فارغ از این حقیقت آشکار که یوز ایرانی رو به انقراض است، ماجرا هنگامی نگرانکنندهتر میشود که بدانیم جمعیت ماده این حیوان که تضمین کننده زادآوری این گونه است، به مراتب کمتر از جمعیت یوزهای نر برآورد میشود.
به گزارش «تابناک»، هومن جوکار، مدیر پروژه بینالمللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی با تأیید خبر کشف لاشه یوزپلنگ در توران به سبزپرس گفت: با آگاهیرسانی افراد محلی به محیطبانان منطقه توران درباره کشف لاشه یک یوزپلنگ، محیطبانان و کارشناسان اداره کل حفاظت محیط زیست سمنان در محل حضور یافتند و لاشه را برای بررسی به اداره کل منتقل کردند؛ محلی که لاشه در آن قرار داشت، در منطقه حفاظت شده و در فاصله چهارده کیلومتری تا مرز منطقه بود.
وی افزود: در بررسی اولیه مشخص شد که نزدیک 25 روز از تلف شدن این یوزپلنگ گذشته است، چراکه لاشه هنوز خشک نشده بود اما عفونت کرده بود. همچنین مشخص شد که این لاشه متعلق به یک یوزپلنگ ماده است که با توجه به ساییدگی کم دندانها و سفید بودن آنها سن یوزپلنگ، کمتر از یک سال و نیم برآورد میشد.
مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی درباره علت مرگ این حیوان رو به انقراض گفت: زیر گلوی این یوزپلنگ چند سوراخ که احتمالاً مربوط به گازگرفتگی حیوانات دیگر است دیده شده و در جمجمه این حیوان نیز شکستگیهایی پیدا شده است. البته نخستین گزارشها درباره لاشه دلالت بر حمله سگهای گله داشت اما با توجه به شواهد، این شک نیز وجود دارد که دیگر حیوانات وحشی مانند گرگ و پلنگ به این یوز حمله کرده باشند. در هر صورت، اینکه حیوان دیگری به یوزپلنگ حمله کرده باشد، برای ما مسجل شده است.
توران به منطقه امن نیاز دارد
وی افزود: نکته مهم درباره این واقعه آن است که اگر چنین مسألهای باز هم تکرار شود، با معضل بسیار بزرگی برای حیات وحش توران، خصوصاً یوزپلنگ روبهرو خواهیم شد.
جوکار از پیگیریها برای افزایش ضریب حفاظتی منطقه توران گفت: ما درباره این مسأله با آقای دکتر کیخا، معاون محیط طبیعی سازمان صحبت کردیم و گفتیم که منطقه توران نیاز به یک ناحیه امن دارد. ایشان هم موافق بودند و قول دادند برای هشت آغل واقع شده در پارک ملی توران چارهای بیندیشند.
او افزود: از سوی دیگر، آقای مهندس ظهرابی، مدیرکل حفاظت محیط زیست سمنان نیز جلسه را با تعاونی دامداران سنگسری ترتیب دادند تا با کمک و مشارکت آن دامداران به راهحلی برای این معضل دست پیدا کنند.
به گفته جوکار، مشکل اصلی درباره این دامداران، آن است که بسیاری از مالکان دامها، ساکن تهران، شاهرود و شهرهای دیگر و کارکنان آنها اهل افغانستان هستند. مالکان، خود در محل حضور ندارند و کارکنان نیز همواره در حال تغییر هستند و این تغییرات، کار را برای آموزش این دامداران و کارگران مشکل میکند.
نقل و انتقالات زیاد، آموزش دامداران را دشوار کرده استمدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی خاطرنشان کرد: سال گذشته که یک یوزپلنگ ماده در توران کشته شده بود، میخواستیم تا کارگاهی را برای این دامداران برگزار کنیم و به آنها توضیح دهیم که حفظ یوزپلنگ، از مسئولیتهای آنها نیز هست و از نظر فنی، آنها را برای کاهش این تعارضها راهنمایی کنیم؛ اما این نقل و انتقالات کارگران، باعث شد تا نتوانیم چنین کارگاهی را برگزار کنیم.
او ادامه داد: فکر میکنم اگر این دامداریها ساماندهی شوند، بسیاری از مشکلات منطقه توران دربارۀ دامها حل میشود.
مطالعات برآورد جمعیت به پایان نرسیده استجوکار درباره جمعیت یوزپلنگ در توران گفت: هنوز مطالعات برآورد جمعیت یوزپلنگ در توران پایان نیافته است، اما نتایج دوربینگذاری اخیر در توران نشان میدهد که چهار یوزپلنگ در عکسها دیده میشوند.
او تأکید کرد: با این حال جمعیت یوزپلنگ در این منطقه قطعا بیش از این است، چرا که در بسیاری موارد، برخی یوزپلنگها از جلوی دوربین رد نشدهاند و عکسی از آنها موجود نیست؛ مثلا یوزپلنگ مادهای که سال گذشته در توران کشته شد، از جلوی هیچ یک از دوربینهای ما عبور نکرده بود.
گفتنی است، مجموعه حفاظتی توران در استان سمنان و در نزدیکی شاهرود است. این مجموعه شامل پارک ملی، زخیرهگاه زیستکره و منطقه حفاظت شده توران است که جمعا با وسعتی در حدود یک و نیم میلیون هکتار، یکی از بزرگترین و مهمترین مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست است.
این منطقه، زیستگاه دو گونه مهم پستانداران در معرض انقراض ایرانی شامل یوزپلنگ آسیایی و گورخر ایرانی است.