طبق معمولِ هر رویداد مهمی، چهره‌های سیاسی و فعالان شبکه‌های اجتماعی در پی ناآرامی‌های اخیر در شهرهای مختلف ایران، به اظهارنظر در این رسانه‌های شخصی پرداختند. در این میان، شبکه اجتماعی توییتر همواره محملی بوده برای اظهارنظرهای جدی‌تر؛ اصولگرا و اصلاح‌طلب هم ندارد و از هر طیفی در این فضا فعالند.
به گزارش ایسنا حتی اگر شناختی از فردی که توییتی منتشر می‌کند نداشته باشید، بنا به ویژگی‌های خاص این رسانه به راحتی می‌توانید خط و گرایش مطالب را تشخیص دهید. در اتفاقات اخیر، توییت‌های چهره‌های اصولگرا نشان می‌دهد که این جریان تلاش می‌کند ناآرامی‌ها را ناشی از مشکلات معیشتی مردم جلوه دهد و مسئولیت آن را به دوش دولت بیندازد. در مقابل، اصلاح‌طلب‌ها هم می‌کوشند بسته‌بودن فضا، گسترش فساد و مطالبه آزادی را از جمله عوامل نارضایتی معترضان معرفی کنند. البته برخی چهره‌های شاخص هر دو جریان هم که در فضای مجازی حضور دارند، ترجیح داده‌اند در «برهه حساس کنونی» سکوت اختیار کنند.
در این چند روز ناآرام، همه منتظر سخن گفتن حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران از «رسانه‌ی ملی» بودند اما این اتفاق نیفتاد و تلویزیون تنها سخنان روحانی در جلسه هیئت دولت را پخش کرد. آقای روحانی هم در عوض به توییتر پناه آورد و درباره ناآرامی‌های این چند روز نوشت: «انتقاد و اعتراض، حق مردم است ولی شیوه آن باید به حل مشکلات کشور و بهبود زندگی مردم منجر شود. تخریب اموال عمومی و به هم زدن نظم اجتماعی مورد قبول هیچکس نیست».
روحانی در توییت دیگری خواستار توجه به «مطالبات مردم» شد و نوشت: «مردم در مورد مشکلات معیشتی، فساد و عدم شفافیت در عملکرد برخی نهادها حرف دارند و خواستار بازتر شدن فضا هستند. اینطور نیست که همه آنهایی که به خیابان‌ها آمدند از جایی هدایت شده باشند. باید به خواست و مطالبات مردم توجه شود».
اسحاق جهانگیری، معاون اول روحانی هم در حساب توییتر خود نوشت: «مسئولیت مشترک ما دفاع از آزادی و مقابله با خشونت است. همه ما به امنیت کشور فکر کنیم، نه امنیتی شدن آن. به قبول انتقاد و اعتراض فکر کنیم، نه به تخریب و آشوب».
جهانگیری همچنین برای آرام کردن افکار عمومی تلاش کرد معترضان را به آرامش دعوت کند و نوشت: «راه دشوار دموکراسی و ایجاد عدالت، راه حل مشکلات عدیده ماست. از خشونت و تخریب و افراطی‌گری هیچکس سودی نمی‌برد، هیچ گرهی باز نمی‌شود و فقط به روند توسعه کشور آسیب می‌زند».
محمدرضا عارف رئیس فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی هم در واکنش به اتفاقات اخیر، به «رفتار رسانه‌ی ملی» انتقاد کرد و نوشت: «صداوسیما باید در رفتارش در دهه‌های گذشته، تجدید نظر کند. در واقع رسانه ملی باشد و منافع ملی را درک کند، نه اینکه در جایگاه بلندگوی یک جریان سیاسی قرار گیرد. این مسئله نه در شأن رسانه ملی است و نه مردم قبول می‌کنند».
او در توییت دیگری یکی از مشکلات مردم را «تبعیض و دوگانگی در برخورد و معیارهای دوگانه» در برخی از نهادها «به‌خصوص رسانه ملی» دانسته و خواستار اصلاح این نهاد حکومتی شده بود.
محسن میردامادی فعال سیاسی اصلاح‌طلب و تحلیلگر نیز بخشی از مصاحبه خود با روزنامه «جامعه‌ی فردا» را که توییت شده بود، بازنشر کرد که در آن نوشته شده بود: «همه ارکان کشور در وضعیت پیش‌آمده کنونی دخیل هستند و تا زمانی که حق اعتراض به رسمیت شناخته نشود، هیچ راهکاری پاسخگو نخواهد بود». «در وضعیت پیش‌آمده نمی‌توان فقط چشم به راهکار دولت دوخت بلکه همه نهادها و ارکان نظام باید راهکاری مشخص را در دستور قرار داده و به آن عمل کنند و گام اول در این مسیر به رسمیت شناختن حق اعتراض از سوی همه است».
محمود صادقی نماینده اصلاح طلب مجلس هم که به توییت‌های پی‌درپی شهره است به اتفاقات اخیر هم واکنش نشان داد و نوشت: «هر کس دل در گرو منافع ملی دارد، تخریب اموال عمومی را موجه نمی‌داند؛ اما، برخلاف نظر کسانی که با عبرت‌گیری وارونه از سرنوشت رژیم استبدادی پهلوی، نشان دادن دندان تیز را توصیه می‌کنند، به‌نظر می‌رسد تنها با اقدامات اعتمادساز می‌توان معترضان را قانع کرد و بهانه را از آشوب‌طلبان گرفت».
صادقی توصیه کرد: «به جای پررنگ کردن نقش بیگانگان و تحریکات خارجی در اعتراضات، به عوامل مأیوس شدن مردم و فاصله گرفتن آنها از حاکمیت بیندیشیم» و در پایان مطلب خود از هشتگ‌های فقر، فساد، تبعیض، فقدان شفافیت و احساس ناخودی استفاده کرد که نشان می‌دهد منظورش از «عوامل مأیوس شدن مردم» چه مسائلی است.
او با یادآوری اصل نهم قانون اساسی نیز نوشت: «در ج.ا ایران، آزادی و استقلال و وحدت و تمامیت ارضی کشور از یکدیگر تفکیک‌ناپذیرند. هیچ فرد یا گروهی حق ندارد به نام استفاده از آزادی به استقلال ایران کمترین خدشه‌ای وارد کند و هیچ مقامی حق ندارد به نام حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور، آزادی‌های مشروع را، هرچند با وضع قوانین و مقررات سلب کند».
مصطفی تاجزاده، فعال اصلاح‌طلب و تحلیلگر مسائل سیاسی نیز ضمن مقایسه اوضاع ایران با سوریه، معترضان را از تخریب اموال عمومی و خشونت‌ورزی بر حذر داشت و نوشت: «نه نظام حق دارد اشتباه حزب بعث را مرتکب شود و نه معترضان مجاز به تکرار خطای معارضان بشار اسدند. حکومت حق اعتراض مخالفان خود را به رسمیت بشناسد و تظاهرکنندگان نیز قانونی و مدنی رفتار کنند و از تخریب و آتش‌زدن اموال عمومی بپرهیزند تا ایران دموکراتیک شود و یکپارچه بماند».
محمدعلی آهنگران، فرزند مداح مشهور نیز که بر خلاف پدر گرایش اصلاح‌طلبی دارد و در توییتر فعال است، اتفاقات اخیر کشور را در راستای ضربه زدن به دولت روحانی تفسیر کرد و نوشت: «بعد از انتخابات ریاست جمهوری گفتم اگر این دولت شکست بخورد به صغیر و کبیرمان رحم نخواهند کرد و هیچ راه ارتباطی باقی نخواهد ماند. آشوب سراسری یگانه راه شکست دولت روحانی است. باز هم می‌گویم، تداوم آشوب گسترده موجب شکست دولت دوازدهم و کلید دروازه ورود ایران به جهنم خواهد بود».
او به فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی نیز واکنش نشان داد و گفت: «فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی بدترین کاری بود که می‌شد کرد. بهتر بود به جای محدود کردن فضای مجازی، صداوسیما را کلا تعطیل کنید. بخش مهمی از بحران حل خواهد شد» و در ادامه هشتگ‌های تحلیلهای آبکی، اخبار بی‌خاصی و توهین به شعور مخاطب را به کار برد که بگوید به کجای برنامه‌های رادیو و تلویزیون انتقاد دارد.
صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران و فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز کمی بدبینانه به قضیه نگاه کرده و در توییتش تحلیلی را پی‌گرفته که می‌گوید شروع اعتراضات در مشهد و با سازماندهی گروه‌های مخالف دولت بوده اما حالا کنترل اوضاع از دستشان خارج شده است: «ای‌کاش معجزه‌ای می‌شد و مردمی که از گرانی، فقر، رکود، بیکاری، از بین رفتن سپرده‌هایشان و ... کارد به استخوانشان رسیده، باور می‌کردند که همه تقصیرها متوجه روحانی است؛ به خیابان‌ها ریخته و شعار مرگ بر روحانی سرمی‌دادند. اما تظاهرات دیروز مشهد نشان داد که می‌شود چنین آتشی برپا کرد اما کنترلش نمی‌شود کرد».
از سوی دیگر، اغلب چهره‌ها و فعالان سیاسی اصولگرا مایل بودند ناآرامی‌های اخیر کشور را به مشکلات اقتصادی و ناکارآمدی دستگاه‌های دولتی در حل این مشکلات نسبت دهند.
در همین راستا احمد توکلی، نماینده سابق مجلس در توییتر سه مطلب درباره این اعتراضات منتشر کرد و نوشت: «بی‌اعتنایی برخی از دستگاه‌های دولتی به مطالبات معیشتی مردم، کار را به اعتراضات خیابانی کشانده است. هر چند باید توجه داشت در چنین تجمعاتی، گرچه شروع‌کننده مردمند ولی تمام‌کننده الزاما مردم نیستند». او همچنین سردادن «شعارهای ساختارشکنانه» را «ظلم به اعتراضات به‌حق مردمی» دانست و نوشت که جریان «ضدانقلاب» اصل نظام را هدف گرفته است.
در حالی که نیروهای انتظامی و امنیتی قانونا مسئول مستقیم مواجهه با اغتشاشات هستند، توکلی به مسئولان «دولت» تذکر داده است که با «اعتراضات مردمی» مثل «تحرکات ضدانقلاب» برخورد نکنند و نوشت: «مواجهه با مردم تنها در احترام به مطالبات آنها و پاسخگویی شفاف و صادقانه است».
ابراهیم رئیسی رقیب حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری و متولی آستان قدس رضوی نیز ششم دی در توییتی نوشته بود: «مردم بویژه محرومین از لحاظ معیشتی تحت فشار هستند. حل مشکلات معیشتی مردم اولویت اصلی کشور است. اگر امروز دولتمردان قصد و اراده جدی برای حل مسائل اقتصادی داشته باشند و با قدرت پا در این عرصه بگذارند حتما ملت پشتیبان آنها خواهد بود».
او روز یکشنبه نیز در توییت دیگری باز هم اتفاقات اخیر را ناشی از مشکلات معیشتی دانست و نوشت: «کشوری که در آن جوانان توانستند پیچیده‌ترین فتنه‌های بین‌المللی را در کشور و منطقه خنثی کنند، حل گره‌های اقتصادی برای آنها کار دشواری نیست. مهم دلسوزی، جدیت و اعمال اراده قوی برای حل مشکلات مردم است».
وحید یامین‌پور، مجری تلویزیونی نزدیک به جبهه پایداری نیز در توییترش نوشت: «از هول حلیم افتادن توی دیگ. لااقل چند روز صبر می‌کردید تا اعتراضات پا بگیرد بعد شعار رادیکال بدهید. صرف نظر از اینکه جلوی شنیده شدن تظلم‌خواهی به‌حق مستضعفین را گرفتید، خودتان هم در آفساید ماندید. بعد از ۴۰ سال هنوز مثل بی‌تجربه‌ها عمل می‌کنید! الحمدلله الذی جعل اعدائنا من الحمقاء».
به نظر می‌رسد او با به کار بردن عبارت «بعد از ۴۰ سال» در این توییت، تلاش کرده اعتراضات روزهای گذشته را به جریان‌های ضد انقلاب مرتبط کند.
محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلت نظام هم در توییتر به حمایت رئیس جمهوری ایالات متحده از اتفاقات اخیر واکنش نشان داد و نوشت: «آمریکایی که در دوران استبداد، اعتراضات را سرکوب می‌کرد، امروز از اعتراضات سوءاستفاده می‌کند. دخالت آمریکا در امور داخلی ایران بی‌پاسخ نخواهد ماند». او در انتهای مطلب خود از هشتگ «روایت فتنه» استفاده کرده که مربوط به سلسله مطالب کاربران توییتر در خصوص موضوعی دیگر است و ربطی به اتفاقات اخیر ندارد. بنابراین به نظر می‌رسد او با استفاده از این هشتگ، اعتراضات اخیر را نیز نوعی «فتنه» می‌داند.
عزت‌الله ضرغامی رئیس اسبق صداوسیما هم علاوه بر بازنشر توییت حسن روحانی در حساب کاربری خود نوشت: «در ۴۰ سالگی انقلاب، اولویت اول آسیب‌شناسی و بررسی نقاط ضعف در عملکردها و اصلاح آنهاست. حاکمیت رفتار کارمندی و رویکرد رفع تکلیف و نه تکلیف‌مدار، کشور را با ناکارآمدی مواجه کرده است. این بیماری خطرناک در بالاترین رده‌های مدیریتی هم دیده می‌شود». او این حرف ها را در مراسم ۹ دی در شیراز گفته بود و بعد از آن تا لحظه تنظیم این گزارش واکنشی به گسترش اعتراضات در کشور نشان نداد.
غلامعلی حدادعادل هم به بازنشر توییت محسن رضایی و حسن روحانی بسنده کرد و ترجیح داد در شرایط فعلی اظهارنظر بیشتری نکند. البته اغلب چهره‌های اصولگرا نیز همین رویه را پیش گرفته‌اند و با نگاهی به حساب‌های توییتری آنان مشاهده می‌شود که از آغاز اعتراضات در مشهد که چند روز پیش بود تا به امروز واکنشی از خود نشان نداده‌اند.
حمید رسایی نیز با همان ادبیات همیشگی خود، به زبانی کنایی با اشاره به اظهارات روحانی خطاب به قالیباف در جریان مناظره‌های انتخاباتی سال ۹۲ و ۹۶، رئیس جمهور را به سرکوب کسانی که آنان را «آشوب‌طلب» خوانده، تشویق کرده و نوشته است: «دولت روحانی در صدد برخورد گازانبری با آشوب‌طلبان است. آیا روحانی آنها را لوله خواهد کرد؟! یا اجازه می‌دهد همچنان بر جان و اموال مردم بتازند؟ آشیخ حسن، نگران نباش، به وظیفه عمل کن. منتقدان شما شرف دارند تا بعدها برای جذب رای برخورد امروزتان با آشوب‌طلبان را وارونه جلوه ندهند».
او همچنین در توییتی دیگر آورده است: «نظامی که در برابر کودتاها، ترورها، حمله نظامی مستقیم آمریکا در طبس، تجاوز ۸ ساله رژیم تا دندان مسلح صدام، خیانت چهره‌های باسابقه‌اش در کودتای سال ۸۸ ایستاد و شکست نخود و تازه بشار اسد را هم از سقوط نجات داد، با شعار چند فتنه‌گر و بازتابش در کانال تلگرامی یک بچه مزلف، ساقط نمی‌شود».
احمدی‌نژاد و حلقه یارانش نیز که در چند ماه اخیر با زیرسؤال بردن نهادهای حکومتی از جمله قوه قضاییه حاشیه‌ساز شده بودند، در کمال تعجب به اعتراضات اخیر هیچ واکنشی نشان نداده‌اند.
