شهرهای پرجمعیت بر پهنه پرخطر و زلزله‌خیز قرار دارند

استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله گفت: شهرهای پرجمعیت ما بر روی پهنه پرخطر و زلزله خیز قرار دارند.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما‏‎، مهدی زارع پنجشنبه شب در استودیوی گفتگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما افزود: حدود 25 میلیون نفر از جمعیت ساکن در شهرهای پرجمعیت کشور در معرض خطر زلزله هستند، سالانه حدود 3 سانتی متر کوتاه شدگی در پوسته زمین اتفاق می افتد و حدود 10 درصد از این میزان به دلیل زمین لرزه است.

او ادامه داد: در تهران حدود 980 ساختمان بالای 10 طبقه داریم که نیمی از این رقم در 10 سال گذشته اضافه شده است و بسیاری از آنها در مناطق 1‏‌، 2 ، 3 و 22 یعنی روی پهنه گسل های زلزله خیز هستند.

بیت اللهی دبیر کارگروه ملی زلزله در سوی دیگر استودیو گفت: در تهران حریم گسل ها معلوم و معین شده است و ساخت و سازها باید طبق ضوابط و مقررات مصوب و در نظر گرفتن این حریم ها صورت پذیرد البته امیدواریم آیین نامه مربوط به رعایت حریم گسل ها تا پایان امسال ابلاغ شود.

او ادامه داد: در شهرهای تبریز‏، کرمان، مشهد و کرج هم همزمان این آیین نامه در دست ابلاغ است البته مشکل این آیین نامه این است که پهنای گسل ها در نقشه ابلاغی مشخص نشده است.

صدیف بدری عضو کمیسیون عمران مجلس در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: در بررسی ها و تهیه نقشه های پهنه گسل های شهرهای بزرگ کشور کوتاه یشده است طراح اصلی از بعد شهرسازی‏، وزارت مسکن و شهرسازی بوده و هست از آنجا که مهمترین و پربارترین بخش شهرداری از حیث درآمدزایی، بخش فروش تراکم است. در این حوزه قصور زیادی به چشم می خورد.

بیت الهی در استودیو گفت: متأسفانه در کشور حین رخداد زلزله رفتار نوسانی داریم و بعد از مدتی این رفتار فروکش می کند ما نباید حادثه پلاسکو را فراموش کنیم در حال حاضر بیش از هزار برج بالای 12 طبقه داریم که 200 تای آنها روی گسل هستند اما در خصوص بودجه لازم جهت پیشگیری زلزله تخصیص نمی دهیم و این می شود که حدود 35 هزار واحد مسکونی در زلزله کرمانشاه تخریب می شود.

زارع در سوی دیگر استودیو گفت: بودجه و قانون در کشور ما به درستی خرج و اجرا نمی شود و این بدان معناست که نخبگان و کاربلدها در جای درست و یا در جای خودشان قرار نگرفته اند.

استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله گفت: علل عمده مهاجرت به شهرهای بزرگ خشکسالی و مشکلات اقتصادی است.

مهدی زارع در استودیوی گفتگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما افزود: آنچه به نظر می آید این است که ما در کشور مشکل توسعه داریم و عدم توسعه در کشور به دلایل گوناگونی از قبیل خشکسالی و مشکلات اقتصادی بوده‏، در نهایت این مشکلات به مهاجرت سالانه یک میلیون و دویست هزار نفر از روستا به شهرهای بزرگ ختم شده است.

او ادامه داد: طی 20 سال اخیر حدود 24 میلیون ایرانی در داخل ایران جابجا شده اند و 70 درصد از این تعداد از روستا به شهرها سرازیر شده اند، این مهاجرت باعث­ افزایش 17 میلیونی جمعیت شهرهای بزرگ ایران شده است.

زارع افزود: اصلی ترین مقصد این مهاجرت ها استان البرز و تهران بوده و طبق گزارش مرکز آمار رشد جمعیت در حاشیه استان تهران چهار برابر شهر تهران است.

او تصریح کرد: ایجاد و پیدایش بسیاری از شهرهای کوچک حاشیه تهران بطور کل اشتباه و غیرکارشناسی بوده است مثلا‏‎ شهرهایی مثل پرند در حاشیه فرودگاه امام خمینی (ره) ­یا بخش هایی از پردیس در شرق تهران اصلا آب ندارند و از آن بدتر اینکه در نزدیکی گسل های فعال احداث شده اند.

زارع گفت: علاوه بر اینکه حدود سه میلیون و 500 هزار نفر بر روی گسل های اصلی تهران هستند حدود چهار و نیم میلیون نفر هم در بافت فرسوده تهران زندگی می کنند.

او ادامه داد: شهر تهران دارای تمرکز جمعیت در مناطق آسیب پذیر است‏، تهران شهری است که زلزله های تاریخی مهم را تجربه کرده‏، سال 320 قبل از میلاد زلزله بزرگی در شهر ری پیش آمده‏، هر 3500 سال یکبار گسل شمال تهران زلزله ای بزرگ را تجربه کرده و هر 200 سال در شعاع پیرامونی شهر تهران انتظار زلزله مهمی را می کشد که همه اینها قابل تأمل هستند.

زارع گفت: برای شهر تبریز هم می توان وضعیت مشابه را در نظر گرفت با تفاوت اینکه جمعیت تبریز حدود یک ششم تهران است.

او تصریح کرد: با وجود فاصله زیاد کانون زلزله ماه قبل استان کرمانشاه‏، انتظار نمی رفت که خسارات جانی به بار بیاید زیرا کانون زلزله کوه های مرزی ایران و عراق بود ضمنا ما حدود 60 سال قبل در همان منطقه زلزله ای به بزرگی 7،2 ریشتری را تجربه کردیم که تقریبا هزار نفر کشته داده بود چرا باید بعد از 60 سال دوباره در زلزله ای 7،1 ریشتری 620 نفر کشته شوند.

زارع از وجود 120 دستگاه زلزله نگار در کشور خبر داد و گفت: اگر تعداد زیادی از این دستگاه ها کار نکنند چیز عجیبی نیست چون با مشکلات عدیده ای مواجهند.

بیت اللهی گفت: در کشور حدود هزار مرکز ثبت زلزله داریم که سی سال قبل به برق وصل شده اند و تاکنون به روز رسانی نشده اند.

او تصریح کرد: مردم ما باید فرهنگ زندگی با زلزله را یاد بگیریم زیرا ساختمان هایی که طبق ساده ترین اصول ساختمان سازی بنا شده اند می توانند در مقابل زمین لرزه مقاوم باشند اما مشکل ما در اجرا و نظارت بر اجرای ساختمان سازی است.

بیت اللهی افزود: آنچه در زلزله سرپل ذهاب معلوم شد ضعف سیستم نظارتی ساخت و سازهای مان بود.

او گفت: مشکل عمده ای در روند مدیریت و نظارت و بررسی های زمین لرزه ای کشور عدم جدیت پیوسته در اجرای قوانین است. رفتار ما به شدت نوسانی است این رفتار در حادثه پلاسکو و سایر زلزله ها دیده می شود.

حسن قربان خانی رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان تهران در ارتباط تلفنی با برنامه گفتگوی ویژه خبری گفت: ما باید از علوم کشورهای پیشرفته و صاحب فکر در حوزه ساخت و ساز و پیشگیری زلزله بهره مند شویم.

او ادامه داد: متأسفانه در تهران هزاران ساختمان توسط کسانی ساخته می شود که فاقد صلاحیت هستند، حتما کیفیت ساختمان هایی که مهندس ناظر دارند بهتر از سایر ساختمانهاست اما نظارت تنها هم کفایت نمی کند.