کم تحرکی و رعایت نکردن الگوی غذای مناسب، شکل گیری نسلی را در پی دارد که روز به روز چاق می شود و برخی بیماری ها در پی این امر بروز پیدا می کند.
به گزارش مهر، با صنعتی و ماشینی شدن زندگی، کم‌تحرکی در بین افراد زیاد شده و این کم‌تحرکی باعث شده تا افراد با انواع بیماری‌ها دست و پنجه نرم کنند.
تغذیه سالم، فکر سالم و روح سالم را به دنبال دارد. امروز برای داشتن زندگی سالم باید به سمت تغذیه با سبک ایرانی ـ اسلامی برویم و چاقی را با تغذیه سالم درمان کنیم در عین حال فقر حرکتی را هم از بین ببریم.
کم‌تحرکی امروز بلای جان زندگی افراد شده و سلامتی آنها را تهدید می‌کند و در این میان می‌طلبد تا به مقوله ورزش بها داده شود، در گذشته دانش‌آموزان با پای پیاده و دوان‌دوان به مدرسه می‌رفتند ولی امروز می‌بینیم که دانش‌آموزان از درب منزل سوار سرویس شده و درب مدرسه پیاده می‌شوند. این شرایط باعث می‌شود که دانش‌آموزان دچار کم‌تحرکی شوند و تبعات آن را به مرور زمان خواهند دید.
امروز کم‌تحرکی و تغذیه نامناسب باعث چاقی شده و باید در این زمینه نگرش ها اصلاح شود و مردم نیز باید مواد غذایی را استفاده کنند که باکیفیت و مناسب باشد.
معاون بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی استان زنجان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، می‌گوید: در بازدیدهایی که از اغذیه‌فروشی‌ها به عمل می‌آید مواد غذایی نامرغوب منهدم می‌شود که انهدام راه‌حل مشکلات نیست، بلکه باید تغییر نگرش در بین مردم ایجاد شود، به این معنی که باید غذای ناسالم را استفاده نکنند و مواد غذایی باکیفیت را که ارزش غذایی دارد، مصرف کنند.
محمدرضا صائینی با بیان اینکه بسیاری از بیماری‌ها ارمغان چاقی است، می‌افزاید: شیوع بیماری پرفشاری فشارخون در کشور ۲۶.۵ درصد و در استان زنجان ۲۲ درصد است و رتبه پنجم را در سطح کشور داریم. همچنین شیوع دیابت در کشور ۹.۹ درصد و در استان زنجان ۶ درصد است و استان زنجان رتبه چهارم را در این زمینه دارد.
کم‌تحرکی در زنجان ۷۰ درصد است
وی ابراز می‌کند: بر اساس آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، کم‌تحرکی در سطح کشور ۹۲ درصد و در استان زنجان این میزان ۷۰ درصد است که این آمار برای افراد بالای ۱۸ سال است.
معاون بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی استان زنجان تصریح کرد: کم‌تحرکی در جامعه زیاد شده و ماشینی شدن زندگی انسان‌ها و کاهش تحرک ناشی از زندگی ماشینی، از عوامل مؤثر در چاق شدن افراد است و تغذیه نامناسب از مواردی است که سلامت را به خطر می‌اندازد.
صائینی به اصلاح امور مربوط به سلامت، از جمله تغذیه اشاره کرد و افزود: اصلاح امور در سلامت، نیازمند تغییر نگرش است و خود مردم باید به این نتیجه برسند که تحرک داشته باشند و مواد غذایی سالم مصرف کنند.
وی ابراز کرد: درصد شیوع چربی خون بالا در بین افراد ۱۸ سال به بالا در استان زنجان ۲۰ درصد و درصد شیوع پرفشاری خون در بین مردم استان زنجان نیز ۲۲ درصد است.
معاون بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی استان زنجان افزود: امروز مصرف میوه و سبزیجات بهتر شده و در سطح کشور مصرف میوه و سبزیجات در سطح ملی ۵۰.۵ درصد و در استان زنجان ۶۰ درصد است، این در حالی است که پیش از این زیر ۵۰ درصد بود و امروز رتبه چهارم را داریم.
صائینی یادآور شد: شیرینی‌ها و مواد قندی مانند انواع مربا، عسل، قند و شکر، شربت، انواع شیرینی و شکلات و بیسکویت، پاستیل، ترشی‌ها، شورها، نوشیدنی‌ها، نوشابه‌های گازدار، آب‌میوه صنعتی، انواع شربت‌ها، پوره‌های آماده، چای، قهوه و فست فودها عامل مهم چاقی هستند.
معاون بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی استان زنجان با بیان اینکه در حال حاضر غذاهای آماده فست‌فودها جزو برنامه‌های غذایی روزانه اغلب ما شده است و انواع فست فودها که در رستوران‌ها و اغذیه‌فروشی‌ها بارنگ و لعاب به مشتری داده می‌شود، ادامه داد: با گوشت‌های فرآوری، تهیه شده و کالباس، سوسیس، همبرگر و سیب‌زمینی سرخ کرده با وجود ظاهر زیبا، باطن بیماری‌زا دارند.
غذاهای فست‌فود ارزش غذایی ندارد
صائینی افزود: در تهیه اکثر فست‌فودها از سوسیس، کالباس و سیب‌زمینی سرخ کرده استفاده و ادویه‌جات معطر به آنها زده می‌شود که ارزش موادغذایی پایینی دارند و عوارض بدی را به بدن وارد می‌کند.
وی ادامه داد: در تولید سوسیس‌ها و کالباس‌ها از ماده‌ای به نام نیتریت به‌عنوان رنگ‌دانه استفاده می‌شود و ایجاد ماده سرطان‌زا است و سیستم گوارشی را دچار بیماری می‌کند و این مواد قیمت ارزانی دارند و نباید جایگزین گوشت شود.
نوشابه عامل مهم چاقی است
صائینی افزود: نوشابه‌های گازدار، نوشیدنی‌هایی هستند که عمده‌ترین ترکیبات آنها از آب، عصاره شکر و دی اکسید کربن است و این عصاره نوشابه عبارت است از مجموع چند ماده طبیعی یا مصنوعی است که اگر با آب حاوی گاز کربنیک و مواد رنگی مخلوط شود، همان نوشابه به‌دست می‌آید و نوشابه باعث چاقی می‌شود.
صائینی ادامه داد: ۷۰ درصد مردم استان زنجان کم‌تحرک هستند و در سطح کشور کم‌تحرکی بالای ۹۲ درصد است، از طرفی درصد شیوع دیابت در بین مردم استان زنجان ۶ درصد است و پیاده‌روی سریع نیم ساعت در پنج روز از هفته، به طوری که ضربان قلب ۲۵ درصد افزایش یابد، نوعی تحرک است.
معاون بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی استان زنجان گفت: افزایش مصرف سبزی و میوه در استان خوب است و میانگین مصرف استان زنجان در حال حاضر حدود ۶۰ درصد بوده که بالاتر از میانگین کشوری است.
صائینی به دلایل بروز اضافه‌وزن اشاره کرده و یادآور شد: داشتن اضافه‌وزن دلایل متعددی از جمله ژنتیک، تغذیه ناسالم و کم‌تحرکی است و استان‌های تهران، البرز، آذربایجان‌غربی، آذربایجان‌شرقی و اردبیل دارای شیوع چاقی بالا هستند و سیستان و بلوچستان و خراسان‌جنوبی نیز در رتبه‌های پایین چاقی در بین استان‌ها قرار دارند.
معاون بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی استان زنجان، ادامه داد: بر اساس تحقیقات انجام شده، چاقی، دیابت و پرفشاری خون از جمله شاخصه‌هایی هستند که برای ایرانیان بالای ۱۸ سال انجام شده و بر اساس تحقیق انجام شده، ۲۵ درصد از ایرانیان بالای ۱۸ سال، مبتلابه چاقی هستند.
صائینی خاطرنشان کرد: به خاطر فرهنگ نادرست تغذیه در بین مردم و آگاهی نداشتن درباره مزایا و معایب مواد خوراکی، تغذیه نامناسب سلامت جامعه را به شدت تهدید می‌کند.
معاون بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی استان زنجان گفت: با ماشینی شدن زندگی و کم‌تحرکی در دنیا از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۴ در مدت ۳۴ سال شیوع اضافه‌وزن و چاقی دو برابر شده است، لذا باید اصلاح نگرش مدنظر قرار گیرد و مردم مواد غذایی بی‌کیفیت را نخرند و به دنبال غذای سالم باشند که نیازمندیم این باور را در جامعه تقویت کنیم.
صائینی افزود: بر اساس بررسی‌های انجام گرفته در سال ۹۱ چاقی در میانسالان زنجانی ۳۰.۵ درصد، اضافه وزن ۴۱.۸ درصد و چاقی شکمی ۴۸.۲ درصد بود که این آمار در بانوان ۶۷.۸ درصد و آقایان و ۲۶.۶ درصد و برای گروه سنی ۳۰ تا ۵۹ سال است.
فقر حرکتی، توانمندی دانش‌آموزان را کم کرده است
مشاور وزیر آموزش و پرورش به خبرنگار مهر گفت: متأسفانه در حال حاضر به‌واسطه فقر حرکتی، بسیاری از توانمندی‌های حرکتی دانش‌آموزان دختر پایین بوده و ۴۰ درصد دانش‌آموزان مشکل اضافه‌وزن و چاقی دارند.
علی مددی افزود: باید به سمتی حرکت کنیم که شاهد تربیت دانش‌آموزانی سالم و چابک و نیز با توان بدنی مناسب باشیم.
کارشناس مسئول تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی زنجان نیز اظهار کرد: کم‌تحرکی در جامعه زیاد شده و این امر سلامتی افراد را تهدید می‌کند و می‌طلبد که برنامه‌ریزی برای کاهش کم‌تحرکی مورد توجه قرار گیرد.
عصمت عباسی با بیان اینکه کم‌تحرکی، چاقی را به دنبال دارد، تصریح کرد: یکی از عوارض مهم چاقی پرفشاری خون است؛ چراکه هر چه وزن بیشتر شود، بافت چربی بیشتر می‌شود و این بافت برای زنده ماندن نیاز به اکسیژن و سایر مواد غذایی دارد که باید توسط جریان خون تأمین شود.
وی ادامه داد: هر چه نیاز به اکسیژن و مواد مغذی بیشتر شود، حجم خون و مقدار فشاری که روی سیستم گردش خون وارد می‌شود، افزایش می‌یابد و هر چه حرکت خون در سیستم گردش خون بیشتر شود، فشار بیشتری بر دیواره سرخرگ‌های وارد می‌شود.
عباسی گفت: چاقی باعث افزایش سطح هورمون انسولین در خون می‌شود و این هورمون علاوه بر کنترل قند خون، باعث نگه داشتن آب و نمک در رگ‌ها می‌شود که این خود باعث افزایش حجم خون می‌گردد.
این کارشناس تغذیه افزود: چاقی عامل اصلی ایجاد دیابت نوع ۲ است، زیرا افزایش چربی باعث افزایش مقاومت بدن به اثر هورمون انسولین می‌شود.
عباسی یادآور شد: اختلال در چربی‌های خون از عوارض چاقی است و رژیم‌های غذایی که دارای مقدار زیادی چربی‌های اشباع شده مثل گوشت قرمز یا غذاهای سرخ شده هستند، می‌توانند علاوه بر ایجاد چاقی، باعث بالا رفتن کلسترول خون (به نام LDL) شوند.
کارشناس تغذیه ادامه داد: انواعی از سرطان‌ها با اضافه‌وزن همراه هستند که در زنان می‌توان به سرطان برست، سرطان رحم، سرطان تخمک، سرطان کیسه صفرا و در مردان چاق نیز که در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان‌های کولون، رکتوم و پروستات هستند.
عباسی افزود: گروه متفرقه نیز شامل انواع مواد قندی و چربی‌ها است و توصیه می‌شود در برنامه غذایی روزانه از این گروه‌ها کمتر استفاده شود، مواد غذایی چربی‌ها، روغن‌های جامد و مایع، دنبه، کره، خامه، سرشیر و سس‌های چرب مثل مایونز، از این قبیل به‌شمار می‌رود.
رئیس اداره بهداشت اداره‌کل آموزش و پرورش استان زنجان نیز به مهر گفت: در راستای استفاده نکردن از فست‌فود در مدارس، هر سال با آغاز سال تحصیلی و بازگشایی مدارس، یکی از موضوعات مورد بحث، وضعیت بوفه‌های مدارس است و فروش چیپس، پفک، ساندویچ، سوسیس و کالباس از جمله خوراکی‌هایی است که نباید در بوفه‌های مدارس عرضه شود و ما به این امر بسیار توجه می‌کنیم.
عرضه غذای سالم به دانش‌آموزان در مدارس
ایرج مقدمی به عوارض خوراکی‌های ناسالم در بوفه مدارس اشاره کرده و گفت: مصرف مداوم تنقلاتی از قبیل چیپس و پفک قبل از غذا باعث محروم شدن کودکان از غذاهای اصلی و در نتیجه سوء تغذیه آنان می‌شود.
وی یادآور شد: بر اساس این مطالعات، پفک ۹ برابر حجم خود آب جذب می‌کند و کودک با خوردن پفک و به دنبال آن آب، احساس سیری کاذب کرده و در نتیجه از خوردن غذای سفره محروم و دچار کمبود تغذیه‌ای، از جمله کم‌خونی و چاقی می‌شود و ما در مدارس جلوی فروش این تنقلات را گرفتیم.
رئیس اداره بهداشت اداره‌کل آموزش و پرورش استان زنجان، تصریح کرد: صبحانه مهم‌ترین وعده غذایی است اما باید اصولی و با برنامه باشد، لازم است دانش‌آموزان صبح‌ها پیش از رفتن به مدرسه صبحانه خوب و مغذی میل کنند.
مقدمی تصریح کرد: برای زنگ تفریح والدین بهتر است به جای گذاشتن کیک در کیف، ساندویچ خانگی با نان و پنیر و گردو، یا نان و عسل یا تخم آب‌پز برای فرزندان خود فراهم کنند.
نوشابه‌ها به دلیل داشتن قندهای ساده دارای کالری زیادی هستند و هر ۳۰۰ میلی‌لیتر نوشابه حاوی ۲۸ گرم معادل دو قاشق غذاخوری شکر است و این اضافه دریافت انرژی منجر به اضافه وزن و چاقی و به دنبال آن دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود. همچنین از عوارض دیگر می‌توان عوارض مفصلی، شیوع بیشتر سرطان‌ها، مشکلات گوارشی، روانی، افسردگی، اضطراب و وسواس را نام برد.
شرط اصلی سالم زیستن، داشتن تغذیه صحیح است و تغذیه صحیح یعنی اینکه رعایت دو اصل تعادل و تنوع در برنامه غذایی روزانه باشد، تعادل به معنی مصرف مقادیر کافی مواد مورد نیاز برای حفظ سلامت بدن است و تنوع یعنی اینکه مصرف انواع مختلف مواد غذایی در شش گروه اصلی غذایی معرفی می‌شوند و نان و غلات، سبزی‌ها، میوه‌ها، شیر و فرآورده‌های آن، گوشت و تخم‌مرغ و حبوبات و مغز دانه‌ها.
