دولت می‌فروشد، نهاد شبه دولتی می‌خرد

مدتی است که در کشور ما بحث خصوصی سازی و کوچک کردن دولت مطرح می باشد اما عملاً گاهی اوقات سهام واگذار شده توسط دولت، توسط شرکت های دولتی دیگر خریداری می شود و در واقع بخش خصوصی واقعی این سهام را خریداری نمی کند. در آخرین مورد دولت سهام بیمه البرز را واگذار نمود و شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا) آن را خریداری نمود.

به گزارش تابناک اقتصادی، هیات وزیران در جلسه مورخ 29 آذر ماه  1396 که به ریاست حسن روحانی برگزار شد مصوب نمود که تمامی سهام باقیمانده متعلق به دولت در شرکت های بیمه آسیا، البرز و دانا به عنوان سهام مشمول واگذاری تعیین شود تا پس از تصویب قیمت در هیات واگذاری، توسط سازمان خصوصی سازی و از طریق بورس واگذار شود.

سازمان خصوصی سازی نیز در مورخه 24 دی 1396 با انتشار اطلاعیه ای شرایط واگذاری بلوک های سهام 17.3 درصدی بیمه البرز و 18.8 درصدی بیمه آسیا در بورس را اعلام نمود و زمان آن را 16 و 17 بهمن ماه تعیین نمود.

در مورخه 16 بهمن ماه 1396، سهام بیمه البرز در بورس آماده واگذاری شد و دارای سه متقاضی نیز بود اما واگذار نشد. علی صحرایی معاون بورس تهران در این زمینه گفت: به دلیل آن که این سه متقاضی صلاحیت لازم را نداشتند، این سهام واگذار نشد. بیمه آسیا نیز در تاریخ 17 بهمن 1396 آماده واگذاری شد و دارای دو متقاضی بود. سهام این بیمه نیز به دلیل عدم صلاحیت متقاضیان واگذار نشد.

با عدم واگذاری سهام این دو بیمه، دوباره سازمان خصوصی سازی در مورخه 18 بهمن ماه با انتشار آگهی اعلام نمود که سهام بیمه البرز و آسیا مجدداً در تاریخ 12 اسفند 1396 جهت واگذاری در بورس عرضه می گردد.   

در تاریخ 12 اسفند سهام بیمه البرز واگذار شد اما بیمه آسیا دوباره به دلیل عدم صلاحیت متقاضی واگذار نشد. بلوک 17.34 درصدی بیمه البرز که ارزش آن حدود 90 میلیارد و 246 میلیون تومان بود از سوی یکی از زیرمجموعه های سازمان تامین اجتماعی و به قیمت هر سهم 130 تومان و یک ریال خریداری شد و به این ترتیب، تامین اجتماعی صاحب 51 درصد از سهام بیمه البرز شد و کنترل آن را در اختیار گرفت.

مرتضی لطفی، مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی طی مصاحبه ای ضمن تایید خبر خرید سهام بیمه البرز گفت: قصد شستا از خرید سهام بیمه البرز، افزایش سهم شستا در اداره این شرکت بوده است. وی ادامه داد: ما قصد داریم سهام خود در بیمه ملت و میهن را بفروشیم و صرفا بر سهام بیمه البرز تمرکز کنیم.

این خرید سهام در حالی توسط شستا صورت گرفته است که رئیس جمهور در جریان یک برنامه تلویزیونی دستور صریح داده بود که سهام شرکت های زیر مجموعه تامین اجتماعی واگذار شود. واگذاری که توسط این نهاد صورت نگرفت بلکه همان گونه که ذکر شد، سهام بیمه البرز هم توسط این نهاد شبه دولتی خریداری شد. در عمل خصوصی سازی بیمه البرز به این صورت انجام شد که دولت فروخت و یک نهاد شبه دولتی آن را خریداری نمود! یعنی عملاً خصوصی سازی واقعی انجام نشد. البته طبق آنچه گفته شد ظاهراً بخش خصوصی خریدار بیمه آسیا و البرز بوده اند اما تایید صلاحیت نشدند.

همچنین باید به این موضوع نیز اشاره نمود که در 16 اسفند 96 برای چندین بار  بلوک 16.67 درصدی ذوب آهن در بورس عرضه شد که این سهام توسط پویش بازرگان خریداری شد. گفتنی است، معامله بلوک ۱۶٫۶۷ درصدی ذوب آهن سرانجام در قیمت ۷۵۰ ریال و به ارزش ۴۱۴۸ میلیارد ریال در نماد «ذوب۴» صورت پذیرفت. این یک نمونه موفق از تلاش های دولت برای خصوصی سازی بود.

همان گونه که ملاحظه شد در روزهای هفته گذشته دو نمونه موفق و ناموفق در خصوصی سازی شرکت های دولتی اتفاق افتاد. خبر دوم که در مورد فروش سهام ذوب آهن به بخش خصوصی است نشان می دهد که دولت و سازمان خصوصی سازی می توانند که این واگذاری ها را به بخش خصوصی واقعی انجام دهند و این نوید کوچک سازی دولت را می دهد به شرط آنکه همین روند واگذاری به بخش خصوصی واقعی ادامه داشته باشد.