عربستان با توليد روزانه حدود 10 ميليون بشكه نفت بزرگترين صادركننده نفت جهان به حساب ميآيد اما جالب است بدانيد كه يكي از برجستهترين موسسات مالي آمريكا پيشبيني كرده كه اين كشور احتمالا در 20 سال آينده به واردكننده نفت تبديل خواهد شد!
به گزارش ايسنا، در كشور عربستان به مدد يارانههاي دولتي قيمت بنزين تنها 12 سنت در هر ليتر بوده و حتي ارزانتر از يك بطري آب است. اين سيستم يارانهاي همچنين باعث پايين نگه داشتن قيمت آب آشاميدني و برق مصرفي در كشوري است كه تقريبا تمام ساختمانهاي آن مجهز به سيستم تهويه مطبوع هستند. در مجموع دولت عربستان سعودي 76 ميليارد ريال سعودي را سالانه صرف يارانه آب و دست كم 50 ميليارد ريال را صرف پايين نگه داشتن قيمت برق ميكند.
موسسه مالي و اعتباري "سيتي گروپ" مستقر در نيويورك اعلام كرده يك چهارم نفت توليدي عربستان در داخل اين كشور مصرف ميشود و از آنجا كه در اين كشور به حاملهاي انرژي يارانه تعلق ميگيرد، مصرف سرانه نفت آن حتي نسبت به تمام كشورهاي صنعتي نيز بيشتر است.
هايدي رحمان تحليلگر نفتي موسسه سيتي گروپ ميگويد: اگر مصرف نفت در عربستان مطابق با تقاضاي برق در زمان اوج مصرف پيش برود، اين كشور تا سال 2030 به يك واردكننده نفت بدل خواهد شد.
در حال حاضر تمام گاز طبيعي توليدي عربستان در داخل اين كشور مصرف ميشود و برنامههاي عربستان براي احداث نيروگاه هستهاي به دليل فقدان كارشناس، مسائل ايمني و هزينه بالا با مشكلات اجرايي مواجه است.
به گفته سيتي گروپ سالانه 86 درصد درآمد عربستان از محل صادرات نفت تامين ميشود. اين كشور در حال افزايش اكتشاف گاز طبيعي و برنامه ريزي براي توليد برق از منابع خورشيدي و هستهاي است تا بتواند نفت بيشتري را براي صادرات كنار بگذارد.
چندي پيش روزنامه آمريكايي فايننشيال تايمز در گزارشي درباره اوضاع اقتصادي عربستان نوشت: در بيابانهاي اطراف رياض جوانان سعودي تمام وقت خود را صرف مسابقات اتومبيلراني ميكنند. در عربستان گزينههاي اندك ديگري براي تفريح و وقتگذراني وجود دارد و اين مسابقات يك راهكار اقتصادي براي آرام نگه داشتن جوانان سعودي است.
عربستان به عنوان يك كشور فاقد درياچه يا رودخانه بايد بخشي از نفت خود را صرف به راه انداختن كارخانههايي براي شيرينسازي آب خليج فارس و درياي احمر كند. در صورتيكه هدر دادن انرژي و آب كه ارائه يارانههاي دولتي باعث تشويق آن ميشود ادامه پيدا كند، عربستان به عنوان بزرگترين صادر كننده نفت ممكن است با يك بحران صعودي انرژي از نوع خود مواجه شود. خطر موجود اين است كه عربستان روز به روز سهم بيشتري از 10 ميليون بشكه نفت توليدي خود در روز را صرف مصارف داخلي خواهد كرد و بخش كمي از آن صادر خواهد شد.
به گفته رييس شهرك انرژيهاي اتمي و تجديدشدني عربستان، هماكنون اين كشور بخش اعظم نفت توليدي خود را در داخل كشور مصرف ميكند. در حال حاضر عربستان روزانه 3.2 ميليون بشكه نفت را در داخل كشور مصرف ميكند و اگر الگوهاي مصرف تغيير نكند اين رقم در سال 2028 به هشت ميليون بشكه در روز خواهد رسيد.
اما هرگونه كاهش در ارائه يارانههاي دولتي ممكن است با مقاومت گسترده در عربستان روبرو شود، جايي كه مردم خود را نسبت به دريافت اين يارانهها محق ميدانند. در واقع تخصيص يارانه روش اصلي توزيع ثروت نفت در بين مردم عربستان است و اين سيستم بخشي از استراتژي سياسي دولت عربستان به حساب ميآيد.
گزارشها حاكي از اين است كه مصرف سرانه نفت عربستان در سال 2011 از بيشتر كشورهاي صنعتي جهان نظير آمريكا بيشتر بوده است. از سوي ديگر، نيمي از برق عربستان بوسيله نفت و مشتقات آن توليد ميشود كه اين سهم سالانه هشت درصد افزايش مييابد.
شركتهاي برق عربستان براي سوخت دريافتي از شركت نفت دولتي اين كشور(آرامكو) پنج تا 15 دلار در هر بشكه ميپردازند. اين در حاليست كه نفت برنت كه معياري براي سنجش بهاي نيمي از نفت جهان است، در حال حاضر حدود 115 دلار در هر بشكه معامله ميشود.
موسسه سيتي گروپ ميگويد به دليل پرداخت يارانه عربستان در سال 2011 حدود 80 ميليارد دلار درآمد نفتي را از دست داده است و تنها راه واقعي منطقي كردن مصرف انرژي در اين كشور كاهش يارانهها است. اما با توجه به قيامهاي صورت گرفته در جهان عرب، تحليلگران معتقدند كه حاكمان سعودي بعيد است كه با اصلاح نظام ارائه يارانه، خود را به خطر بيندازند.