رشد شهرنشيني و افزايش جمعيت در شهر تهران در سالهاي مختلف و وجود آلودگيهاي زيست محيطي در اين شهر نياز به فضاي سبز و گسترش آن را به عنوان يكي از مهمترين عوامل موثر در كاهش آلايندهها مطرح كرده است. لازم است در اين زمينه برنامههاي مختلفي پيگيري شود. افزايش فضاي سبز و توزيع مكاني آن از مهمترين برنامهها در شهر تهران هستند. پاركها به عنوان بخشي از فضاي سبز نقش مهمي در زندگي و سلامت شهروندان ايفا ميكنند. تقويت و احياي فضاي سبز كشور ميتواند از شدت مشكلات گوناگوني همچون آلودگي هوا و كمبود سرانه فضاي سبز در اين كلانشهر بكاهد.
به گزارش آرمان، در چند سال اخير مسالهاي به عنوان شاخص سرانه فضاي سبز مورد توجه مسئولان قرار گرفته و توسعه آن در زمره الزامات طرح جامع تفصيلي تهران قرار گرفته است؛ يعني تدارك برنامه جامعي براي حفظ فضاي سبز شهري و افزايش سرانه آن به نحوي كه مساله افزايش جمعيت هم در آن لحاظ شده است. با توجه به اينكه فضاي سبز كشور به نحوي است كه دستيابي هر ايراني به سرانه فضاي سبز استاندارد را به يكي از آرزوهاي دست نيافتني تبديل كرده است، بايد برنامههاي مختلفي را در اين زمينه به اجرا در آورد. در اين بين توجه شهروندان به فضاي سبز و تلاش براي نگهداري و صيانت از آن، از مقولههاي مهمي است كه در سالهاي اخير بيشتر بر آن تأكيد ميشود. روز درختكاري در تقويم بهانهاي شد تا وضعيت فضاي سبز پايتخت را از احمد حكيميپور،عضو شوراي شهر تهران، جويا شويم.
وضعيت درختان در كلانشهر تهران به چه نحو است؟هر ساله براي افزايش تعداد درختان شهر از سوي مسئولان اقدامات گوناگوني انجام ميشود. اين در حالي است كه سرانه وضعيت درخت و جنگل در شهر تهران چندان مساعد نيست. در چند سال اخير نيز شهرداري اقدامات گوناگوني براي درختكاري در حاشيه شهرها و خيابانها انجام داده است. اين اقدامات بايد در مكانهايي با ظرفيت درختكاري و فضاي سبز بيشتر مورد توجه واقع شود. با وجود اينكه در شهر تهران روند رو به گسترش درختكاري مشاهده ميشود، اما نارساييها و كمبودها در بخش فضاي سبز شهر تهران بيش از اينهاست.
در چند سال اخير برخي درختان در شمال تهران تخريب و تنفسگاهها به برج يا منزل مسكوني تبديل شده اند. به نظر شما شهرداري يا شوراي شهر در اين زمينه چه نوع سياستهايي را اعمال ميكند؟تبديل كاربري باغهاي شهر تهران به فضاي سبز يا فضاي مسكوني در همه دورهها مشاهده شده است، اما متاسفانه بحث ارزش افزوده ملك و مافياي ساخت و ساز و منافع مادي باعث بي توجهي به قوانين ميشود. اعضاي شوراي شهر نسبت به اين قضيه حساسيت دارند، اما در اين زمينه تصميمگير فقط شهرداري يا شوراي شهر نيست. هماكنون به دليل وجود قوانين گوناگون در اين زمينه، به هيچ عنوان امكان تغيير كاربري وجود ندارد. بايد به اين امر توجه داشت كه هر يك از اين مباحث در شرايطي بروز ميكند كه براساس قوانين نميتوان برخي اراضي را تغيير كاربري داد. در اين شرايط تصميمگيران به هيچ عنوان شهرداري يا شوراي شهر نیستند. با مشاهده تغيير كاربري زمين بايد كم و كيف اقدامها و نحوه كسب مجوز را از مالك آن جويا شد. متاسفانه در چند سال اخير اراضي مختلفي در كشور تغيير كاربري داشتهاند، اين در حالي است كه بر اساس قانون و با توجه به شرايط باغها و جنگلهاي كشور به هيچ عنوان اجازه تغيير كاربري داده نميشود.
چندي پيش در شوراي شهر مصوبهاي مبني بر تعيين مبلغ جريمه براي قطع درختان مطرح شد. در ابتداي بررسي مصوبه مبلغ گراني براي جريمه قطع درختان در نظر گرفته شده بود، اما بعد از رايزنيها با كاهش مبلغ جريمه قطع درخت در شهر تهران مواجه بوديم. به نظر شما اين امر باعث افزايش تخريب درختان در شهر تهران نميشود؟اين مصوبه في البداهه در صحن شوراي به تصويب رسيد؛ اما بعد از بررسي هاي كارشناسي، اعضاي شورا به اين نتيجه رسيدند كه مبلغ تعيين شده چندان واقعي نيست و اين امر كمكي به كاهش ميزان قطع درختان نميكند. با اینحال كماكان مبلغ جريمه قطع درختان مناسب و بازدارنده است.
هماكنون در مقايسه با استانداردهاي جهاني ميزان سرانه فضاي سبز در شهر تهران چگونه است؟ميزان سرانه فضاي سبز در هر يك از مناطق شهر تهران با ديگر مناطق متفاوت است. براي افزايش فضاي سبز، هدف تعادل و تعامل با مناطق مختلف شهر تهران است تا به اين ترتيب ميزان فضاي سبز افزايش يابد. در اطراف تهران كمربند سبز در حال گسترش است، اما تخريب فضاي سبز همچنان وجود دارد. اما با وجود تلاشهاي انجام شده باز كمبودهاي فراواني در بافت داخلي شهر و بافت مركزي آن وجود دارد. در حال حاضر سرانه فضاي سبز شهري در كشور ما ۸/۱۱ متر مربع است؛ اين در حالي است كه وضعيت مطلوب براي فضاي سبز بايد ۲۵ متر مربع باشد. هماكنون در حريم شهر و مناطق مستعد فضاي سبز، اقدامهايي براي درختكاري در اولويت قرار گرفته اند. به دليل جاذبههاي ساخت و سازها از سوي افراد سودجو علاقه به ساخت و ساز كاملا مشاهده ميشود.
هماكنون وضعيت فرهنگي مردم براي نگهداري و صيانت فضاي سبز را چگونه ارزيابي ميكنيد؟در چند سال اخير با پديده نظارت اجتماعي روبهرو هستيم. شهروندان نسبت به رويدادها حساس هستند، اين امر را ميتوان در بحث فضاي سبز، جلوگيري از تخريب بناهاي فرهنگي و ميراثي و آنچه به عنوان مشاعهاي زندگي شهري محسوب ميشود، ملاحظه كرد. اين دستاورد شهروندان تهراني مطلوب است. همين قضيه تحت عنوان نظارت اجتماعي در تهران باعث كاهش تخلفها شده است. با اين تفاسير، در پي تقويت همين فرهنگ در شهر تهران هستيم تا مشاركت شهروندان از اين هم بيشتر شود. به اين ترتيب سرمايههاي عمومي بهطور كلي حفظ ميشود. بنده به دليل اينكه از دوره اول تاكنون در شورا فعاليت دارم با قاطعيت ميگويم كه مردم نسبت به محيط پيرامون خود حساس شدهاند و به سادگي از كنار مسائل عمومي شهر عبور نميكنند. براي مثال چند سال اول دليل اغلب مراجعهها به شورا مسائل شخصي بود، اما هماكنون مسائل شهري و حفظ حقوق شهري به يكي از اولويتهاي شهروندان تبديل شده است. فعاليتهاي سازمانهاي مردم نهاد و شوراياريها موجب پيوند شهروندان با حوزه شهري شده است. بايد توجه داشت كه سرانه فضاي سبز تهران در پايان برنامه پنج ساله شهرداري تهران در سال ۹۷ به ۵/۱۷ مترمربع برسد، و به همين دليل تا سه سال آينده در شهر تهران ميزان سرانه فضاي سبز افزايش مييابد. سرانه فضاي سبز برونشهري كه شامل كمربند سبز پايتخت است نيز افزايش خواهد يافت و از ۵/۲۳مترمربع در حال حاضر به ۲۷مترمربع در سال ۹۷خواهد رسيد. تاكنون ۶/۳۸ هكتار جنگل كاري در قالب طرح كمربند سبز در حاشيه تهران به اجرا درآمده است و سرانه فضاي سبز برونشهري پايتخت رقم قابل توجهي است كه تا پايان برنامه پنج ساله افزايش ۵/۳ متري خواهد داشت.