در مقایسه با رتبه‌بندی منتشر شده در سال 2010 که ایران را در رده هفتادم معرفی کرده بود، بیانگر نزولی 18 پله‌‌ای بود؛ هرچند در گزارش امسال، رتبه‌بندی سال گذشته نیز مورد تجدید نظر قرار گرفته و رتبه سال گذشته ایران 87 عنوان شده است. شاخص توسعه انسانی بر اساس معیارهایی چون امید به زندگی، کیفیت نظام آموزشی، درآمد واقعی و درآمد سرانه ملی محاسبه می‌شود و رقمی از صفر تا يك را در بر می‌گیرد که هر چه این رقم بیشتر باشد دلالت بر وضعیت بهتر از نظر توسعه انسانی دارد.

در همین حال به نظر می‌رسد بنا بر گزارش لگاتوم رتبه ایران از نظر شاخص رفاه نیز کاهش یافته است. آن گونه که خبرگزاری فارس گزارش داده است، موسسه مطالعاتی لگاتوم با انتشار گزارشی اعلام کرد، ایران در میان ۱۱۰ کشور جهان از نظر «شاخص رفاه» با سقوط ۵ پله‌ای نسبت به سال قبل در جایگاه نود و هفتم جهان قرار گرفته است؛ بنا بر این گزارش، کشورهایی که در راس رتبه‌بندی شاخص رفاه لگاتوم قرار دارند کشورهایی هستند که علاوه بر داشتن تولید ناخالص داخلی بالا دارای شهروندانی شاد، سالم و آزاد هستند. لگاتوم همچنین کشورهای مختلف را بر پایه فاکتورهای تشکیل‌دهنده شاخص رفاه از جمله وضع اقتصاد، کارآفرینی، نحوه اداره حکومت، آموزش، بهداشت، امنیت و ایمنی، آزادی فردی و سرمایه اجتماعی رتبه‌بندی کرده است.

رتبه نهم ایران در خاور میانه

بر اساس این گزارش، ایران با نزول ۵ پله‌ای نسبت به سال قبل در رتبه 97 جهان از نظر شاخص رفاه قرار گرفته است. ایران در سال گذشته رتبه ۹۲ و در سال ۲۰۰۹ نیز رتبه ۹۳ را در شاخص رفاه به دست آورده بود.

 به این ترتیب رتبه ایران فقط از ۱۳ کشور؛ یعنی کشورهای روآندا، کامرون، اوگاندا، زامبیا، کنیا، موزامبیک، نیجریه، سودان، یمن، پاکستان، اتیوپی، زیمبابوه و جمهوری آفریقای مرکزی بالاتر بوده است. همچنین در این گزارش رتبه ایران از نظر اقتصادی ۷۶، کارآفرینی ۸۸، آموزش 64، بهداشت 61، ایمنی و امنیت 100 اعلام شده است. در میان کشورهای منطقه نیز ایران در جایگاه مناسبی قرار ندارد و در میان آنها رتبه نهم را به خود اختصاص داده است. کشور امارات با رتبه 27 جهانی مقام اول منطقه را به لحاظ شاخص رفاه به خود اختصاص داده است و پس از آن کویت با رتبه 35 و عربستان سعودی با رتبه 49 در مقام دوم و سوم منطقه قرار گرفته‌اند. اردن 65، ترکیه 75، سوریه 81، لبنان 82 و مصر با جایگاه جهانی 89 بالاتر از ایران در منطقه قرار دارند و پس از ایران نیز یمن با رتبه جهانی 106 و پاکستان 108 در مقام آخر منطقه قرار می‌گیرند.

نروژ در صدر کشورهای جهان

در میان کشورهای جهان نروژ دارای بیشترین رفاه شناخته شده است و رتبه اول جهانی را به خود اختصاص داده است. پس از این کشور به ترتیب دانمارک و استرالیا در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند. نیوزیلند، سوئد، کانادا، فنلاند، سوئیس و هلند نیز رتبه‌های چهارم تا نهم را به خود اختصاص داده‌اند و در این میان ایالات‌متحده آمریکا در این رده‌بندی رتبه 10 و بالاتر از کشورهای اروپایی مثل انگلیس، آلمان و فرانسه قرار گرفته است. در میان 110 کشور جهان، جمهوری آفریقای مرکزی نیز در انتهای این رده‌بندی قرار دارد و زیمبابوه و اتیوپی نیز به ترتیب رتبه‌های 109 و 108 را به خود اختصاص داده‌اند.