پس از ده ها سال که تالاب های کشور به عنوان یکی از مهم ترین اکوسیستم های طبیعی کشور به فراموشی سپرده شده بودند، حالا چند سالی هست که سخن از احیای و پرداخت حقابه های این تالاب ها می شود؛ سخنانی که معاون دفتر زیستگاه و امور مناطق محیط زیست عملیاتی شدن را به دلیل آنچه که برهم زدن همه قوانین حقوقی و عرفی جامعه می داند، سخت و ناشدنی توصیف می کند.
به گزارش «تابناک»، به رغم تلاش های تحسین بر انگیزی که در سال های اخیر برای احیای تالاب های کشور آغاز شده و افکار عمومی نیز به این سمت سوق پیدا کرده است، هنوز اقدام عملیاتی و نتیجه ملموسی در مسیر احیای تالاب های کشور رخ نداده است؛ ضرورت اجتناب ناپذیری که علت محقق نشدنش برای هر دوستدار محیط زیست به سئوالی اساسی بدل شده است.
مسعود باقرزاده کریمی، معاون دفتر زیستگاه و امورمناطق سازمان محیط زیست در مورد علت ناکامی های اخیر برای احیای تالاب های کشور به «تابناک»، گفت: واقعیت اینکه چرا در تأمین منابع آب تالاب ها به بن بست رسیده ایم به این مهم باز می گردد که در کشور ما بیش از 6 دهه است که سیستم بهره برداری از منابع آب بر اساس توسعه بی رویه و استفاده حداکثری از منابع آب تنظیم و زندگی مردم بر این اساس سامان دهی شده است.
وی افزود: برای این سیستم در کشور ما قانون نوشته شده است و همه چیز در خدمت بهره برداری بی رویه از آب قرار گرفته است. جریانی که برای احیای تالاب ها و ضرورت پرداخت حقابه مطرح شده است، از سال 1380 به صورت جدی پیگیری شده است و این نگاه برای اینکه به موفقیت برسد، باید با همه قوانین عرفی و حقوقی حاکم مقابله کند؛ شرایط سختی که حتی نیازمند این است که مناسبات اجرایی، طرح ریزی ها و نظام دریافت مالیات و پرداخت بودجه به صورتی ویژه متحول شود.
باقرزاده کریمی ادامه داد: اکنون ما باید یک سنت 60 ساله را تغییر دهیم و به عبارتی دست خود را در لانه زنبور کرده ایم. شرایط به گونه ای است که بالادستی های حوضه و پایین دستی ها هر دو بر منافع خود تأکید دارند. دولتی ها، شرکتی و پیمانکارها بر اساس منافع خود مقابله می کنند و حتی در این مسیر با مشکل منافع نمایندگان و امام جمعه ها نیز رو به رو هستیم.
این مقام مسئول در سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه سخن های خود با تأکید بر این زمان انتخاب های سخت فرا رسیده است، اضافه کرد: ما اکنون می گوییم کشاورزان، صنعتگران، شهروندان، دولتی ها و... منابع آبی که حتی بر اساس قوانین گذشته مورد بهره برداری قرار داده اند به تالاب اختصاص دهند و این مسئله چون منافع بسیاری را مورد تهدید قرار می دهد، سخت و تا حدود زیادی ناشدنی است.
باقرزاده کریمی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به حوضه آبریز ارومیه گفت: در مورد دریاچه ارومیه تحقیقی که دوستان ما انجام دادند مشخص کرد، بیش از 70 درصد بهره برداران حوضه آبریز ترجیح می دهند که آب در باغ، ویلا، کارخانه و مراتع آنها مصرف شود تا اینکه به دریاچه ارومیه سرازیر شود. در چنین شرایطی ما باید انتخاب کنیم که آیا دریاچه ارومیه را با همه کارکردهای مثبتی که داشتیم می خواهیم و یا سیب درختی با قیمت کیلیوی 200 تومان که پای درخت می ریزد و ارزش ندارد که آن را جمع بکنیم؟
وی با تأکید بر اینکه در حال حاضر بحث فرهنگ سازی، اصلاح قوانین غلط گذشته و تغییر ساختارهای موجود بسیار ضروری است، ادامه داد: ستاد ملی حفاظت از تالاب ها که با مصوبه اخیر شورای عالی آب تأسیس شد و زیر نظر معاون اول رئیس جمهور کارهای خود را پیش می برد، از جدی ترین اقدام هایی است که دولت برای احیای تالاب ها آغاز کرده است.
باقرزاده کریمی در بخش پایانی سخنان خود و در پاسخ به این سئوال که چرا دولت در بین تالاب ها و فرایند احیای آنها تبعیض قائل می شود، تصریح کرد: این سئوال درست نیست و دولت و سازمان به همه تالاب ها توجه ویژه ای دارد. اگر می بینید احیای دریاچه ارومیه با جدیت بیشتری دنبال می شود، علت این است که این حوضه زادگاه و محل زندگی بیش از 5 میلیون نفر ایرانی است و به دلیل شرایط اقلیمی مناسبی که دارد، احیای این دریاچه به مراتب کار آسان تری است. اگر ما نتوانیم با میزان بارندگی های مناسب شمال غرب کشور، دریاچه ارومیه را احیاء کنیم، یقین بدانید از پس احیای تالاب گاوخونی، بختگان و جازموریان که در شرایط اقلیمی بسیار بدی نیز قرار دارند بر نخواهیم آمد.
