شاید هیچکس در روزهای پایانی سال گذشته، نمیتوانست پیش بینی کند، قیمت نفت در بازارهای جهانی به این شدت افت کند. این روزها، بهای هر بشکه نفت خام سبک برنت دریای شمال ـ که از آن به عنوان مرجع برای قیمتگذاری دیگر انواع نفت در بازار اروپا استفاده میشود ـ برای تحویل در ماه مارس با یک دلار و ۴۱ سنت کاهش نسبت به پایان معاملات روز کاری پیشین، به ۴۹ دلار و ۶۸ سنت رسید.
به گزارش «تابناک»، علت این کاهش قیمت به معمایی تبدیل شده است، به گونهای که عدهای در داخل به دلایل سیاسی و تعدادی دیگر بر اقتصادی بودن این کاهش قیمت تأکید میکنند.
معتقدان به دلایل اقتصادی کاهش قیمت نفت بر موضوعاتی از جمله افزایش عرضه نفت در بازارهای جهانی، کاهش تقاضا برای نفت و همچنین عملکرد اقتصادی نه چندان خوب برخی از اقتصادهای مطرح جهان ـ که زمینهساز کاهش تقاضا برای نفت در این گونه اقتصادهاست ـ بهای نفت شاخص اروپا و... تأکید میکنند.
معتقدان به دلایل سیاسی و پروژه توطئه کشورهای غربی ـ عربی بر این باورند که برخی کشورها با سردمداری عربستان و همکاری امریکا با افزایش تولید منجر به کاهش قیمت در بازار شدهاند. این کارشناسان میگویند، کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی به دلیل رقابت ایران و عربستان سعودی در بازار نفت است. ایران از یک سو به دنبال بازگشت به بازارهای نفت و افزایش سهم خود از صادرات این سوخت است و در مقابل عربستان سعودی حاضر نیست به تولید نفت بیش از سهمیه اوپک خود پایان بدهد. علت این اقدام عربستان و امریکا را فشار بر کشورهایی از جمله ایران و روسیه برای تغییر رفتارشان توجیه میکنند.
خارج از این موضوع که کدام یک از این رویکردها به واقعیت نزدیکتر است، مجموع واکنشهای مسئولان کشورمان نشان میدهد، تئوری توطئه غربی ـ عربی خوشبختانه یا بدبختانه تئوری غالب فرض شده و بنابراین، مسئولان تاکنون به واکنش نسبت به کاهش قیمت نفت میپردازند.
کلیدواژه کاهش قیمت نفت و تأثیرات مخرب آن بر کشورهای تولید کننده نفت، موضوعی است که در همه تحلیلها مخرج مشترک است، حال آنکه گاه برخی از مسئولان کشور در موضعگیریهای عجیب کاملاً برعکس صحبت میکنند و کاهش قیمت نفت را بیاهمیت جلوه میدهند.
برای نمونه، آقای بیژن زنگنه، وزیر نفت در اظهاراتی بیان داشته است: «اگر قیمت نفت تا ۲۵ دلار هم برسد، مشکلی وجود نخواهد داشت». قاعدتاً صحبت آقای زنگنه را نباید تبلیغاتی محسوب کنیم، بلکه باید آن را صادق فرض نماییم. حال سؤال اینجاست پس مشکل در کجاست که این همه کشورهای دیگر را متهم به کاهش عمدی قیمت نفت میکنیم؟
در واقع اگر کشور با کاهش قیمت نفت به مشکل برخورد نمیکند، چرا این همه هیاهو در کشور ایجاد و حتی صحبت از توقف پروژههای عمرانی در سال آینده در صورت ثابت ماندن قیمت نفت در همین حالت میشود. چرا به جای اینکه در ابتدا مشکلات را شناسایی کنیم و در پی حل بحران باشیم، سعی در فرافکنی و متهم کردن دیگران میکنیم؟
البته این نکته هم کاملاً روشن است که اقتصاد ایران در سالهای اخیر با مشکلات زیادی از جمله تحریمها، مدیریت نامطلوب، فساد و... رنج میبرد؛ اما نکته اینجاست که علت رفع نشدن و ادامه مشکلات اقتصادی در کشور همین فرافکنی و مشکلات را به گردن دیگران انداختن است.
در واقع هیچگاه در چند سال اخیر به دنبال حل و برطرف کردن مشکلات با توجه به ظرفیتهای داخلی و استفاده از فرصتهای خارجی نبودهایم، بلکه همیشه مشکلات را به گردن خارجیها انداختهایم و خودمان را از هر گونه خطا و تلاش برای بهبود اوضاع مبرا کردهایم.