پیشتر در گزارشی به بررسی این موضوع پرداختیم که «
چرا بحران آب گلوی ایران را چسبیده، نه آن سوی خلیج فارس را؟» و اکنون قصد داریم با تکیه بر مثالی، نشان دهیم که بهره بردن از تجربیات دیگر کشورها برای فرار از بحران آب میتواند نتایج خوبی برایمان داشته باشد.
به گزارش «تابناک»، هر چه در سال های دور نگاه ساکنان آن سوی خلیج برای حل مشکل آب، به کشورمان و دانش ریشه دار حفر قنات دوخته شده بود، اکنون که بحران خشکسالی بر منطقه سایه افکنده، به نظر شرایط تغییر کرده است، به گونهای که برخی معتقدند برای فرار از بحران آب باید پا جای پای همسایگان جنوبی کشورمان بگذاریم.
با این نگاه است که میبینیم برخی از تجربه شیرین کردن آب دریا در این کشورها سخن میگویند و تکرار این کار را برای کشورمان مفید میخوانند و بعضی معتقدند که باید مانند این کشورها وارد کننده محصولات کشاورزی باشیم تا از مصرف آب در کشورمان بکاهیم و...؛ راهکارهایی که همه از این رو موفق خوانده میشوند که میبینیم بحران آب به اندازه کشورمان، گریبان دیگر کشورهای منطقه را نگرفته است.
از جمله این کشورها، قطر است؛ شبه جزیرهای بزرگ در جنوب خلیج فارس، با جمعیت 2.3 میلیون نفری و مساحت 12 هزار کیلومتر مربع که منابع تجدیدپذیر آبی بسیار کمی دارد؛ اما با وجود این، توانسته است آب مورد نیاز برای توسعه اقتصادی و جمعیتی خود را با راهبردهایی مانند شیرینسازی آب دریا تأمین کند.
این کشور در زمینه منابع آبی تجدیدپذیر (شامل جریان رودخانهها و آبهای باران) جزو کشورهای بسیار خشک دستهبندی میشود و بر اساس آمار بانک جهانی در سال 2013 سرانه منابع آبی داخلی تجدیدپذیر در آن، 27 متر مکعب است، حال آنکه میانگین جهانی این متغیر 6013 متر مکعب (بیش از 200 برابر قطر) است و بر اساس این متغیر، قطر پنجمین کشور خشک دنیا محسوب میشود. با وجود این، کمبود شدید منابع آبی تجدیدپذیر، قطر توانسته است آب مورد نیاز برای توسعه و رشد سریع صنعتی و جمعیتی خود را تأمین کند.
ظرفیت شیرینسازی آب در این کشور از صفر متر مکعب در سال 1960 به بیش از 1.8 میلیون متر مکعب در روز در سال 2013 رسیده است به گزارش تسنیم، بر اساس آمارهای بانک جهانی این کشور در ده سال اخیر به طور میانگین 13% رشد تولید ناخالص داخلی و 11% رشد جمعیت داشته و اگر تنها به منابع آبی تجدیدپذیر بسنده میکرد، در این مسیر با مشکلات زیادی روبهرو میشد؛ اما قطر با اتخاذ راهبردهای مناسب توانسته بر این مشکل غلبه پیدا کند که مهمترین این راهبردها شیرینسازی آب دریا بوده است.
مسئولان قطری از مزیت دسترسی به آبهای خلیج فارس استفاده کرده و توانستهاند با شیرینسازی این آب، 50% آب مورد نیاز این کشور را تأمین کنند. در واقع قطریها با درک اهمیت تأمین آب به عنوان یکی از زیرساختهای اصلی مورد نیاز برای توسعه، توانستهاند در عین کمبود منابع آب تجدیدپذیر، این زیرساخت را فراهم کنند.
قطریها که در سواحل جنوبی خلیج فارس مستقر هستند، در حالی مشکل کمآبی خود را با برنامهریزی بلند مدت حل کردهاند که در سواحل شمالی خلیج فارس در ایران، مشکل کمبود آب به شدت احساس میشود. استانهای جنوبی کشور مانند هرمزگان و بوشهر که در همسایگی خلیج فارس هستند، جزو استانهای بسیار کم آب کشور به شمار میروند و این موضوع، مانع بزرگی بر سر راه توسعه این استانهاست.
این در شرایطی است که این استانها به آبهای آزاد دسترسی دارند و منابع انرژی زیادی را نیز در خود جای دادهاند؛ لذا پتانسیل زیادی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی دارند، ولی این توسعه بدون تأمین آب مورد نیاز این استانها امکانپذیر نیست؛ بنابراین، ضروری است دولت با نگاه به موفق تجربه کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند قطر، احداث آبشیرینکن به میزان مورد نیاز در این مناطق را به صورت جدی در دستور کار قرار دهد و مانع بزرگ ایجاد شده بر سر راه توسعه اقتصادی و اجتماعی این مناطق را برطرف کند.