تخریب باغهای تهران یکی از مهمترین نگرانیهای شورای شهر است. بهطوریکه موضوع حفظ و نگهداری باغها و فضای سبز در هفتاد و ششمین جلسه شورای شهر تهران به بحث گذاشته شد و ایجاد سیاستهای حمایتی برای حامیان باغها مورد تأکید قرار گرفت. چون افرادی که در تهران مبادرت به حفظ و نگهداری باغها میکنند نیاز به حمایت دارند، درواقع شورا نیاز به یک سند حمایتی دارد تا از این طریق مردم تشویق به نگهداری باغها شوند و نه تخریب آن.
به گزارش شهروند، احمد مسجدجامعی رئیس شورای اسلامی شهر تهران برانگیختن حساسیت افکار عمومی نسبت به تخریب باغها و فضای سبز شهر را یکی از دستاوردهای کار شورایی میداند و میگوید: حساسیتهایی که شورای شهر تهران نسبت به تخریب باغها داشته است منجر به تدوین و تصویب قوانین بسیار خوبی در این زمینه شده است. همین حساسیت و پیگیریها موجب شده تا همه در زمینه جلوگیری از تخریب باغها به یک تشریک مساعی برسند. به همین دلیل است که در جریان یک نظارت عمومی قرار میگیریم که به شورا منتقل میشود.
مسجدجامعی یادآور میشود: ارزش مادی زمین بایر بیش از زمین مشجر است. چون منابع اقتصادی که در ساختوساز حاصل میشود، توجیه بیشتری دارد، درعینحال طبیعی است که ساختوساز در زمینی که مانع طبیعی و غیرطبیعی ندارد راحتتر و سودآورتر است. همچنین کسی که یک بنای میراثی دارد ارزش بنایش از یک بنای معمولی که درحال تخریب هست نیز کمتر است. این موضوع مشکل ایجاد میکند و باید در سیاستهای کلان اقتصادی بررسی و نسبت به رفع آن اقدام شود. در بسیاری از نقاط دنیا ارزشمندترین نقاط شهری مناطق قدیمی و دارای میراث فرهنگی و تاریخی آن شهر است.
مهدی چمران عضو کمیسیون شهرسازی و معماری شورا نیز معتقد است با وجودی که برخی از دوستان بحث تخریب باغها را یادآوری میکنند و تدوین قوانین سختگیرانهتری را گوشزد میکنند اما واقعیت این است که قوانین سازنده و انقلابی درخصوص حفظ باغها در دوره دوم شورا تدوین شد تا آن موقع اجازه ساخت به باغها داده نمیشد. به همین دلیل مردم بلاتکلیف بودند و سعی میکردند باغها را به هر روش و تدبیری که میتوانستند از بین ببرند، چرا که اجازه ساختوساز در زمینهایی که باغ محسوب میشدند داده نمیشد. حتی مصوبهای که درخصوص حفظ و گسترش باغها در اوایل انقلاب به تصویب شورای انقلاب رسیده بود نیز تفسیر دیگری از آن میشد و دیوان عدالت اداری هم تمام آرای باغهای شورا را رد میکرد و آن را نمیپذیرفت. در این شرایط بود که عملا همه درختان قطع میشد.
او میگوید: در دوره دوم دو حرکت خوب درخصوص حفظ باغهای موجود و گسترش آنها صورت گرفت نخست آنکه تأکید شد در ٣٠درصد باغها میتوانند مجوز سطح اشغال بگیرند و ٧٠درصد باغ را حفظ کنند. اگر درختی هم در این محدوده ٣٠درصد وجود داشت در صورت جابهجایی باید این کار را میکردند وگرنه در صورت اجبار در قطع درختان در ٧٠درصد باقیمانده باغ به همان تعداد قطع شده باید درخت غرس شود و يك طبقه هم تشویقی داده میشد این مصوبه موجب شد که بسیاری از زمینهایی هم که باغ نبود را تبدیل به فضای سبز کردند تا بتوانند مشمول این قانون شوند. علی صابری، عضو شورای شهر تهران بخش عمده دلیل تخریب باغها را مربوط به عوامل فرهنگی میداند و میگوید: وقتی باغی تخریب میشود به جای آنکه قوانین روشن در ساختوساز را برای مردم بازگو و در رسانهها منعکس کنیم به دنبال نشان دادن سیاهیهای این تخریبها هستیم. درحقیقت روحیه تهاجمی یک حرکتی را به تصویر میکشیم، در صورتی که میتوانیم فیلمها و گزارشهایی آموزشی بسازیم که در آنها آموزش داده شود که خود مردم کمک کنند تا باغها را از بین نبرند. پرویز سروری رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورا نیز میگوید: مسأله حفظ باغها یک ضرورت قطعی است چرا که باغها و فضای سبز تنفسگاه شهریاند. مثل یک مورد شرعی که اگر جان کسی به خطر بیفتد او ضامن است. ما بهعنوان متولیان شهر که شاهد تخریب باغها و در نتیجه به خطر افتادن حیات انسانهای بسیاری هستیم، فکر میکنم که باید اقدامات سختگیرانهای در این رابطه وجود داشته باشد.
محمدمهدی تندگویان سخنگوی کمیسیون معماری و شهرسازی شورا نیز که بارها موضوع تخریب باغها را تذکر داده است میگوید: موضوع اصلی که دنبال خواهد کرد تدوین طرح یا لایحهای برای جلوگیری از قطع درختان خواهد بود. او تأکید دارد که درحال حاضر کسانی که در ساختوساز، منافعی دارند وجود درخت را یک مانع برای رسیدن به این منافع میدانند پس تمام تلاش خود را به کار میبندند تا درختان را از بین ببرند اگرچه پرداخت جریمه خسارت و حتی مجازات زندان هم در قانون حفظ باغها وجود دارد اما به نظر من دردی را از ما دوا نخواهد کرد. محسن پیرهادی سخنگوی کمیسیون نظارت و حقوقی شورا نیز به کاهش انگیزه ذینفعان در تخریب باغها معتقد است و میگوید: تخریب باغها و در نتیجه ساختوساز در این اراضی منفعت زیادی برای ذینفعان دارد بنابراین کاهش انگیزه سودجویی در این املاک میتواند راهگشایی باشد برای جلوگیری از تخریب باغها و یا شرایطی برای مالکین این باغها فراهم شود که به سمت سودجویی در ساختوساز ملکشان نروند.
رحمتالله حافظی رئیس کمیسیون سلامت، محیطزیست و خدمات شهری شورا نیز با صراحت میگوید که در زمینه برخورد تخریب باغهای تهران مصوبات شورای شهر کفایت میکند. اما در برخورد و اعمال قانون مجازاتهایی تعیین شده و حتی در اصول شهرسازی که در ساختوساز این املاک باید رعایت شود ضعف وجود دارد. او میگوید: هر تخلفی در زمینه تخریب باغها و فضای سبز صورت گیرد از نظر نظارت قابل پیگیری و اعمال قانون خواهد داشت. شورا و مدیریت شهری باید با صراحت و جدیت جلوی این تخریبها ایستادگی کند درچنین شرایطی هم مردم به کمک این مجموعه خواهند آمد.
مرتضی طلایی نایبرئیس شورای اسلامی شهر تهران نیز با اعتقاد به اینکه گسترش فضای سبز و کاشت و حفظ یک درخت باید به عملی مقدس تبدیل شود افزود: جلوگیری از تخریب باغهای تهران به تنهایی از عهده مدیریت شهری برنمیآید و نیازمند همکاری و تعامل دستگاههای دیگر ازجمله قوه قضائیه هم است.
او میگوید: حساسیت شورای شهر تهران تا آنجا پیش رفته است که در تدارک تصویب طرحی درخصوص عدم صدور مجوز ساختوساز در املاکی که قطع درخت در پروژههایشان وجود دارد است.طلایی با توصیف قطع و خشکاندن درختان با عمر بالا در شمال شهر تهران این عمل را یک جنایت در حق محیطزیست و شهروندان تهرانی میداند.
ابوالفضل قناعتی عضو کمیسیون عمران و حملونقل شورا نیز میگوید شورای شهر تهران نهایت تلاش و پیگیریهایش را داشته است که طبق قانون کمیسیون شهرسازی که باغها بررسی میشود همه سازمانها و مناطق و افراد که دستاندرکار تخریب و یا ساخت مسکونی هستند پایبند به ضوابط باغها باشند. احمد دنیامالی رئیس کمیسیون عمران و حملونقل شورا نیز در این زمینه میگوید: متاسفانه شاهد شرایطی هستیم که عمده باغهای شهر بهخصوص در شمال تهران مورد تهاجم سودجویانی قرار گرفته است. خیلیها باغهای گیلاس و معروف ازگل و داراب را در خاطره دارند که بسیاری از آنها از بین رفته است. او در ادامه میگوید: اساسا درخت در حوزه شهری و در کره زمین بهعنوان تنفسگاه مردم است بنابراین باید در این زمینه حساسیت بالایی نشان دهیم و همه تلاشمان را خواهیم کرد که باغهای موجود را حفظ کنیم و از تخریبشان جلوگیری کنیم.